Emigratie is voor duizenden Thai de enige mogelijkheid om aan bittere armoede te ontsnappen. Rob van Vlierden, dorpsdichter van Overpelt, reisde de laatste twintig jaar naar Thailand en is intussen met een Thaise vrouw getrouwd.

Hij schreef een onderhoudend boek dat leest als een handleiding voor de westerse bezoeker met veel praktische informatie over de (eet)gewoonten van de Thai, cultuur en geschiedenis van een land dat zelden in het nieuws komt (intro door Salon van Sisyphus).

***

Het leven op het platteland is geen pretje als je weinig geld hebt. Veel Thai trekken daarom naar de stad, waar ze als ongeschoolde werkkrachten meestal in de informele sector belanden en heel creatief moeten zijn om te overleven.

Meer dan tien jaar geleden botste ik, op een markt ergens in het noorden van Thailand, tegen een jonge vrouw. Ik struikelde en knalde tegen haar aan. Ze liet een plastic zak vallen waarin onder meer eieren zaten. Alles in haar plastic zakje zat onder de smurrie en ze huilde. Ik excuseerde me, zei dat het mijn fout was en stelde voor om op mijn kosten alles opnieuw te kopen.

Ze sprak gelukkig goed Engels en vertelde dat ze de voorbije dagen verschillende tegenslagen had moeten incasseren. Onze botsing was de druppel die de emmer van miserie deed overlopen.

Ik stelde na het winkelen voor om bij een straatrestaurantje iets te gaan eten. Ze weigerde, vond dat ik al meer dan genoeg had gedaan. Maar ik zei haar dat ze mij daarmee een gunst verleende, want zij kon me dan uitleggen wat de gerechtjes inhielden en me zo wat meer wegwijs maken in het Thaise menu.

De Thai zijn trotse mensen, en als ze het gevoel hebben dat jouw vrijgevigheid eenrichtingsverkeer is, zullen vele Thai afhaken.

Haar naam was makkelijk te onthouden, ‘Naam’, het Thaise woord voor water. Bij een noedelsoep en een papayasalade vertelde ze dat ze in een bar werkte. Ik zei dat iedereen altijd zo uitgelaten en vrolijk is wanneer je langs zo’n bar passeert waar alle meisjes je proberen binnen te lokken.

Dat was volgens Naam maar schone schijn. In de bar waar Naam werkte, waren ze met een tiental meisjes. Ze sliepen samen boven de bar in één grote kamer.

“Every night many girls are crying”, zei Naam, die vertelde dat bijna al die meisjes één of meer kinderen hebben. Ze zijn door hun man in de steek gelaten en werken in een bar om hun kinderen te onderhouden, en hun ouders die intussen voor de kinderen zorgen. Hun inkomen hangt vooral af van het aantal ladydrinks dat ze kunnen scoren.

Elke dag is dus een dag van onzekerheid en stress. Om de haverklap belt de familie om te vragen wanneer er nog eens geld komt, want de buffel is gestorven, een kleine is ziek, de crematie van oma kost handenvol geld, de rijstoogst is mislukt, de scooter ligt in panne …

Gestresseerde en trieste meisjes lokken geen klanten. Dus spelen ze een rol …

Veel Thai migreerden van het verarmde platteland naar de steden, maar er zijn ook veel Thaise emigranten, die in andere landen gaan werken.

Toen Hamas op 7 oktober 2023 uit de openluchtgevangenis van Gaza brak en burgers doodde en ontvoerde, bleek dat er veel Thaise slachtoffers waren. Van de 200 ontvoerde slachtoffers hadden 23 mensen de Thaise nationaliteit (Het Parool, 8 november 2023).

Het waren geen toeristen, maar gastarbeiders die voor bitter weinig geld op de boerderijen werkten. Sinds de jaren 90 organiseert Israël de import van landarbeiders uit Isaan, de armste streek in het noordoosten van Thailand die door de centrale overheid verwaarloosd wordt.

De reden voor het Israëlisch beleid is dat sinds de Intifada de Palestijnse landarbeiders, die tot dan de goedkope arbeidskrachten geweest waren, als onbetrouwbaar, want opstandig, werden gezien en werden ontslagen.

Thaise boerinnen pauzeren even tijdens de oogst van cassave. Foto: Rob van Vlierden

Ruim 22.000 mensen uit Isaan werken nu in Israël. Voor Isaan is dat een beperkte groep van het totaal aantal emigranten, maar voor de landbouw in Israël zijn de Thaise migranten onmisbaar geworden.

Rapporten van Human Rights Watch en andere ngo’s tonen aan dat de arbeidsomstandigheden en de lonen vaak onder elke menswaardige en legale norm blijven. Alsof die illegale praktijken nog niet volstaan, werken de migranten op de illegale landbouwbedrijven van kolonisten in de bezette gebieden.

