Het Rwanda-plan van Groot Britannië  

Benoit Dhondt: “Het Rwanda-plan is een Brits plan om mensen die aankomen in het VK te deporteren naar een Afrikaans land waar ze geen enkele band mee hebben en met een slechte mensenrechtenreputatie, om daar dan zogenaamd een asielprocedure te laten lopen.  Het plan is door het Brits hooggerechtshof in eerste instantie afgekeurd omdat Rwanda geen effectieve bescherming zou kunnen bieden, maar de Britse regering heeft al laten weten dat ze zouden kijken hoe ze het toch kunnen laten passeren door aanpassingen door te voeren in de wetgeving. Premier Rishi Sunak pochte er nog onlangs over in de talkshow bij Piers Morgan dat hij ervoor zou zorgen dat er effectief deportaties naar Rwanda zouden plaatsvinden voor de verkiezingen. Hij sloot er zowaar een weddenschap over.”

“Premier Rishi Sunak pochte dat hij ervoor zou zorgen dat er effectief deportaties naar Rwanda zouden plaatsvinden voor de verkiezingen. Hij sloot er zowaar een weddenschap over”

“De vraag rijst wat de uiteindelijke bedoeling is. Is het de bedoeling dat het plan echt uitgevoerd wordt en werkt, of is het een soort rookgordijn voor propagandadoeleinden om een bepaald electoraat aan te spreken? Om dan te zeggen: ‘kijk maar, wij willen wel. We hebben een heel plan uitgewerkt, we zijn ter plaatse geweest en we hebben de mensen betaald maar ja de rechters en die vervelende mensenrechten houden ons tegen.’”

Verontwaardiging zonder gevolg

“We kunnen vol afgrijzen kijken naar het Rwanda-plan van Groot-Brittannië, maar laten we ook eens goed laten doordringen wat onze regering nu al 2,5 jaar doet en de impact die dat heeft. Met respect voor de rechtsstaat is het in België zo mogelijk nog erger gesteld dan in het Verenigd Koninkrijk. “

“Tegelijkertijd staren we ons als goedbedoelende progressieven blind op die spectaculaire plannen. We stappen gretig mee in de verontwaardigingsdynamiek daarover zonder ons echt te organiseren. En zonder ons echt bewust te worden van de schade die dat veroorzaakt aan het democratische systeem op zich. We denken dat ons democratisch systeem dat soort plannen wel zal tegenhouden. Misschien houdt dat systeem het wel tegen. Maar ondertussen zijn de grenzen van het discours wel verlegd en komt datzelfde democratische systeem onder druk.”

“Overwinningen die op puur juridische gronden dragen overigens hun nederlaag in zich mee. Het bevestigt enkel het rechtse discours dat onze handen gebonden worden door rechters en mensenrechten.“

“We kunnen vol afgrijzen kijken naar het Rwanda-plan van Groot-Brittannië, maar laten we ook eens goed laten doordringen wat onze regering nu al 2,5 jaar doet.”

“Met verontwaardiging alleen geraken we er niet. We kunnen het niet allemaal overlaten aan de rechterlijke macht. Op die manier spelen we het spel op de voorwaarden van rechts. Winnen ze, dan worden hun onrealistische plannen doorgevoerd wat enkel tot meer frustratie en meer rechts ressentiment zal leiden. Verliezen ze, dan leidt ook dat enkel tot meer frustratie en rechts ressentiment.”

Kleur en  klasse

“We reageren vaak vluchtig emotioneel op zaken die tot een verontwaardigingspiek leiden, zoals de beelden van  de aangespoelde peuter Aylan, bij de dood van Mawda, of als het gaat om het afnemen van de Belgische nationaliteit van Palestijnse kinderen. En dat is begrijpelijk, die verontwaardiging is terecht. Maar daar brand je snel door. We moeten ook vanuit een principiële morele overtuiging ageren, en daarnaast natuurlijk ook plaats laten maken voor emotionele verontwaardiging.” 

“Het is op zich niet moeilijk om standaarden van gelijkheid voor ogen te houden en te beseffen wat dat betekent om vastgehouden te worden omdat je je land hebt verlaten”

“Het is op zich niet moeilijk om standaarden van gelijkheid voor ogen te houden en te beseffen wat dat betekent om vastgehouden te worden omdat je je land hebt verlaten. Dat je niet weet wanneer je vrijkomt en waar je een nieuw leven kan starten. Of wat het betekent dat je naar een rechtbank kan gaan in België, in de meest democratische contreien van de wereld en dat het niets uitmaakt wat die rechtbank beslist.”

