Het Asbestfonds, kwam voort uit het ‘historisch akkoord’ in 2007. Het fonds biedt niet alleen voorlichting, maar verstrekt ook vergoedingen en begeleiding aan alle asbestslachtoffers. Het asbestfonds wordt gefinancierd door het asbestbedrijf, maar kost het bedrijf niet veel, slechts 0,01 procent van hun bruto-inkomen.

Echter is er wel een ‘maar’ aan dit ‘historisch akkoord’: slachtoffers die een vergoeding aanvragen bij het Asbestfonds mogen daarna niet meer een rechtelijk proces aanspannen tegen de producenten.

Of in de woorden van Inge Ghijs Adjunct-hoofdredacteur van De Standaard: “Dat fonds beschermt de bedrijven tegen gerechtelijke procedures. Want wie de vergoeding van maximaal enkele tienduizenden euro’s aanvaardt, stemt toe om er verder het zwijgen toe te doen”.

Het wetsvoorstel

Het wetsvoorstel van Valerie Van Peel (N-VA) streefde ernaar asbestslachtoffers in staat te stellen wel gerechtelijke procedures aan te kunnen spannen tegen asbestbedrijven; zelfs nadat ze al compensatie hadden ontvangen van het Asbestfonds.

Echter, het voorstel werd voor de vierde keer afgewezen. Er is “Nauwelijks een politicus te vinden die de regeling rechtvaardig vindt’’, stelt Ghijs, “maar er actie tegen ondernemen, is een andere zaak”. Het wetsvoorstel kon slechts rekenen op steun van Vlaams Belang en de PVDA.

Kamerlid Nahima Lanjri van de CD&V heeft zich wel positief uitgelaten over het voorstel en benadrukt dat “de binaire keuze” tussen vergoeding van het Asbestfonds en het recht op verdere juridische stappen aangepast moet worden. CD&V onthield zich echter bij de stemming, ze dienden op het laatste moment amendementen, voorstellen tot wijziging, in op het voorstel.

Ook Groen onthield zich bij het voorstel van Van Peel. Al sloot Kristof Calvo (Groen) zich aan bij de tussenkomst van Lanjri en hoopt dat de immuniteit van de grote asbestbedrijven uiteindelijk zal worden opgeschort. Groen heeft daarvoor een eigen voorstel opgesteld, geïnspireerd door het Franse model, waarbij asbestbedrijven aansprakelijk worden gesteld op basis van het rechtsprincipe van de “onverschoonbare fout”. Calvo diende op dinsdag 19 maart amendementen in op dit eigen voorstel.

Het staat nu eenmaal in het ”historisch akkoord”

Maar het wetsvoorstel is volgens Van Peel vooral gestrand onder druk van Open VLD. In een interview op Radio 1 licht Maggie De Block, fractieleider van Open VLD, toe dat de opheffing van de immuniteit geen goed idee te vinden, omdat ze vreest dat het asbestfonds zo “op de helling wordt gezet”. “Bedrijven kunnen dan ook naar de rechter stappen en zeggen dat de voorwaarde van het ‘historisch compromis’ onderuitgehaald zijn.” Ze gebruikt de woorden ‘historisch compromis’, alsof het een ontastbaar iets is.

Want toen de interviewster vroeg of het een politieke keuze was om een systeem te handhaven waarbij de combinatie van vergoeding en procederen niet mogelijk was, in Frankrijk kan dit namelijk wel, antwoordde De Block: “Maar in Frankrijk geldt een andere wetgeving”, en vervolgde: “wij kunnen niet terugkomen op een historisch akkoord uit 2007″.

Ghijs beschouwt het argument dat het asbestfonds in gevaar zou komen bij opheffing van de immuniteit van bedrijven als een “nepargument zonder bewijs”. Ze beweert dat CD&V, Open VLD en Vooruit zich hierachter verschuilen. Volgens haar is “de grote winnaar van het schouwspel dus wederom de industrie, die er nog altijd wel heel goedkoop van af blijft komen.”