Tussen 2008 en 2013 werden in Israël bij de Thaise migranten 43 verdachte nachtelijke overlijdens gerapporteerd. Verdacht omdat het jonge mensen betrof die geen lichamelijke klachten hadden (wie niet gezond is, geraakt niet in Israël).

De Thai spreken van ‘lai thai’: overlijdens veroorzaakt door kwaadaardige geesten. De Israëlische instanties zijn er totaal niet in geïnteresseerd, zodat er geen zicht is op de doodsoorzaak van deze sterfgevallen.

Maew is een veertigjarige Thaise vrouw die in een Israëlisch landbouwbedrijf werkt, in de bezette gebieden in de buurt van Jericho. Ze werkt veertien uur per dag en verdient daarmee tussen de 35.000 en 45.000 baht per maand.

Red Light District in Pattaya. Foto: Biswajit Majumdar/CC BY-SA 3:0

Daarvan kan ze maandelijks 25.000 baht sparen, die ze opstuurt naar haar familie in Isaan. Aan de koers die geldt op het moment dat ik dit schrijf, is dat 650 euro. (Facebookaccount, The Isaan Record, 9 oktober 2023).

Het belangrijkste land waar Thaise arbeiders naartoe trekken op zoek naar een beter inkomen, is Zuid-Korea. Daar kunnen ze in de landbouw en in fabrieken zo’n 60.000 baht per maand verdienen.

Honderdduizenden Thai, vooral uit Isaan, zijn gemigreerd naar Zuid-Korea. Ze vertrekken met een visum dat drie maanden geldig is en blijven daarna als ‘illegale’ werknemers aan de slag. Men noemt hen ‘phi noi’, kleine geesten, omdat ze zoals geesten onzichtbaar zijn voor het Koreaanse systeem.

“Wij zijn de bloemen die in Isaan niet kunnen bloeien”, zegt een poëtische arbeidster.

Er wordt door de Koreaanse overheid weinig ondernomen tegen de Thai zonder verblijfsvergunning, want de economie heeft deze arbeidskrachten broodnodig. Ik ken verschillende Thai die al jaren in Zuid-Korea aan de slag zijn.

Ver van de toeristische attracties. Een Thaise boerin in Khorat toont haar cassave. Foto: CC BY-SA 2:0/Alliance of Biodiversity

Ze onderhouden er hun familie mee en sparen geld om bij hun terugkeer een Thais bedrijfje op te starten. Vaak gaat het dan echter mis, want ze vergeten dat hun landgenoten geen koopkracht hebben, waardoor veel nieuwe bedrijven dikwijls snel overkop gaan.

Wie er nog erger aan toe is dan de Thaise arbeidsmigrant, is de arbeidsmigrant die in Thailand komt werken. Volgens het Ministerie van Arbeid waren in november 2020 ruim twee miljoen geregistreerde migranten actief uit buurlanden Laos, Cambodja en Myanmar.

Daar mag je ongetwijfeld nog vele honderdduizenden mensen bijtellen, die zonder de vereiste documenten in de illegaliteit aan de slag zijn. Met alle gevolgen van dien: zeer lage lonen, lange arbeidsdagen, geen bescherming, kinderarbeid, geen vangnet in geval van ziekte of een ongeval …

Het verschil met slavernij is helaas flinterdun.

***

Onze westerse eetcultuur begint helaas wel alsmaar meer impact te krijgen. Je ziet in Thailand steeds meer McDonald’s, KFC, pizzaketens in het straatbeeld opduiken. Deze ongezonde, snelle hapzaken zijn populair, hoewel ze naar Thaise maatstaven erg prijzig zijn.

In februari 1985 werd in Bangkok de eerste McDonald’s geopend. In 2023 telde de hoofdstad al 170 filialen van de hamburgerketen. Toen in 2018 de 700e KFC-tent werd geopend, meldde de algemene KFC-manager van Thailand trots dat ze jaarlijks 229 miljoen gefrituurde kippenbouten serveren.

Er is ook een forse toename van mobiele keukentjes die friet, hamburgers en andere vette troep verkopen. En de frisdranken van Coca-Cola & co zijn immens populair (en het is altijd dorstig weer). Dat alles komt de volksgezondheid niet ten goede.

Bovendien is de Thaise keuken wel vetarm, maar de vaak gebruikte vissaus is een natriumbom en zorgt voor overmatige zoutinname, wat niet goed is voor de bloeddruk. Instant noedels zijn spotgoedkoop en heel populair, maar extreem bewerkt en dus allesbehalve voedzaam.

Dit is gezonde en lekkere Thaise keuken, géén westerse fastfood. Foto: MOs810/GNU Free Documentation

Volgens de Thaise stichting voor gezondheidsbevordering ThaiHealth consumeren Thai ongeveer 23 theelepels suiker per dag, bijna vier keer de maximale norm voor suikerinname die door de Wereldgezondheidsorganisatie wordt aanbevolen (Facebookaccount Olleke Bolleke in Thailand, 12 februari 2023).

