Vernietiging van Rusland

Sinds de inval van Rusland in Oekraïne, in februari 2022, heeft het Westen nooit willen praten over vrede, tenzij Rusland zich volledig terugtrekt. Heel snel na de inval vaardigde het Westen nooit geziene economische sancties uit. De bedoeling daarvan is, zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian in een interview met Le Monde “de Russische economie ten gronde te richten”.

President Joe Biden hoopte op een regimewissel in Moskou. In een toespraak in de Poolse hoofdstad Warsaw zei hij, dat “Poetin niet langer op post kan blijven”. Een jaar later bevestigde Victoria Nuland dat nog eens.

Biden: “Poetin kan niet langer op post kan blijven”

Nuland is onderminister van Buitenlandse Zaken. Ze kreeg naamsbekendheid toen ze na de putsch van 2014 tegen het regime in Kiev bekend maakte dat zij, als speciale gezant van de Amerikaanse president in Oekraïne, de voorgaande jaren hard gewerkt heeft om ‘oppositiegroepen’ op te bouwen en dat de VS daar al 5 miljard dollar voor hebben geïnvesteerd.

In een interview op de site van de denktank Carnegie Endowment zei ze te hopen op een revolutie tegen Poetin en het regime in Moskou.

De houding van het Westen was van in het begin dus niet alleen gericht op steun aan Oekraïne maar ook op de vernietiging van Rusland als een land dat zich herstelt van de klappen uit de jaren 1990 en opnieuw een wereldspeler wordt. Die dubbele agenda draait nu helemaal anders uit.

Uitputtingsoorlog

De eerste donkere wolken verschenen in de lente van dit jaar, wanneer het lang aangekondigde offensief van het Oekraïense leger maand na maand op zich laat wachten. Dat offensief moest de Russen nagenoeg totaal terugdringen en ook de Krim bevrijden, het schiereiland dat sinds 2014 onder de controle van de Russen staat.

Dit voortdurend uitgestelde offensief startte uiteindelijk pas op 4 juni. De verwachtingen zijn dan hoog gespannen. De aanvallen van het Oekraïense leger duren vier maanden … en leveren niets op. Op uitzondering van een paar dorpen, worden geen grote stukken grondgebied bevrijd. De kostprijs van het offensief is gruwelijk hoog: het Oekraïense leger verliest tussen 4 juni en begin oktober naar schatting 90.000 manschappen en honderden tanks en gepantserde voertuigen.

De kostprijs van het offensief is gruwelijk hoog: 90.000 manschappen en honderden tanks en gepantserde voertuigen

Begin november geeft de chef van de generale staf van het Oekraïense leger, Valery Zaluzhny, de mislukking van het offensief toe. Hij verklaart in een artikel in The Economist en in een interview met hetzelfde blad, dat het de bedoeling was tijdens het offensief iedere dag 30 kilometer te winnen, richting het zuiden en het oosten. In werkelijkheid, zegt hij, hebben we tijdens de hele periode van vier maanden totaal niet meer dan 17 kilometer gewonnen.

Zaluzhny zegt verder dat de oorlog nu in een patstelling zit en dat Oekraïne daarom meer hulp nodig heeft van het Westen. In werkelijkheid is er geen patstelling. Het Russische leger bracht vanaf oktober een stapsgewijs, gefaseerd offensief op gang.

Sinds het tegenoffensief heeft Oekraïne amper 17 km heroverd. Kaart: Viewsridge, Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0 AKTE

Bij de inval van het Russische leger zei president Poetin dat het de bedoeling was Oekraïne te demilitariseren. Rusland wilde op de eerste plaats het leger vernietigen. Naarmate dat gebeurt, won Rusland terrein en blijft uiteindelijk een land over dat, in de Russische optiek, te zwak is om nog een bedreiging te vormen.

Volgens de stafchef van het Oekraïens leger zit de oorlog nu in een patstelling

De tactiek van het Russische leger is daarom niet op de eerste plaats gericht op het veroveren van terrein. Het doel is een uitputtingsoorlog op te leggen die vooral uitgevochten wordt door de artillerie-eenheden.

In het Westen hoor je al eens dat de oorlog nog lang kan duren en niet te winnen of te verliezen is “want de Russen winnen niet veel terrein”. Dat is een misvatting over het karakter van de oorlog: de uitputting is het middel om de oorlog te winnen.

Ongelijke strijd

In die uitputtingsoorlog staan twee partijen tegenover mekaar die niet met gelijke wapens vechten. Oekraïne is een land dat voor de oorlog in 2014 uitbrak ongeveer 40 miljoen inwoners had.

