HERVORMINGEN ZONDER BUDGETTEN
Zoals elkeen weet is Jo Vandeurzen nu bijna twee legislaturen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
Hij vatte het idee op de handicapsector te hervormen. Gedaan met gesubsidieerde instellingen voor Personen met Handicap (PmH) maar elke PmH zou zelf een budget ontvangen en kon zelf beslissen waarvoor en aan wie hij/zij dat uitgaf. Een serieuze operatie en dus huurde hij een veranderingsmanager in: Jean-Pierre Van Baelen.
Ten eerste was hij al gestart met één grote denkfout. Een heel pak PmH kunnen niet zelf beslissen want zij zijn mentaal daar niet goed toe in staat. En juist die mensen zaten in de instellingen. Voor een heel deel van wie enkel fysisch gehandicapt is, was dit wel een goede maatregel.
Ten tweede zou hij de wachtlijsten eens aanpakken. Dat moest anders en beter en dus lanceerde hij met veel poeha het project ‘Perspectief 2020’. Tegen die tijd zou alles veel beter zijn voor de vele PmH!
En het VAPH, de administratie die alles in goede banen moet leiden, moest het maar oplossen …
Helaas, driewerf helaas! Er is tot op vandaag helemaal geen enkel perspectief voor de duizenden wachtenden!
Tegelijkertijd gingen de justitieministers Maggie De Block en Koen Geens ook nog eens de bewindvoering hervormen. Gedaan met de eenduidige minderjarigverklaring van mentaal zwakkere personen. Er werd een systeem bedacht met enorm veel mogelijkheden en een voogdij voor wat de persoon zelf niet mag beslissen.
Niet slecht bedacht, maar er waren nogal wat hiaten merkten de vrederechters terecht op. Er kwam natuurlijk uitstel, maar uiteindelijk moet justitie maar zorgen dat de inkantellng in het nieuwe systeem vlot verloopt voor september 2019.
En als je dan beseft dat justitie onderbemand, met aftands materiaal in meestal vervallen gebouwen een enorme achterstand moet verwerken … dan begrijp je dat zoiets geen sinecure is.
Maar terug naar het VAPH. Los van de ondoorzichtige en ellenlange procedure tot erkenning van de handicap bij Personen met Handicap, is er de vraag: wanneer krijg ik mijn toegewezen budget. Wel dat is helemaal niet zo eenvoudig! Je moet immers weten dat de PmH opgedeeld worden in drie prioriteitsgroepen. Hieronder vergelijk ik de groepen met drie categorieën van zieken die snel professionele hulp behoeven.
Prioriteitsgroep 1 (PG1) moet echt dringend geholpen worden. Vergelijk het met de helikopter of ambulance die je in vliegende vaart en loeiende sirene naar de spoedafdeling van het ziekenhuis voert. Een kwestie van leven of dood!
PG2 is de groep die heel binnenkort in een gevaarlijke situatie zal belanden. Het is niet hoogdringend, maar toch is treuzelen geen optie. Een ziekenwagen van het Rode Kruis brengt jou naar de spoedafdeling van het ziekenhuis.
PG3 is de groep die in de nabije toekomst in de problemen zal geraken. Een opname is nog niet voor direct, maar een bezoek aan een specialist is toch wel heel wenselijk!
Nu wat blijkt uit heel recente documenten van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH)?
Afhankelijk van het scenario en zonder serieuze financiële beleidswijziging lopen de wachttijden voor PmH uit PG1 alvast op tot 2 à 7,5 jaar, die van PG2 tussen de 3 à 8,5 jaar en die van PG3 tussen 17 à 23 jaar. Hallucinant niet!
En dan hebben we het wel over PmH die als dusdanig erkend zijn, maar niets krijgen omdat er geen geld is in de Vlaamse kas!
Maar er was toch een uitbreidingsbudget van zo’n 330 miljoen! Juist!
Waar kwam dat geld vandaan, zou een goede vraag zijn. Kijk alle tegemoetkomingen voor PmH die door andere overheden dan de Vlaamse werden uitgekeerd, o.a. door de provincies dus, zijn afgeschaft. Nog gehoord van vestzak-broekzak-operatie?
Een tweede vraag is dan: waaraan werd dat uitbreidingsgeld besteed? Wel aan de vele nieuw gecreëerde groepen waarvoor nu budget nodig is.
En aan de wachtlijsten werd niets besteed … Natuurlijk minderen die dan niet, logisch toch!
Maar het VAPH kan enkel roeien met de riemen die ze heeft.
Ten eerste heeft het VAPH nood aan jaarlijks minimum gemiddeld 40,9 miljoen euro uitbreidingsbeleid, alleen maar om aan haar wettelijk vastgelegd verplichtingen te voldoen in het kader van de automatische toekenningen van een PersoonsVolgend Budget (PVB) en/of zorgbudget.
Ten tweede schat ze dat de kostprijs om aan alle huidige en toekomstige vragen naar VAPH-ondersteuning tegemoet te komen ongeveer 1,6 miljard euro recurrent is.
Alle politieke partijen, die met veel gedruis bij het begin van de twee voorbije legislaturen beweerden de problemen i.v.m. de wachtlijsten voor PmH stevig aan te pakken, keken de hele tijd de andere kant uit. Ze hadden er toentertijd nochtans zelfs panelgesprekken en recepties voor over.
Maar goed beleid ten voordele van de zwakkeren in onze maatschappij was er m.i. de laatste twee legislaturen helemaal niet bij!
LEVENSGROTE PROBLEMEN VOOR PERSONEN MET HANDICAP
Om wie niet zo vertrouwd is met welke ontzettende problemen PmH geconfronteerd worden, hieronder deze fictieve situatie: de hulpverlening van de brandweer bij een procedurehervorming à la Vandeurzen. Zo wordt heel scherp gesteld dat niet zozeer het uitgewerkte systeem fout zit, maar het feit dat er geen afdoende budget voor de werking ervan voorzien is!
– De vlam slaat in je frituurketel. Je hebt recht op een BasisOndersteuningsBudget (BOB) onder vorm van een gratis blusdeken, af te halen bij de brandweer als de voorraad straks wordt aangevuld.
BOB is toegekend aan minder dan de helft van de voorziene doelgroep en dekt gemiddeld minder dan 20% van de zorgbehoeften. Om de onderliggende ondersteuningsnood volledig te dekken is dus tien keer meer geld nodig dan het huidige BOB contingent.
– De vlam slaat over op een keukenkast. Je hebt nu ook recht op Rechtstreeks Toegankelijke Hulp (RTH) in de vorm van een gratis poederblusser. Momenteel is er alleen nog een te klein model voorradig, maar misschien worden er binnenkort weer beter geschikte bijgekocht.
RTH wordt verdeeld onder hooguit 20% van de rechthebbenden en beperkt tot een vierde van wat hen is beloofd. Het voorziene budget dekt dus 5% van de beloofde toegankelijkheid.
– De brand breidt zich uit over de hele keuken. Nu kan je een interventie van de brandweer aan huis aanvragen. Helaas zijn er momenteel ergere branden en zijn er geen ploegen beschikbaar. Jouw prioriteit staat op 3.
Wie meer ondersteuning vraagt dan BOB en RTH en prioriteit 3 krijgt, heeft nu een wachttijd van om en bij de 20 jaar.
– De brand slaat over op heel het appartement, maar iedereen is veilig buiten gevlucht. Jouw prioriteit komt op 2, want er zijn nog branden waar mensen zijn bedreigd.
Wie nu prioriteit 2 krijgt, heeft een wachttijd van meer dan 5 jaar.
– Ook het bovenliggende appartement vat vuur en daar zijn nog mensen aanwezig, maar die kunnen misschien nog vluchten. Jouw prioriteit komt op 1. Zodra een ploeg vrijkomt, ben jij als eerstvolgende aan de beurt.
Prioriteit 1 krijg je pas als de situatie op korte termijn totaal onhoudbaar is. De wachttijd is nu ongeveer 2 jaar maar loopt nog uit.
– Iemand is toch ingesloten door de brand en kan geen kant meer uit. Nu is er een noodsituatie en wordt een ploeg vrijgemaakt. Het kan nog even duren, want ze moeten hun materiaal nog opbergen op de plaats waar ze nu aan het werk zijn.
Alleen als er onmiddellijke levensbedreiging is, geldt een noodsituatie en dan worden nog bijkomende voorwaarden onderzocht in een procedure van drie tot zes weken.
– Heel het gebouw is uitgebrand en wie vastzat is gestorven. Het alarm wordt afgeblazen en er hoeft niemand meer langs te komen. Het incident is opgelost. De middelen kunnen voor anderen worden ingezet.
Helaas heeft het uitzichtloze ondersteuningsuitstel al tot drama’s en fatale afloop geleid.
Cynisch? Neen, de rauwe realiteit voor wachtende PmH!
Wel in dat licht kan ook eens de uittredingsvergoeding van Jo Vandeurzen, aanvankelijk om en bij de 400 000 €, later gereduceerd tot 233 000 €, bekeken worden volgens de procedure die hij zelf voorschrijft voor Personen met Handicap die de ondersteuningsvergoeding aanvragen waar ze recht op hebben.
Luc De Coster, voorzitter van pWWW (platform Werk Wachtlijsten Weg) en vzw Iedereen beZORGd schreef er een interessant opiniestuk over: Jo Vandeurzen en het recht op een uittredingsvergoeding.
Ongehoord? Neen, deze hemeltergende procedure moeten PmH doorlopen om eventueel vroeg of laat te krijgen waar ze recht op hebben!
