Curator is Latijns voor ‘verzorger’. In zijn juridische betekenis is de curator een persoon die door een rechter wordt aangewezen om bezittingen en schulden van een persoon of een ‘rechtspersoon’ (een bedrijf) te beheren in uitvoering van een rechterlijk vonnis, zoals bij het uitgesproken faillissement van een bedrijf. De curator moet dan voorrang geven aan de uitbetaling van schulden met de overblijvende middelen van het bedrijf. De redding van het bedrijf behoort niet tot de opdracht van de curator (nvdr).

***

“Voor Vlaamse welvaart” is de kernboodschap waarmee de N-VA op 9 juni naar de kiezer trekt. “Want uw welvaart wordt dé inzet van de verkiezingen in 2024.” Dit is dezelfde belofte als die van 2019. Voor zij die willen is niets onmogelijk, of zoals De Wever zegt “Nil Volentibus Arduum” (afgekort N-V-A).

Daar heeft hij sinds 2004 als N-VA-partijvoorzitter ruim de kans voor gehad. De geconsolideerde Vlaamse schuld is nu 36,5 miljard euro. Over welke welvaart heeft De Wever het dan? Voor wie is die bedoeld? De antwoorden staan in zijn verkiezingsfolder “Vlaanderen staat sterk”.

“Vlaanderen is een unieke regio dankzij een combinatie van gerenommeerde zeehavens, een uitgebreid spoor- en wegennet, een productieve en hoogopgeleide bevolking, een uitstekende gezondheidszorg en een O&O-vriendelijke omgeving¹.”

Gerenommeerde zeehavens?

Wat wil De Wever met zijn gerenommeerde zeehaven doen? Er moet een nieuw havendokkomen, het Saeftinghedok, en de containercapaciteit moet verdubbeld worden met 7,1 miljoen containers. Waarom moet dat? “De Antwerpse Haven behandelt 200 miljoen ton op een oppervlakte van 13.057 hectare, de haven van Rotterdam 450 miljoen ton op een oppervlakte van … 12.426 hectare”.

Als men een complete streek op de schop wil nemen (dit gaat om véél meer dan het dorp Doel alleen) – 3000 voetbalvelden groot – die bovendien van uitzonderlijke historische waarde is (zie daarvoor het laatste nummer van de overheidsuitgave Monumenten en Landschappen) en honderden mensen wil verjagen, dan moet men over stevige economische argumenten beschikken.

Een containerschip van MSC volgeladen met containers van… grootste concurrent Maersk! Foto: kees torn/CC BY-SA 2:0

Die argumenten zijn er niet. De komst van een bijkomend containerdok dreigt bovendien het Waasland helemaal te verstikken. De noden van Rederij MSC² – want het gaat alleen dààrom – zijn perfect op te vangen binnen de bestaande capaciteit. Het is trouwens ook niet te begrijpen waarom Vlaanderen zou betalen voor een nieuw megadok als er in Zeebrugge twee containerterminals komen leeg te liggen (Persmededeling Doel 2020, 5 mei 2015).

Verdere verstikking komt er ook door de 7,1 miljoen bijkomende containers. Om die 7,1 miljoen bijkomende vrachtwagens op de Antwerpse Ring te kunnen verwerken worden de 7 miljard euro kostende Oosterweelwerken uitgevoerd. Erg dure vrachtwagens zijn dat en die worden niet door de bevrachter betaald. En de Ring … die blijft oververzadigd.

Een uitgebreid spoor- en wegennet?

Het spoor- en wegennet dan? Het spoornet is een federale bevoegdheid. “In 2022 wordt 49,5% van de banen bezet door pendelaars, tegenover 50,6% in 2021. Met andere woorden, ongeveer één baan op twee wordt bezet door iemand die in een ander gewest dan Brussel woont.” Die komen ook vanuit Vlaanderen en ook met het spoor.

Günther Blauwens, voorzitter ACOD Spoor, daarover: ”De realiteit van vandaag en het verleden bevestigt dat dergelijke reorganisaties vooral bewijzen dat het management de toestand op het terrein niet kent en dat men dit puur vanuit budgettaire overwegingen uittekent.

Er is geen enkele operationele meerwaarde ten gunste van de reizigers. Meer nog, dit gaat leiden tot een nog slechtere stiptheid, nog minder dienstverlening en zeker geen vermindering van afgeschafte treinen. De huidige toestand bij het spoor hebben we trouwens als vakbond tot in detail voorspeld. We spreken dus uit ervaring”(persmededeling ACOD Spoor, 4 januari 2024).

De staat van het Vlaamse wegennet behoeft voor de gebruiker geen becijfering. Voor wie het toch wil is er het PMS-rapport 2022 ‘Onderhoudsprogramma Autosnelwegen’: “Uit het budgetscenario 2 “technisch optimum” kan afgeleid worden dat de onderhoudsachterstand 220,1 miljoen euro bedraagt. Geëxtrapoleerd naar 1.800 km (2 x 900 km) is dit 224,4 miljoen euro. Dit is een stijging met 22,3 % in vergelijking met 2021.”

