Het is ironisch op een pijnlijke manier dat Saskia De Coster pleit voor twijfel over de oorlog in Gaza net na het begin van het genocideproces bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Of het hof nu uiteindelijk zal oordelen dat het ja dan nee effectief over genocide gaat in technisch juridische termen, het dossier dat Zuid-Afrika indiende is zo verpletterend als synthese van alle oorlogsmisdaden die Israël beging sinds 7 oktober – tegen de achtergrond van de al decennia durende etnische zuivering en apartheid – dat geen twijfel meer mogelijk is, misschien wel in de fictieve wereld van de roman maar niet in het echte leven en de harde realiteit van de politiek. De juristen stipuleren ook dat de gruweldaden van Hamas op 7 oktober geen enkel excuus kunnen bieden voor de massale slachting van vrouwen en kinderen en de collectieve bestraffing en totale vernietiging van Gaza, inclusief ziekenhuizen, scholen en musea.

Men kan neerbuigend doen over het gemak van internetactivisme en het zwaaien met vlaggen op sociale media. Ja, die watermeloenen kunnen mij ook irriteren. Dan maar kiezen voor de voorzichtigheid van de twijfel, lijkt me echter in dit geval totaal onaanvaardbaar. Als het over een genocidale actie gaat is geen enerzijds anderzijds mogelijk. Probeer dat maar eens met Hitler, laat staan de Holocaust. Be my guest. Voor je het weet heb je een negationismeproces aan je been.

Saskia De Coster maakt ook de typische fout om de miljoenen doden in Congo of de tienduizenden slachtoffers in Syrië aan te halen (ze klinkt zelfs even als Mia Doornaert). Die dooddoener is niet alleen afgezaagd, maar ook fundamenteel misleidend, en dus fout. Syrië noch Congo zijn ‘geassocieerde staten’ van Europa.  Doen ook niet mee aan Europees voetbal of het eurosong festival. En doen geen systematisch onderzoek met Europese universiteiten, inclusief zowat alle Vlaamse. Israël is een bondgenoot, ja de facto bijna een deel van Europa, dus is het onze verdomde plicht, ook vanuit het internationaal recht, om er alles aan te doen om de genocidale militaire campagne in de meest ondubbelzinnige termen te veroordelen en te pleitten voor een onmiddellijk staakt het vuren en ongehinderde humanitaire hulp.

Waar was Saskia De Coster met haar gedachten toen zovele bronnen van de Verenigde Naties alarm sloegen in de sterkst mogelijke termen. Twijfelt zij eraan of VN secretaris-generaal Gutteres wel de waarheid sprak toen hij maanden geleden al, zei dat Gaza een kinderkerkhof aan het worden was. Of vroeg ze zich bedachtzaam af of hij misschien niet wat overdreef? Vindt ze het genocideproces in Den Haag maar theater? De gemakkelijke politiek van kiezen en met vlaggen zwaaien?

Volgens Kundera is de kunst van de roman gelegen in de afwijzing van de keuze tussen dit of dat, in de wijsheid van de twijfel, in de dubbelzinnigheid, de ironie. Hij noemt de wijsheid van de roman ‘de wijsheid van de onzekerheid’. En hij heeft een punt: ondubbelzinnige personages, personages die of alleen maar goed, of alleen maar slecht zijn, leveren slechte literatuur, en ook slechte films op, of hooguit sprookjes. Maar het is praat voor de vaak dat je tegenover dit soort ten hemel schreeuwende massaslachtingen kunt beroepen op de intellectuele meerwaarde van een methodische twijfel. Dat is voor een roman over dit drama, en dan nog.

Flou artistique in de politiek is hoogst ‘twijfelachtig’. Misschien hebben de tooghangers toch echt wel een punt als ze beweren dat artiesten geen verstand hebben van politiek. (Nu, Saskia, dat laatste is een ironisch grapje. Alleen bedoeld om mijn literaire en artistieke vrienden te jennen).

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier