Vanmorgen, na veel en openhartige gesprekken tijdens het jaarlijkse burenfeest, vond ik inspiratie tot een dieptebeschouwing. De gesprekspartners bestonden onder andere uit een medewerker op het ministeriële kabinet van een vice-premier, een recent ingeweken echtpaar met Japanse vrouw, man die aan de universiteit doceert, en driejarig zoontje; een bloeiend echtpaar van in de zestig waarvan de man in Duitsland werd geboren en aan het ministerie van Defensie werkte; een familie ict-ers met meisjeskind, recent uit India ingeweken; een jonge moeder van tweeverdieners die helaas met een echtscheidingvraag wordt geconfronteerd; een echtpaar met vijf kinderen die met veel hulp van de vlakbij wonende grootmoeder worden opgevoed; een alternatief gezin met moeder die leerkracht is, vader gewezen marathonloper en fietshersteller, waar de levendige tieners geregeld aan manifestaties voor meer klimaatzorg en militaire rechtvaardigheid deelnemen; een paar dat rijk is geworden in verzekeringen maar erg open is gebleven en toffe twintigers heeft…
Het hier onderaan volgende kritische idee is filosofisch en interdisciplinair én het bouwt op intense persoonlijke ervaringen en waarneming. Een observatie op mijn weg door onze zeer multiculturele stad bracht de bedenking naar boven (foto).
Ik meen dat het een diepe waarheid bevat, die toch tegendraads, ongehoord is in onze cultuur en mensopvatting.
Geregeld neem ik op die manier intellectuele risico’s. Om mensen tot wat dieper nadenken uit te nodigen.
Misschien heeft Mark Eyskens toch gelijk, ik hoop het uiteraard, als hij onlangs schreef “Als ik aan een persoon met indringende filosofische blik denk, komt uw gestalte bij me op”.
Mijn waardering voor een bepaald traditioneel model neemt niet weg dat ik respect ervaar voor de manier waarop veel Belgen hun kinderen opvoeden in deze tijden waarin op mysterieuze wijze het in tegenstelling tot de jaren vijftig en zestig niet meer mogelijk is een huishouden te runnen met het loon van één kostwinner.
Bravo voor België?
Ook blijf ik het met interesse, verwondering en eerbied beschouwen, hoe het westerse, noordelijke model aan brede bevolkingslagen in de meeste betrokken landen welvaart, comfort (bescherming tegen de natuurelementen), welzijn (ondanks toenemende psychiatrische moeilijkheden voor een grote minderheid) en ook zingeving (betekenis, een doel in het leven) blijkt te bieden. De industriële democratie staat wellicht soms wat ver van bepaalde behoeften van de mens eigen aan zijn natuur, maar biedt wellicht toch velen een redelijk veilig, gezond en interessant bestaan. – Misschien moeten wij een zekere klaagcultuur niet te ernstig nemen.
Congo verdient geen minachting
Toch lijkt het juist te erkennen dat er ook geheel andere modellen van samenleving bestaan, die de betrokken mensen ook heel wat bieden. De zelfvoldaanheid en culturele arrogantie mag niet te ver gaan. Ooit sprak ik bijvoorbeeld met een jonge Belg die maandenlang door de Congolese binnenlanden was getrokken met de motor. Zijn besluit was dat hij daar veel tevredenheid en vervulde levens zag.
De wetenschappelijk inzichten over de minder rebelse aard van sub-Sahara Afrikanen heb ik meegekregen tijdens studies sociale en culturele Antropologie aan de KU-Leuven.
Het idee heb ik hieronder uitgewerkt. Vriendelijke groet, fijn weekend gewenst!
___________________________________
Het is iets dat je vreemd genoeg niet vaak publiek hoort zeggen, maar de Afrikaanse moeder is meestal een meer toegewijde, meer op haar kleine kinderen betrokken moeder.
Dat heb ik in mijn Afrikaanse levenshoofdstuk uitgebreid kunnen vaststellen. Ik zag dit bij Congolese moeders en bij Nigeriaanse, bij Kameroense en Togolese, mij Bantu moeders en Yoruba mama’s, bij Igbo’s en meer.
Voor mij persoonlijk is ook de link duidelijk: sociaal-cultureel antropologen met expertise over Afrika bezuiden de Sahara bevestigen: deze mensen zijn niet structureel rebels of revolutionair, zij zijn niet structureel ontevreden met het bestuurlijke bestel, zoals Europeanen wél zijn. Al sinds vele eeuwen.
Als je van direct na de geboorte voldoende met warmte, aandacht en lijfcontact wordt opgevangen, dan krijg je misschien door osmose een grote, diepe, existentiële tevredenheid mee en meteen een groter vertrouwen in “het gezag” en in ” de samenleving?
In traditionele Afrikaanse dorpen doen veel dorpelingen overigens mee aan de opvoeding van de kinderen.
Het is daar dat de uitdrukking ontstond die nu terecht de wereld verovert en ouders en beleid de ogen opent voor een duizendjarige wijsheid:
“It takes a village to raise a child”
Die kinderen worden er ook veel minder star op schoolbanken vastgehouden. Hun hoofd wordt zowel minder aan input van allerlei kennis onderworpen als aan zorgen.
Toemaatje
Een expat die net terug was van jaren werken en leven in tropisch Afrika zegde mij:
“De mensen hier in Vlaanderen lijken letterlijk gebukt te gaan, met gebogen hoofd en stijve nek, onder al de problemen van de wereld “
Deze dame zegde mij nog dat zij hoopte spoedig naar het verre, groene, zeer sociale Afrikaanse zuiden te kunnen terugkeren…
Dat zijn ontmoetingen, gesprekken met onbekenden die je nooit meer vergeet, en die mij te denken geven.
Zeker nadat ik een tijd later enkele jaren in nauw contact ging leven met diverse Afrikaanse gezinnen, en ik er de merkwaardig intense, nauwe band van de ouders, en vooral de moeder, met de kinderen mocht observeren.