De Thaise keuken telt een brede waaier van gezonde opties, maar de voedselindustrie kan veel méér verdienen aan de ongezonde opties die een verslavend en vergiftigend effect hebben.

Ik kom nu twintig jaar in Thailand en ik zag tijdens die twee decennia obesitas enorm toenemen, vooral in de steden en bij kinderen. Omdat de Thai vaak een fijnere botstructuur hebben, is obesitas bij hen nog veel triester om aan te zien. Kinderen als opgezwollen Michelinmannetjes die zich waggelend voortbewegen … het is even hartverscheurend als uitgehongerde kinderen (www.thailandblog.nl, 22 december 2018).

Begin maart 2023 meldde het Ministerie van Volksgezondheid dat volgens een recente studie bijna tien procent van alle kinderen lijdt aan klinische obesitas. Bijna dertig procent van alle kinderen eet en drinkt dagelijks zoete snacks en gesuikerde frisdranken. Bijna dertig procent van alle kinderen mag zelfstandig naar eigen voorkeur dagelijks voedsel kiezen.

Er wordt gevreesd dat het aantal kinderen met obesitas nog zal verdubbelen. En ik vermoed dat een minstens even groot percentage net onder die grens van klinische obesitas zit en dus ook te dik is om echt gezond te zijn.

Wat ik zie is natuurlijk een beperkte vaststelling, maar waar ik op bezoek ging, leek er geen besef te zijn dat ongebreideld snoepen niet goed is voor kinderen. Ik zag op tal van plaatsen dat kinderen snoepgoed in alle mogelijke felle kleuren konden consumeren zonder dat één volwassene daar een beperking op instelde.

Volgens mijn vrouw konden de ouders van de vorige generatie zich nog niet permitteren om snoep voor hun kinderen te kopen. De huidige generatie beseft nog niet hoe schadelijk het is en overcompenseert door hun kinderen op dat vlak grenzeloos te verwennen.

Mc Boeddha

At Boeddha bij McDonald’s?

Zorgt geestelijk voedsel voor een omvangrijke buik?

“Koester jouw verwachtingen, eet en onthecht je.”

Zegt de goeroe van de Mc tempel.

Boeddha verlicht je.

Wij lichten je op.

Neem en drink gij allen

en supersize jezelf.

Suwanchai, directeur-generaal van het Ministerie van Volksgezondheid, ha7d in het voorjaar van 2023 slecht nieuws. Uit een onderzoek dat twee jaar in beslag nam, bleek dat 42,5 procent van de werkende bevolking vanaf vijftien jaar het risico loopt op allerlei beschavingsziekten vanwege een ongezonde levensstijl.

Bijna de helft van de werkende bevolking loopt risico op diabetes, hoge bloeddruk, hoge cholesterol, hart-, nier- of leveraandoeningen. Uit een nationaal onderzoek blijkt dat de gemiddelde Body Mass Index (BMI) voor mannen en vrouwen respectievelijk 24,2 en 25,2 bedraagt. Vanaf een BMI van 23 is er sprake van overgewicht.

De oorzaken: frequent eten van fastfood, gesuikerde frisdranken, te weinig beweging en stress vanwege een hoge werkdruk (National News Bureau of Thailand, 5 mei 2023).

Alhoewel obesitas dus epidemische vormen aanneemt, zijn er anderzijds nog steeds veel Thai die niet genoeg middelen hebben voor voldoende voedsel. Volgens het rapport van de Global Hunger Index (GHI) in 2023 heeft Thailand een matig hongerniveau en staat het op de 53e plaats van 116 landen.

Ongeveer 8,8 procent van de totale bevolking in Thailand, wat overeenkomt met ongeveer 6,2 miljoen mensen, heeft onvoldoende voeding. Dat is een veel hoger cijfer dan in het pre-kapitalistisch tijdperk (waarover later meer).

In 2018 was de gemiddelde levensverwachting in Thailand met 75,1 jaar zes jaar korter dan in België.

Toch een lichtpuntje in dit sombere verhaal over de volksgezondheid: de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft Thailand recent lof toegezwaaid voor haar inspanningen in de strijd tegen transvetten: industrieel vervaardigde transvetzuren (TFA) die terug te vinden zijn in bewerkte voedingsmiddelen zoals gebakken en gefrituurde producten, voorverpakte snacks en allerlei kookoliën.

Volgens de WHO behoort Thailand samen met Denemarken, Litouwen, Saoedi-Arabië en Polen tot de top vijf landen die uitzonderlijk goed presteren in het elimineren van deze transvetten, die gezien worden als een van de belangrijkste risicofactoren voor niet-overdraagbare ziekten (www.foodlog.nl, 30 januari 2024).

Rob van Vlierden. Thailand – Achter de Glimlach. Boekscout, Soest, 2024, 194  pp. ISBN 978 9464 8987 29. dit uittreksel werd overgenomen van het Salon van Sisyphus. Verdere overname mag mits toestemming van de auteur.

Lees ook Thailand: meest ongelijke semi-democratische staat van Zuidoost-Azië