Al in 2023 zorgde de uitbestedingsdrang van de Vlaamse overheid voor verhitte gemoederen in het Vlaams Parlement. Hoeveel geld naar consultants en andere uitbesteding ging, kon niemand juist zeggen.

Het Rekenhof heeft nu het personeelsbeleid van de regering van Jan Jambon (N-VA) doorgelicht. Daaruit blijkt dat deze legislatuur alleen al zo’n 1.400 banen verdwenen, net zoals gevraagd door de Vlaamse regering.

Daarmee wilden de beleidsmakers 75 miljoen euro besparen. Dat lijkt misschien op het eerste gezicht ook gelukt, maar die besparing werd ruimschoots tenietgedaan door de uitgaven voor consultants en uitbestedingen.

Die uitgaven stegen de voorbije legislatuur met 163 miljoen, van 449 miljoen naar 612 miljoen euro. Daardoor werd er ruim dubbel zo veel uitgegeven als er bespaard werd. ‘Je kunt niet langs de ene kant personeel besparen om het langs de andere kant via externe partijen aan het dubbele van de prijs te laten uitvoeren. Dat is boerenbedrog’, stelt Ilse Remy, sectorverantwoordelijke Vlaams Team bij ACV Openbare Diensten.

Vlaamse overheidstaken in de uitverkoop

De besparingswoede heeft volgens Remy niet alleen tot gevolg dat kerntaken van de overheid niet meer uitgevoerd kunnen worden, het zorgt ook voor een steeds hogere personeelsuitval door een sterke toename aan burn-outs en andere psychosociale aandoeningen.

‘Dat is een problematiek die we al vijftien jaar aankaarten, maar waar de regering geen oren naar heeft. Je kunt niet meer taken laten uitvoeren door steeds minder personeel en verwachten dat het miraculeus goed zal komen. Terwijl de regering haar beslissing maakt op basis van wat cijfers en tabellen, richten zij op het werkveld een waar bloedbad aan.’

‘Terwijl de regering haar beslissing maakt op basis van wat cijfers en tabellen, richten zij op het werkveld een waar bloedbad aan’ (Ilse Remy, ACV Openbare Diensten)

Ook het Rekenhof stelt het bijna net zo scherp in haar analyse: ‘Sinds 2019 zijn het aantal langdurig zieken, het aantal personeelsleden met deeltijdse prestaties om medische redenen en de afwezigheidsduur meer dan verdubbeld.’

De oorzaken daarvan zijn volgens datzelfde Rekenhof nochtans niet ver te zoeken. Want hoewel de regering wel strikte streefcijfers oplegt voor de besparingen, laat het helemaal na om de impact ervan op het welzijn van het personeel op te volgen.

Evenmin is er een systematische opvolging van de impact op de dienstverlening voor burgers. Doordat het personeel dat overblijft de taken niet meer gebolwerkt krijgt, worden steeds meer kerntaken uitbesteed aan externe partijen, weet Remy.

‘Je hebt natuurlijk de klassiekers als schoonmaakpersoneel, IT-diensten en projecten die door consultants en externen worden opgelost, maar sinds enkele jaren zien we ook dat andere taken in de uitverkoop gaan, zoals de boekhouding van bepaalde diensten die is overgeheveld naar externe boekhoudkantoren. Ook de VDAB kan zijn eigenlijke taak – het opvolgen en ondersteunen van werkzoekenden – niet meer zelf uitvoeren. In sommige regio’s zijn zelfs de strooidiensten van gewest- en snelwegen uitbesteed aan privébedrijven.’

Geen transparantie

Daarbij ontbreekt het vaak aan transparantie, zoals de politieke rel in 2023 over de uitbesteding aan consultancy-bedrijven al leerde. ‘Je kunt je vragen stellen of elke aanstelling van consultancy bedrijven wel volgens de regels verloopt. Voor elke uitbesteding moet er een kosten-batenanlyse opgemaakt worden, maar in de meeste gevallen krijgen wij die niet te zien’, zucht Remy.

‘En wanneer er toch uitzonderlijk eentje op ons bord belandt, is die doorgaans niet in het voordeel van de uitbesteding. En toch wordt er dan gekozen om ermee door te gaan, omdat er door de opgelegde personeelsquota geen ruimte en budget is om personeel aan te nemen.”

“Zoiets valt niet te verantwoorden door een regering die zichzelf op de schouder klopt voor het boeken van efficiëntiewinsten en budgetneutraliteit.’

Dit artikel werd overgenomen van Visie, het tijdschrift van beweging.net, ACV en CM. Je kan je hier inschrijven op de nieuwsbrief van Visie.