Na de afscheuring van de Krim en de Donbass en na de vluchtelingenstromen naar Rusland, Oost- en West-Europa, blijven daar nog hoogstens 30 miljoen mensen van over. Rusland heeft 145 miljoen inwoners. De verhouding is nagenoeg 1 tegen 5.

Dat wreekt zich in de aanvoer van nieuwe rekruten. De verliezen van het Oekraïense leger zijn immens. In The Economist vertelt een Oekraïense soldaat over de strijd in de regio van Zaporizhia:

“Het is een hel. Niets anders dan dode lichamen. De lucht ruikt naar angst en bloed. Hier is geen teken van hoop meer. De soldaat die arriveert heeft slechts drie kansen op tien om het er levend van af te brengen. Sommigen van ons overleven niet eens hun eerste gevecht.”

“Het is een hel. De soldaat die arriveert heeft slechts drie kansen op tien om het er levend van af te brengen”

De verliezen zijn zo hoog dat er een constante stroom van verse troepen nodig is. Een journalist van Time noteert: “De verliezen hebben de rangen uitgedund. Dusdanig dat de recruteringsofficieren moeilijk nog jonge mensen vinden. Ze moeten ouderen opeisen. De gemiddelde leeftijd van de nieuwe Oekraïense troepen is nu 43 jaar.”

Daar staat tegenover dat Rusland een recruteringscampagne gevoerd heeft waarbij 300.000 soldaten ingelijfd werden. Daarnaast hebben zich nog eens 350.000 vrijwilligers gemeld. Dat zijn allemaal jonge mensen in de volle kracht van hun leven. De Oekraïense stafchef Zaluzhny zegt daarom: “Het Russische leger wordt iedere dag sterker.”

Het tweede probleem waar Oekraïne mee worstelt, is het tekort aan munitie en militair materieel. Het aantal artilleriegranaten dat Rusland iedere dag afvuurt, ligt 8 à 10 keer hoger dan het aantal dat Oekraïne kan afvuren.

Tachtig tot negentig procent van de soldaten verliezen hun leven niet in man-aan-man of straatgevechten maar onder artillerievuur. Vandaar dat de verliezen aan Oekraïense kant veel hoger liggen dan bij de Russen.

Al zeven of acht maanden na de inval van Rusland kwam een cruciale zwakte van de Amerikaanse oorlogsmachine aan de oppervlakte: de Verenigde Staten zijn niet in staat Oekraïne militair voldoende te bevoorraden. Dat is bijzonder pijnlijk want zonder de toevoer van wapens uit de VS en de NAVO-landen is Oekraïne weerloos.

Zoals kolonel Gennady Kovalenko, woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Defensie, in oktober zei: “Zonder de wapens van het Westen is het over en uit.”

Oekraïne smeekt om artilleriegeschut, antitankwapens, munitie, Pershing-afweersystemen tegen kruisraketten …  De VS en de NAVO kunnen ze slechts in beperkte mate leveren.

Hun reserves waren al in de herfst van 2022 uitgeput. De Franse president Emmanuel Macron liet toen weten dat Rusland op één week tijd evenveel artilleriegranaten produceert als Frankrijk in een heel jaar.

NAVO-secretaris-generaal: “We hebben een groot probleem. Onze stocks zijn uitgeput”

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg zei: “We hebben een groot probleem. We hadden bij het begin van de oorlog onvoldoende stocks en onze productiecapaciteit was niet groot genoeg. Onze stocks zijn uitgeput.”

In januari 2023 bracht de Amerikaanse denktank Center for Strategic and International Studies(CSIS) een rapport uit waarin staat dat het voor sommige onderdelen vijf jaar en langer duurt voor de militaire voorraden terug aangevuld zijn.

Het militair-industrieel complex faalt

De oorzaken van het probleem van de bevoorrading zijn te vinden in de aard van het militair-industrieel complex en in het karakter van de Amerikaanse economie in het algemeen.

Het militair-industrieel complex bestaat om winst te maken. Het produceren van oorlogsmaterieel is een middel, geen doel op zich. In de productie en de planning overheerst de vraag naar winst. Mick Ord is bedrijfsleider van de Britse wapenproducent Chemring. Hij zegt: “Ze vragen ons de productie te verdubbelen of zelfs te verdrievoudigen. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Onze productiecapaciteit is uitgebouwd op basis van de vraag. We kunnen dat niet van vandaag op morgen veranderen.”