Productieve en hoogopgeleide bevolking?

In het Vlaams Gewest is het studieniveau van de totale bevolking (25 tot 64 jaar) de voorbije vijftien jaar sterk toegenomen. Terwijl in 2008 nog 28,4% kortgeschoold was, is dit aandeel in 2022 gezakt naar 14,6%. Het aandeel kortgeschoolden in de Vlaamse bevolking is dus tussen 2008 en 2022 met bijna 14 procentpunten gedaald, een forse afname van ongeveer 443 000 personen.

Een jaar later, in 2023, is er opnieuw sprake van een stijging tot 15,8% kortgeschoolden. Dit aandeel ligt ongeveer op dezelfde hoogte als in 2021. De totale afname sinds 2008 bedraagt dan 12,7 procentpunten. Het aandeel kortgeschoolden in de totale Vlaamse bevolking is dus sterk teruggevallen de voorbije veertien jaar.

Prognoses van het Steunpunt Werk uit 2017 tonen een mogelijke verdere daling van het aandeel kortgeschoolden (25-64 jaar) tot 10 à 12 procent in 2050 terwijl het aandeel hooggeschoolden richting 46 à 50% zou groeien (Werk.Rapport, ‘Toekomstverkenningen arbeidsmarkt 2050’).

Een nieuw onderzoek van de KU Leuven in samenwerking met Katholiek Onderwijs Vlaanderen bevestigt eerdere onderzoeken: de leerprestaties dalen, de leerachterstand stapelt zich op en ook de sterkste leerlingen gaan achteruit. Naast de coronacrisis wordt ook het nijpende lerarentekort genoemd als een belangrijke factor (Het Laatste Nieuws, 18 januari 2023).

Wat doet Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) eraan? De onafhankelijkheid van de Vlaamse onderwijsinspectie staat onder druk, zo zei topman Lieven Viaene recent. Hij neemt afscheid van zijn functie. Volgens hem werden de afgelopen jaren – onder minister Weyts – verschillende rapporten tegengehouden. Persberichten zouden dan weer herschreven zijn, zodat ze het beleid beter uitkwamen.

Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman (van oppositiepartij Groen) zegt op X dat wie de interviews met Viaene leest en de vrijheid van onderwijs, administratie en gedachten hoog in het vaandel draagt, “huivert”. “De jacht op ‘linkse’ leerkrachten, op kritische inspectie, rapporten achterhouden, persberichten wijzigen … We moeten vechten voor kwaliteit en vrijheid” (Zico Saerens, Belga, 29 maart 2023).

Wie vandaag @destandaard leest en vrijheid van onderwijs, administratie en gedachten hoog in het vaandel draagt huivert. De jacht op ‘linkse’ leerkrachten, op kritische inspectie.. rapporten achter houden, persberichten wijzigen..

We moeten vechten voor kwaliteit en vrijheid… pic.twitter.com/a5zhgaMTPr

— Elisabeth Meuleman (@Elisameuleman) March 29, 2024

Uitstekende gezondheidszorg?

“Meest in het oog springt het voorstel van voorzitter Bart De Wever (N-VA) om de groeinorm voor de gezondheidszorg te verlagen. Nu stijgt het gezondheidsbudget met 2,5 procent bovenop de index om de toenemende zorgnood het hoofd te bieden.”

“In 2024 is die eenmalig verlaagd naar 2 procent. De N-VA wil hem nu in lijn brengen met de economische groei – ongeveer 1,5 procent. Volgens de eigen berekeningen gaat het om een besparing van 4,5 miljard tegen 2029” (Nieuwsblad, 2 mei 2024 ).

Innoveren?

Chemiebedrijf Ineos en de Vlaamse regering bereikten een akkoord over de waarborg van 250 miljoen euro voor een overbruggingslening. Dat de Vlaamse regering dat moet doen komt omdat de banken er niet staan voor te springen.

Waarom? Omdat Ineos de afdankertjes van British Petrol overkocht, hun oude petrochemie die werd afgestoten omdat het niet meer past. “ Bernard Looney, CEO van BP, heeft een goede verklaring voor de verkoop door BP aan Ineos: “Na de afgelopen drie jaar is het duidelijker dan ooit dat de wereld energie wil en nodig heeft die veilig en betaalbaar is, evenals minder koolstof – alle drie samen, wat bekend staat als het energietrilemma”.

Woonwijk in de stad Mansfield, Texas, met op de achtergrond fracking boorplatforms. Foto: resource-media.org

Om dat aan te pakken is actie nodig om de transitie te versnellen. Innovatief kan je de overname van de petrochemie niet noemen. Bovendien gaat het over de verwerking van schaliegas. “In een buitenwijk van Dallas, Texas, is er geen ontsnappen aan”.

