Onlangs las ik met vertraging het Knack-interview met Prof Tom Sauer (Knack 27 april, titel: “-Het is perfect normaal dat Rusland Oekraïne wil als bufferstaat”). Het lijkt mij een onmisbare stem in debat en analyse. Sauer wordt op de rooster gelegd door redacteur Peter Casteels. Sauer komt met een verrassende visie, maar die is vooral ook pertinent en voor mij ook al snel overtuigend.
Het is voor miljoenen mensen allicht echt niet ‘easy’ om bijna zonder emoties (gevoelens van sympathie naar president Volodimir Zelenski en zijn land en soldaten, van antipathie voor de Russen van V. Poetin) te kijken. Maar je moet het de realistisch denkende expert nageven dat hij een heel samenhangende visie geeft die ongetwijfeld de meeste ellende kan besparen aan iedereen, en bovendien ook de gedeelde schuld goed bij de diverse betrokken partijen legt.
Ik begrijp dus met vertraging de standpunt-Keuze van een Nick Meynen en anderen, waaronder stemmen op deze site. Laat ons hopen dat de emoties snel gaan liggen; dat Oekraïne akkoord gaat met terreinverlies in de Donbass, dat president Poetin tevreden blijkt met zijn corridor bij de Krim en de zone in het Oosten; en dat hij het Westen niet bij de les moet brengen met nieuwe bovengrondse atoomproeven, met die bekende grote paddenstoel! En dat er nog minder een kernoorlog aan hoeft te komen.
Wat mij betreft, leve de rebound, zoals het in Basketbal termen heet, de Tegenaanval. Dat principe maakt vandaag ook Oekraïne sympathiek. Maar ik raak er na drie maanden van overtuigd dat wij ons niet (alleen) door impulsieve sympathie mogen laten leiden. Als verantwoordelijke mensen , als observatoren van deze tijden, als kenners van de generaals en de Krijgsgeschiedenis : het is nu tijd om STRATEGISCH te denken en te handelen.
De oorlog in Oekraïne is misschien toch te lang als een match op televisie behandeld; alsof de tweede wereldoorlog plots levend werd.
Op 30 mei was ik te gast in het Vlaamse Parlement. Ik zag er politieke vrienden terug die ik in geen 45 jaar had gezien. Wij kwamen samen met de vereniging van de “Grootouders”, en geef toe, net zoals het een mooie doelstelling is een “goede voorouder te zijn” (naar het toonaangevende boek van Krznaric), is het een fijne doelstelling een goede nakomeling te zijn; echter, er zijn betere sporen denkbaar om onze voorouders te eren, dan opnieuw een grote oorlog aan te gaan. Laat ons er pogend nog eens zoveel jaren bij doen, denk ik dan, en allesbehalve op een Armageddon afstevenen. Hoe sympathiek de belaagde bevolking ook is, en hoe lelijk het karakter van de leider van de Russen.
Persoonlijk blijf ik Vladimir Poetin ten zeerste wantrouwen, zijn track record laat geen andere houding toe. Maar ik geloof dat we beperkt optimistisch mogen zijn: ik geloof niet dat hij na deze oorlog nog veel behoefte aan of middelen tot verdere gebiedsuitbreiding zal hebben. Het is daarom een contraproductief project om hem verder te vernederen. Hij is bovenal ook juist een narcist en moet nu ongetwijfeld vrij voldaan zijn dat hij zijn wereldwijd bekeken Show heeft gehad. Hij is in de voetsporen van Stalin kunnen treden, ongetwijfeld een belangrijke doelstelling van de kleinzoon van diens kok. In tegenstelling tot Stalin moet hij wel rekening houden met de Russische publieke opinie. De tijden zijn veranderd, onder andere door de komst van de pc, de Persoonlijke Computer dus, en de Sociale Media. In Rusland moet het staatshoofd tegenwoordig verkiezingen organiseren; dat was iets waar Stalin zich niet hoefde om te bekommeren.
Bovendien is de samenwerking en eenheid rond de gemeenschappelijke vijand die zijn tastbare, grootschalige agressie heeft bewerkt bij Europa, Amerika en Navo ongetwijfeld ook voor hem indrukwekkend en een onheilspellende tegenslag.
Laten wij hopen dat de oorlogszucht en de heftige emoties bij alle partijen deze maand kunnen landen. Dat de redelijkheid terugkeert, ook juist in tijden van nooit geziene feminisering; en dat de stemmen die met wijsheid en grote expertise pleiten voor strategisch denken en handelen, het halen. Binnen enkele dagen, op 6 juni, is het de verjaardag van de grootste militaire operatie ooit, de oversteek van de geallieerde legers van het kanaal met D-Day. Die grootste van alle oorlogen, dat is iets wat je niet wil zien in herhaling treden in onze tijd. Wanneer wij onze geschiedenis goed kennen, kan dat helpen met nuchterheid, realisme en gezonde afstand van emotionaliteit in het heden te staan.