“Het is niet moeilijk om te beseffen dat er juridisch geen enkel verschil bestaat tussen onze rechten als burger en het recht van een asielzoeker op opvang, en dat enkel diens kleur en klasse verschillen. Het gaat om dezelfde wetten die ons ook zouden moeten beschermen. Als dat mogelijk is bij asielzoekers, is het bij iedereen mogelijk.” 

Spektakelbeleid

“We zien hoe zowel in België, net als in andere Europese landen, een enorm spektakel gemaakt wordt van het migratiebeleid met grootse plannen. Ook Italië heeft bijvoorbeeld een akkoord gesloten met Albanië om er de asielzoekers op te vangen, maar de Albanese rechters hebben dat teruggedraaid. Zover is het gekomen. Dat het afhankelijk is van de rechtspraak in andere landen. “

“We zien hoe zowel in België, net als in andere Europese landen, een enorm spektakel gemaakt wordt van het migratiebeleid met grootse plannen”

“Hetzelfde met het Rwanda-plan. Strikt genomen gebeurt daar al jaren niets mee, maar het discours verschuift, frustraties worden opgebouwd en het is uiteindelijk ook mogelijk dat het er komt, daarover moeten we ons geen illusies maken. Het vergt enorm veel middelen en tijd, terwijl er op de achtergrond heel wat andere dingen gebeuren die veel belangrijker zijn en waar we ons beter op moeten focussen.”

Uitbesteding EU-regressiebeleid

“Er zijn dus al akkoorden met niet-Europese landen om vluchtelingen tegen te houden. Bijvoorbeeld de Tunesië-deal, die plots in enkele dagen is afgesloten. Het plan waarbij Tunesië veel geld krijgt om vluchtelingen tegen te houden die naar Europa willen komen. Tunesië wil ze natuurlijk ook niet in eigen land houden en stuurt ze naar de grens in de woestijn. Er is een week verontwaardiging over geweest en ondertussen zijn we het vergeten.”

“Zo hebben we ook sinds 2016 een akkoord met Libië. Italië heeft een bilateraal akkoord met Libië waar ze samenwerken met groepen waarvan onduidelijk is of het nu om kustwacht of mensenhandelaars gaat. We kunnen dan zeggen ‘ja, dat is Italië, maar het gaat wel om Europa.’ Onlangs stond er nog een artikel in Der Spiegel hoe Frontex aan de maffiose Libische kustwacht doorgeven waar de vluchtelingen zich bevinden, ook al zijn ze reeds in Europese wateren.  De Libische kustwacht jaagt de mensen op en duwt ze terug naar Libië, waar ze mishandeld en zelfs doorverkocht worden.”

“Wat Griekenland doet is ook hallucinant. Mensen terugduwen naar de zee of zelfs ontvoeren en op zee zetten als ze al aangekomen zijn.”

“Dat is net de paradox. Het is zo’n vreemde politiek. Aan de ene kant heb je al een vreselijk beleid dat veel slachtoffers maakt waar men zoveel mogelijk over zwijgt, en aan de andere kant pakt men wel uit met grootse van de pot gerukte plannen zoals de Rwanda deal. Bizar toch.”

“Aan de ene kant heb je al een vreselijk beleid dat veel slachtoffers maakt waar men zoveel mogelijk over zwijgt, en aan de andere kant pakt men wel uit met grootse van de pot gerukte plannen zoals de Rwanda-deal “

De illusie van grip op migratie

“Heel het Europees beleid berust op het idee dat wij zelf willen kiezen wie er naar Europa komt en dat we op die manier illegale migratie tegengaan.  We willen het zogenaamd veiliger maken voor mensen om naar hier te komen zodat ze geen beroep moeten doen op malafide mensensmokkelaars en mensen moeten maar de procedures volgen. In werkelijkheid zijn er geen legale manieren voor vluchtelingen om naar Europa te komen. En hoe moeilijker we het maken, hoe lucratiever de markt net wordt voor de mensensmokkelaars.”

“Hoe moeilijker we het maken, hoe lucratiever de markt net wordt voor de mensensmokkelaars”

“Heel dat discours van grip op migratie wat ook staatssecretaris De Moor verkondigt is trouwens een illusie. Voor een land als België dat centraal ligt in de Schengenzone, is er helemaal geen grip op migratie mogelijk. Er wordt ons een rad voor de ogen gedraaid. We hebben grip op wie we al dan niet een verblijfsvergunning geven. Maar we hebben totaal geen grip om wie hier effectief binnenkomt.” 