Op nog geen 150 meter van een woonwijk in Dallas wordt de ene na de andere gasput geboord. Omwonenden zijn de wanhoop nabij. “Het verpest onze gezondheid, beschadigt de fundering van onze huizen en het stopt nooit”, zegt Gail Smith, die al tientallen jaren in de wijk woont (Een Vandaag, 20 januari 2024).

”De Antwerpse haven moet ook de grootste Europese chemiecluster worden”. Als je ziet wat voor onheil die nu reeds heeft teweeggebracht – zie PFAS – wordt het meer dan zorgwekkend. Naast de laagemissiezone (LEZ) in de stad een hoogemissiezone in de nabijgelegen haven door de vervuiling van megaschepen die tevens vervuilend schaliegas aanvoeren?

Akkoorden sluiten?

“We winnen geen schoonheidsprijs, maar we sluiten tenminste akkoorden”, zei Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) onlangs op de VRT. Toch steunt amper 27 procent van de Vlamingen hem als regeringsleider en is het vertrouwen in de Vlaamse regering gedaald tot 33 procent. In de peilingen heeft zijn centrumrechtse coalitie al lang geen meerderheid meer.

Welke ministers gaan faliekant onder de lat door? En wie maakt wél nog het verschil? We sturen, de rode pen in de aanslag, de Vlaamse regering met een streng maar rechtvaardig rapport het zomerreces in (De Morgen, 3 juli 2023). Van 33 procent naar nu 20,9? Inderdaad geen schoonheidsprijs!

O&O vriendelijk?

Onderzoek en Ontwikkeling is de grondstof voor economische welvaart. Sinds 2019 heeft het Vlaamse Gewest consequent een percentage boven de 3% gehandhaafd. Met een O&O-intensiteit van 3,65% wijkt Vlaanderen niet veel af van het Waalse Gewest (3,61%). In 2022 was in het Vlaamse Gewest 8,8% van de werkende bevolking aan de slag in hoogtechnologische sectoren (bewerking Statistiek Vlaanderen op basis van Eurostat). Dat is hoger dan in België (8,7%), maar lager dan in de 27 EU-lidstaten (9,7%). Vriendelijk, maar niet beter dan aan de andere kant.

Foto: schoolbank.nl

Mag het duidelijk zijn wat De Wever bedoelt wanneer hij over de Vlaamse welvaart spreekt? Dat is niet wat wij onder “de welvaartsstaat” verstaan want die is, naar verhouding, voor iedereen bedoeld.

Wie haalt er winst uit de samenwerkingsovereenkomsten met de bevriende bouwpromotoren? Wie haalt er voordeel uit het havendok en de 7,1 miljoen containers? Wie uit de megawerken aan de Ring? Wat is er innovatief aan de waarborgbesluiten voor INEOS? Waarom moest de dadingsovereenkomst met de PFAS-vervuiler 3M geheim blijven? Is dat alles voor onze welvaart of voor deze van de bouwpromotoren, van de havenbazen, en van de chemiereuzen bedoeld?

De “smoes” van De Wever herinnert aan die van Guy Verhofstadt (Open VLD). In zijn Burgermanifesten deed ook hij geloven dat de burger er wel zou bij varen. Als Baby Thatcher volgde hij echter het extreme liberalisme van de Amerikaanse cowboy Reagan en van de Britse ijzeren dame.

Heeft de kiezer de smoes begrepen? Of mag De Wever, als curator van de failliete welvaartsstaat, zorgen voor de verdere uitverkoop van wat voor ons allemaal was bedoeld?

Hij verpatste met lease-and-buy-back-constructies onze kroonjuwelen aan de privésector en de besparingen van de regeringen-Dehaene (CD&V), die ons in de eurozone brachten, werden opgesoupeerd. Zijn kompaan Johan Vande Lanotte (Vooruit) maakte van het Zilverfonds, dat onze pensioenen moest veilig stellen, een lege doos. Na drie regeringen was de kassa leeg en het geloof van de burger weg.

Is de belofte van De Wever een zelfde smoes? Hij is toch niet de opvolger van de hardliners die ooit in de beginselverklaring van de Nieuwe Vlaamse Alliantie de eis voor Vlaamse onafhankelijkheid inschreven? Voorzeker ook niet van de sociaal voelende tak binnen de ontplofte Volksunie waaruit Spirit ontstond.

En, zoals nu uiteindelijk mag blijken, evenmin van de extreemrechtse tak waaruit het Belang is ontstaan. Wat is De Wever anders dan het versterkt verlengstuk van hetzelfde extreem liberalisme? Hij deed het wel op een andere manier. Niet als premier, niet als akkoordenmaker en enkel vanop ‘het schoonverdiep’³.

Al twintig jaar kon hij het daardoor vanop afstand – en dus zonder gevaar voor sanctionering – volhouden. Heeft de kiezer nu uiteindelijk ook deze smoes begrepen? Of mag De Wever als de curator van de failliete welvaartsstaat zorgen voor de verdere uitverkoop van wat voor ons allemaal was bedoeld?

Notes: