Een effectieve gevangenisstraf van 1 jaar, een boete van 24.000 euro en 10 jaar ontzegging van burgerrechten; dat is de straf die de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen oplegde aan Dries Van Langenhove.

Doelbewust haatzaaien

In zijn alternatieve versie van de feiten verspreidt Van Langenhove het idee dat hij die straf krijgt, enkel en alleen omwille van het delen van ‘memes’, het maken van grappen dus. In de realiteit stond Van Langenhove terecht voor vijf verschillende misdrijven: het oprichten en leiden van een vereniging die discriminatie en haat verkondigt, het rechtvaardigen van de Holocaust, het verspreiden van rassenhaat, het aanzetten tot geweld en illegale wapenhandel.

Om te begrijpen waarom de rechter een effectieve gevangenisstraf oplegde loont het de moeite om het arrest volledig te lezen. “De beklaagde”, zo staat er te lezen, “heeft de andere beklaagden meegetrokken in zijn racistisch, haatdragend, nazistisch en negationistisch discours.”

Dat Van Langenhove zwaarder gestraft wordt dan de andere beklaagden is omdat uit de analyse van de meer dan 5021 van hem afkomstige berichten blijkt dat hij de aanstoker was die onder andere de verspreiding van deze memes doelbewust inzette om een antidemocratische ideologie te verspreiden.

Hij kan zich volgens de rechter niet beroepen op humor. “Door het aanmoedigen van het veelvuldig posten van racistische en negationistische ‘humor’”, oordeelt hij namelijk, “werden de leden doelbewust en gaandeweg overtuigd van hun eigen superioriteit en de noodzaak om de doelstellingen van S&V, via discriminatie en geweld, te bewerkstelligen.”

“Van Langenhove misbruikte fundamentele rechten en vrijheden om die van andere mensen aan te tasten en ze hen te ontzeggen”

Evenmin kan hij zich volgens de rechtbank  beroepen op de vrijheid van meningsuiting. “Hij misbruikte fundamentele rechten en vrijheden om die van andere mensen aan te tasten en ze hen te ontzeggen. Dat crimineel gedrag vormt een bedreiging voor een vreedzame samenleving waar plaats is voor alle mensen, ongeacht hun ras, geslacht, afkomst, huidskleur, godsdienst, overtuiging, enz.”

Intimidatie

Belangrijk om te begrijpen is dat, zoals ook duidelijk blijkt uit de Pano-reportage, Schild & Vrienden niet enkel een chatgroep was waarin Hitler verheerlijkt werd, gelachen met noodlijdende kinderen in Afrika en vrouwenhaat en racisme werden gepromoot. Men ging ook systematisch andersdenkenden intimideren, zowel online als offline.

Zo werden er doodsbedreigingen geuit ten opzichte van progressief denkende studenten, viseert men vakbondsgebouwen en roept men op om linkse leerkrachten aan te pakken. Een leerkracht die het onderwerp racisme behandelt, werd zelfs door Van Langenhove zelf opgebeld.

Men ging systematisch andersdenkenden intimideren

Men leek zich zelfs voor te bereiden op een gewelddadige confrontatie. Zo spreekt Van Langenhove over rassenoorlog, poseert hij met wapens en schrijft hij in de chat, zoals geciteerd in het vonnis: “De dag van het geweld komt wel nog hoor. Ik weet welke kant voorbereid zal zijn en welke niet.”

Schild & Vrienden beperkte zich met andere woorden niet tot het delen van antidemocratische ideeën. Men ging er ook actief naar handelen. Dat Van Langenhove ook hiervoor is veroordeeld is te danken aan de moedige Jihad Van Puymbroeck die zich burgerlijke partij stelde. Het is hieraan te danken dat de rechtbank Van Langenhove ook kon veroordelen voor het in de hand werken van fysiek en psychisch geweld en online belaging.

“Ik stelde me niet alleen burgerlijke partij voor mezelf, maar ook voor de vele andere doelwitten van Dries Van Langenhove”, aldus Van Puymbroeck. “Ik heb het ook gedaan voor degenen die niet durfden of die niet wisten hoe ze hier aan moesten beginnen.”

Bedreiging voor de democratie

Ik ben hoe dan ook een tegenstander van racistische grappen, maar neen dus: wie een racistische mop maakt op café of op het internet riskeert vooralsnog geen celstraf.

Waar het hier om gaat is dat Dries Van Langenhove, zoals in het arrest te lezen is, “dweept met het nazistisch gedachtegoed dat in zijn uitvoering onnoemelijk veel menselijk leed veroorzaakte, en nog steeds veroorzaakt.” Uit het dossier blijkt, zo besluit de rechter, “dat hij de democratische samenleving wou ondermijnen en zijn maatschappijmodel van blanke suprematie in de plaats wou stellen.”

De extreemrechtse ideologie van Dries Van Langenhove staat haaks op tal van democratische principes

Interessant in dat verband is ook de motivering voor de ontzegging van de burgerrechten. “Omdat de beklaagde door zijn crimineel gedrag, op grote schaal fundamentele rechten die vastgelegd zijn in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, het Handvest van Grondrechten van de Europese Unie en de Belgische Grondwet ontzegt aan anderen, legt de rechtbank hem eveneens gedurende de maximale termijn van 10 jaar een verbod op tot het uitoefenen van de rechten genoemd in artikel 31, eerste lid van het Strafwetboek.

De extreemrechtse ideologie van Dries Van Langenhove staat haaks op tal van democratische principes. Wanneer hij deze ideologie, die een heel aantal groepen van mensen fundamentele rechten wil ontzeggen niet enkel verspreidt, maar ook in de praktijk probeert te brengen, dan moet de democratie zich verdedigen.

Weerbare democratie

Moraalfilosoof Patrick Loobuyck noemde het vonnis in de afspraak een voorbeeld van weerbare democratie. Daar zit zeker iets in, maar er zou de vraag aan moeten worden toegevoegd waarom de democratie in het verweer zit.

Negationisme, racisme, aanzetten tot haat en geweld zijn strafbaar. Het is goed dat het gerecht haar rol vervult om de democratie te verdedigen tegen degenen die haar willen aanvallen. Repressie en justitie zijn in een democratische samenleving echter slechts het laatste redmiddel.

Democratie is een ideaal waarvoor dient te worden gestreden

Het is, zo blijkt uit het proces tegen Van Langenhove, mogelijk om wie zichzelf buiten de democratie plaatst te veroordelen. Dat is enkel effectief zolang we tegelijkertijd blijven werken aan een brede consensus rond de democratische ideologie, en daar wringt nu net het schoentje.

Uiteindelijk is de strijd tegen de toenemende normalisering van extreemrechtse ideeën een brede politieke strijd. Laat dit vonnis een wake up call zijn voor de media, politiek en de brede samenleving om eveneens hun rol op te nemen en democratische waarden actief te gaan uitdragen.

Democratie is geen procedure, geen verworvenheid. Het is een ideaal waarvoor dient te worden gestreden. Haar tegenstanders maken zich klaar om haar aan te vallen of zijn daar al mee bezig. Tijd dat haar voorstanders zich gaan organiseren om ze te verdedigen en uit te breiden.