“Voor een land als België dat centraal ligt in de Schengenzone, is er helemaal geen grip op migratie mogelijk. Er wordt ons een rad voor de ogen gedraaid. “

“Het is zo’n waanbeeld om te denken dat je dat wel zou kunnen.  Ook al maak je die beloftes als politicus om een bepaald kiezerspubliek aan te spreken, je kan die belofte niet houden. En omdat je die belofte niet kan waarmaken zal die doelgroep alleen nog gefrustreerder worden.”  

“Als je effectief greep wil krijgen op migratie dan vrees ik dat je in gewelddadige situaties terechtkomt. En op dit moment zitten we er al in. Als je kijkt naar de kampen die we nu al creëren aan de buitengrenzen zoals in Libië, de kampen in Griekenland. Heel het detentiemodel zoals het nu al bestaat is een voorbeeld van wat je moet doen als je die selectie wil houden.”

“Je concentreert een grote groep mensen op één plek. En de naam voor zo’n plek is een concentratiekamp”

“Je concentreert een grote groep mensen op één plek. En de naam voor zo’n plek is een concentratiekamp. Het is geen vernietigingskamp maar het houdt wel  een ontmenselijking in. Het model van selectie aan de buitengrenzen van het nieuwe Migratiepact gaat daar geen verandering inbrengen, integendeel, het gaat het systematiseren.”

Race-to-the-bottom

“Wij vragen aan Tunesië en Libië trouwens niet om de vluchtelingen op te vangen. We geven ze gewoon heel veel geld zodat ze ervoor zorgen dat de mensen niet naar Europa geraken. Wij maken hen de grenswachters. Ze trekken vervolgens ook zelf hun grenzen op omdat ze zelf al die vluchtelingen niet in hun land willen.”

“Je creëert een dynamiek waarbij elk land zijn muren optrekt. Waardoor je een domino-effect krijgt en het voor mensen op de vlucht moeilijk wordt. Je ziet het met Afghanen, met Sudanezen.  Een groot deel van de Syrische vluchtelingen dat nog steeds op de vlucht is, zit in precaire situatie in de buurlanden maar ook in Europa.  Mensen zijn daardoor veel langer onderweg. En hoe langer, hoe groter de impact op de mensen en hun kinderen.” 

“Men creëert een kunstmatige opvangcrisis”

“Dat domino-effect van ieder trekt zijn grenzen op is ook binnen Europa bezig. Een soort van race to the bottom. Waarbij elk land het minst aantrekkelijk wil zijn voor de vluchtelingen. En men creëert een kunstmatige opvangcrisis in België, in Nederland, in Frankrijk. En elk land zegt, we doen wat we kunnen. Dat klopt niet. “

Uitholling van de rechtsstaat

“In de twaalf jaar dat ik als advocaat werk rond migratierecht heb ik de situatie enorm zien achteruitgaan. Voor 2015 was het moeilijk maar het ging nog maar vanaf 2015 zagen we de situatie alsmaar verslechteren. Toen Theo Francken staatssecretaris van Asiel en Migratie was en in de media en op sociale media van het thema een spektakel maakte, had je nog veel verontwaardiging, al bleek die erg oppervlakkig te zijn. Er was veel mis met Francken en zijn communicatie, maar sinds hij uit beeld is verdwenen en we een andere regering kregen, is er niets gebeurd om het beleid humaner te maken. Integendeel, het is alleen maar erger geworden. Maar de communicatie is wel gladder geworden.”

“Ik zie in mijn praktijk bijvoorbeeld veel vluchtelingen die dakloos zijn terwijl ze in hun asielprocedure zitten. Het recht op opvang vormt de kern van de procedure internationale bescherming. Als die essentiële opvang niet geboden wordt tijdens de procedure kan je in principe naar de rechtbank stappen. Maar we zien dat de overheid niet alleen zijn  verplichtingen niet nakomt maar ook gewoon geen gevolg geeft aan de rechterlijke beslissingen.”

“We zien dat de overheid niet alleen zijn  verplichtingen niet nakomt maar ook gewoon geen gevolg geeft aan de rechterlijke beslissingen…Het is een volledige uitholling van de rechtsstaat”

“Het is op zich al ver gekomen dat je naar de rechtbank moet stappen om opvang af te dwingen, dat je een dwangsom moet vragen opdat de overheid een rechterlijke uitspraak zou respecteren gaat nog verder. Maar dat die overheid ook die dwangsommen naast  zich neerlegt, is een volledige uitholling van de rechtsstaat.”