Mark Cancian, die jarenlang de afdeling Investeringen van het Pentagon leidde, constateert: “De bedrijfsleiders van de militaire industrie zeggen ons kortweg: toon ons uw geld. Zij willen de zekerheid dat de grotere vraag naar hun producten niet vermindert als de oorlog in Oekraïne voorbij zal zijn. Zij vrezen dat hun gedane investeringen niet meer renderen als er geen orders meer komen.”

De tweede oorzaak van het tekort aan munitie en militair tuig is de de-industrialisering en de financialisering van de economie. Het Bureau voor de Statistiek van de Verenigde Staten leert ons dat het aandeel van de industriearbeiders in het totaal van de werkende bevolking 26 procent bedroeg in 1960, 17 procent in 1990 en in augustus 2023 nog maar 8,4 procent.

Het aandeel van de industrie in het bruto nationaal product van de VS is gedaald tot nog maar net 10 procent – in de beginjaren van 1980 was dat nog een kwart. Het industrieel apparaat, waar de Amerikaanse economische supermacht op gebouwd was, deemstert weg.

Industrieën verhuizen als de te verwachten winst elders groter is en de industriële sector ruimt de plaats voor de financiële sector. Wat wil zeggen dat het kapitaal veel minder besteed wordt aan investeringen in het productieapparaat maar dat het gebruikt wordt om te speculeren op de financiële markten. De aandelenbeurzen schieten omhoog, de staatsobligaties floreren, de sector van de immobiliën zuigt risicokapitaal naar zich toe.

Het industrieel apparaat, waar de Amerikaanse economische supermacht op gebouwd was, deemstert weg

Een gevolg van de de-industrialisering is de uitbesteding van productieonderdelen. Het militair-industrieel complex moet veel onderdelen van wapensystemen bestellen vanuit haast alle hoeken van de wereld.

Het gemiddelde Amerikaanse lucht- en ruimtevaartbedrijf vertrouwt op ongeveer 200 eersterangsleveranciers, die op hun beurt beroep doen op een tweede niveau, waarna nog een derde niveau nodig is.

Alles samen heeft zo’n bedrijf gemiddeld 12.000 leveranciers nodig. Soepelheid en onmiddellijk ingrijpen als de productie plots sterk moet stijgen, zijn daaraan tegengesteld.

In Rusland is het militair-industrieel complex in handen van de staat en de industrie maakt daar nog een kwart uit van de economie. Het resultaat is zichtbaar zowel in de snelheid waarmee Rusland de militaire productie verhoogt als in het aanpassingsvermogen van de Russische industrie om de productie constant te upgraden en te moderniseren naargelang de behoefte.

Zo meldt het magazine Military Watch dat de Russen de ballistische raket Kinzhal in oktober gemoderniseerd hebben, zodat de raket tijdens de vlucht van doelwit kan veranderen.

Generaal Zaluzhny zegt in The Economist: “Rusland heeft tijdens de oorlog zijn vuurkracht verhoogd door de modernisering van zijn drones en precisiegeleide granaten. We kunnen dat niet bagatelliseren.”

Valery Zaluzhny (rechts). Foto: Ministerie van Defensie Oekraïne, Wikimedia Commons / CC BY 4.0

Politieke crisis in Kiev

In die context komt een steeds groter deel van de Amerikaanse politieke en militaire overheid tot de conclusie dat het aangewezen is tot een vredesakkoord te komen op basis van de huidige grenzen van het front: wat Rusland gewonnen heeft, is voor Oekraïne verloren.

Als we blijven doorvechten, zeggen deze mensen, zullen we steeds meer terrein verliezen en zal de schade dag na dag groter worden. Het is contraproductief verder te vechten. De situatie aan het front en de veranderende visie in de Verenigde Staten hebben geleid tot een open politieke crisis in Kiev.

Het gerommel begon al tijdens het Russische offensief tegen de stad Bachmoet in de lente van dit jaar. Nadat de Russen in de winter van 2022-2023 stap voor stap de stad omsingelden, oordeelde generaal Zaluzhny midden februari dat het niet langer verantwoord was te blijven vechten voor die stad.

Hij wilde de troepen, die dreigden omsingeld te worden, terugtrekken en hij wilde ook een einde maken aan de huiveringwekkende slachting onder zijn soldaten.

Kaart: Ministerie van Defensie van de VS

Bachmoet kreeg in die dagen de bijnaam meat grinder, vleesmolen. President Zelensky blokkeerde het voornemen van generaal Zaluzhny. De stad viel in de maand mei na vele duizenden doden, mensen die zonder reden gestorven zijn.

Vanaf dat ogenblik bekoelden de relaties tussen Zaluzhny en een rits opperofficieren aan de ene kant en de groep rond Zelensky, zijn presidentieel kabinet en de leiders van de inlichtingendiensten aan de andere kant.

Die laatsten zijn vooral figuren uit nazi-kringen. Zij zeiden vorig jaar in de lente al dat, als Zelensky vredesbesprekingen zou beginnen, dit het einde van zijn leven zou betekenen.

In oktober verhoogden de Russen de druk op de stad Avdiivka. Daar herhaalt zich nu het Bachmoet-drama. Opnieuw sluiten de Russen dag na dag de kring rond Avdiivka. En weer dringt Zaluzhny aan op een strategische terugtocht met steun van de legertop.

Kaart: STUmaps, Wikimedia Commons / CC BY-SA 4.0 DEED

Generaal Serhiy Krivonos bijvoorbeeld zegt dat de strijd rond Avdiivka slechts de voorbode is van een breed Russisch offensief de komende wintermaanden of vlak daarna. Daarom zegt hij, moet het leger zich terugtrekken uit Avdiivka, om nieuwe verdedigingslinies op te bouwen, een stuk ten westen en ten noorden van het huidige front.

Als we dat niet doen, zegt Krivonos, verliezen we niet alleen Avdiivka, maar in het komende half jaar ook veel meer terrein. De groep rond Zelensky wil hier niet van horen.

Het Westen lijkt overwegend de kant van generaal Zaluzhny te kiezen. Vandaar dat hij zoveel ruimte krijgt in The Economist en dat president Zelensky een niet erg flatterend portret kreeg in Time, waarin hij getekend wordt als een ultra-maximalist die afgesneden is van de realiteit aan het front en die obstinaat weigert naar mensen met een andere mening te luisteren.

Het Westen lijkt overwegend de kant van generaal Zaluzhny te kiezen

Zelensky voelt de wind draaien en heeft daarom beslist de parlements- en presidentsverkiezingen van maart 2024 te annuleren. Dat besluit nam hij op 7 november, nadat hij eerst toegezegd had dat de verkiezingen zouden doorgaan.

Die eerdere belofte kwam na druk uit de Verenigde Staten. Vooraanstaande Republikeinse en Democratische senatoren zoals Lindsey Graham, Richard Blumenthal en Elizabeth Warren hadden voor verkiezingen gepleit.

Maar Zelensky vreest dat hij dan niet herkozen zal worden – zijn populariteit in Oekraïne is volgens polls nagenoeg gehalveerd sinds de mislukking van het Oekraïense offensief in de zomer.

Tegen die achtergrond probeert Zelensky de kring rond Zaluzhny uit te dunnen. Zopas heeft hij generaal Victor Khorenko, de chef van de Special Forces (de Oekraïense elitetroepen) en een topadviseur van Zaluzhny ontslagen. Dat gebeurde zonder consultatie van Zaluzhny wat bijzonder beledigend is voor de stafchef van het leger.

Twee dagen later stierf een andere topadviseur van Zaluzhny, majoor Gennadi Chastiakov, bij een bomaanslag. In Oekraïne leven weinig naïeve zielen die dat een toeval vinden.

De inlichtingendiensten, die zoals gezegd geleid worden door ultra-rechtse elementen, zijn al een paar jaar berucht om hun politieke moorden in Rusland en Oekraïne.

Nut?

Wat is het resultaat van bijna twee jaar oorlog? Het land is geruïneerd. Het heeft al een kwart van zijn oppervlakte verloren. Honderdduizenden mensen zijn gesneuveld, nog eens honderdduizenden mensen zijn voor het leven gehandicapt en miljoenen mensen zijn getraumatiseerd.

Wat kan het doel zijn van een verderzetting van de oorlog? Nog meer doden, nog meer verlies aan grondgebied.

Het land is geruïneerd. Het heeft een kwart van zijn oppervlakte verloren en honderdduizenden mensen zijn gesneuveld

Het leger heeft 43.000 vrouwen gerekruteerd die ingezet worden in de medische diensten, de ravitaillering, hier en daar ook de logistiek. Het kabinet van de president bereidt een decreet voor waarin staat dat het aantal vrouwen in het leger moet opgetrokken worden tot 90.000 en dat ze ook inzetbaar moeten zijn op gevechtsposten. Net of het land nog niet genoeg leegbloedt.