Asielzoeker als een rechtenloos figuur 

“Men heeft het over de opkomst van extreemrechts overal. Maar dit inhumaan beleid is er niet gekomen door extreemrechts maar door de klassieke democratische partijen. Het feit dat dit aanvaard wordt druist in tegen elk gelijkheidsgevoel. Er is geen juridisch verschil tussen asielzoekers en wij. Er is geen enkel objectief criterium dat het mogelijk maakt om de wet voor hen niet toe te passen, of om rechterlijke beslissingen voor hen te negeren.  Op basis van welk criterium gebeurt dit dan? Waarom is het mogelijk de  asielzoeker te behandelen als  een rechtenloos figuur?” 

“Dit inhumaan beleid is er niet gekomen door extreemrechts maar door de klassieke democratische partijen”

“Die vraag beantwoorden is niet eenvoudig. Het is niet omwille van hun herkomst dat ze als rechteloos beschouwd worden, maar instinctief voel je dat je dit er niet van kan scheiden. Je ziet dat ook perfect weerspiegeld in het Vlaams Blok-discours dat gebruikt wordt, door Vlaams Belang zelf, maar ook door iemand als Egbert Lachaert bijvoorbeeld. Het zijn mensen van kleur, maar dat wordt niet op die manier benoemd. We noemen ze asielzoekers. Alsof ze op zich bestaan als een soort extra categorie die niets te maken heeft met origine. Het is een totaal soort racisme dat we op één of andere manier aanvaardbaar hebben gemaakt, door het in specifieke juridische termen te gieten, maar zonder hen de rechten toe te kennen die met dit statuut gepaard gaan.” 

Liberale democratie spreidt bedje voor extreemrechts

“Ik vraag mezelf vaak af hoe ik het volhoud om hierin mee te blijven draaien. Stel dat we nu nog wakker worden uit die psychotische toestand. Hoe beginnen we daar verantwoording voor af te leggen. Hoe herstellen we dit?”

“Het is een inhumaan beleid. Het werkt ook niet en is heel duur. Je kan mensen niet zolang parkeren in onzekerheid. Het is een enorme verspilling van geld, politieke middelen en vooral van de mensen hun leven en mogelijkheden.”

“Het gaat niet om een grote ideologie of om een succesvolle mobilisatie, maar om een geleidelijke ontmenselijking”

“Het gaat trouwens niet om een grote ideologie of om een succesvolle mobilisatie, maar om een geleidelijke ontmenselijking. En politici die geen verantwoordelijkheid nemen en dat mogelijk maken. Zo hebben we niets aan een progressieve partij die zegt, we vinden dit vreselijk maar het toch laat passeren. Met als argument, we blijven in de regering omdat het zonder ons erger wordt. Wat ze eigenlijk zeggen is, wij maken dit beleid mee mogelijk. De vraag is wat is het volgende dat je toelaat en waar trek je de grens. Dat geldt niet enkel voor de politieke partijen maar voor ons allemaal. We zouden er allemaal meer verantwoordelijkheid in moeten nemen. “

“En we hebben het ook niet over de essentie, de oorzaken van het vluchten zelf. De impact van de globale economische verhoudingen en evenmin over het klimaat.  Je kan alles herleiden tot één zondebok. Alles zal beter gaan als hier minder mensen zijn van een andere origine. Dat is een illusie en een enorm gevaarlijk opbod. We weten ook allemaal dat het niet over nationaliteit op zich gaat, en niet gaat stoppen bij niet-Belgen.”

“Je kan alles herleiden tot één zondebok. Alles zal beter gaan als hier minder mensen zijn van een andere origine. Dat is een illusie en een enorm gevaarlijk opbod”

“Er is een belofte geweest van een democratisch Europa en dat zijn we meer en meer aan het lossen door dieper en dieper weg te zinken in het repressieve model.”

Boodschap aan de politiek 

“Als ik een boodschap zou hebben aan de politiek is het om migratie niet als probleem te framen en het niet groter te maken dan wat het is. Migratie is echt niet de grootste uitdaging van de 21ste eeuw. Mensen die bewegen is van alle tijden en dat is normaal. Het is helemaal niet ontwrichtend.”

“Het aantal vluchtelingen dat naar Europa komt is absoluut een fractie in vergelijking met de omvang van het discours en de beleidsaandacht. Europa kan ze met gemak opnemen en hun talenten inzetten in de samenleving.”

“De impact van ons neoliberaal economisch systeem en het wegtrekken van grote bedrijven naar goedkopere landen of de verandering van technologie heeft een veel grotere impact op ons leven dan iemand die een extra taal spreekt of een andere religie aanhangt.”

Lees ook: EU-beleid bevordert geweld tegen vluchtelingen en migranten door hen veiligheid en bescherming te ontzeggen

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier