Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Michael Klare, TomDispatch

Klimaatverandering zal alles verdringen: hoe het Pentagon zich vergist in China

Gezien de geheimhouding typisch voor het leger, en de neiging van regeringsfunctionarissen om gegevens te verdraaien om aan de smaak van de machthebbers te beantwoorden, zijn fouten van de inlichtingendiensten allesbehalve ongewoon.

woensdag 1 februari 2023 13:31
Spread the love

 

In 2003 viel president George W. Bush bijvoorbeeld Irak binnen op basis van beweringen – die later ongegrond bleken – dat de leider van Irak, Saddam Hoessein, massavernietigingswapens ontwikkelde of reeds bezat. De onmiddellijke ineenstorting van de Afghaanse regering in augustus 2021, na de terugtrekking van de Amerikaanse troepen, kwam ook alleen als een schok omdat de inlichtingen de kracht van die regering uiterst optimistisch hadden ingeschat. Nu heeft het ministerie van Defensie weer een enorme inlichtingenfout gemaakt, deze keer over de toekomstige dreiging van China voor de Amerikaanse veiligheid.

Het Pentagon is bij wet verplicht om het Congres en het publiek jaarlijks een rapport te verstrekken over de “militaire en veiligheidsontwikkelingen met betrekking tot de Volksrepubliek China”, in de komende 20 jaar. De versie van 2022, 196 pagina’s met gedetailleerde informatie, gepubliceerd op 29 november, richtte zich op de huidige en toekomstige militaire bedreiging van China voor de Verenigde Staten. Over twee decennia, zo verzekert men ons, zal het Chinese leger – het Volksbevrijdingsleger – perfect zijn uitgerust om Washington tegen te werken, mocht er een conflict ontstaan over Taiwan of in de Zuid-Chinese Zee. Het meest schokkende echter is dat er in die bijna 200 pagina’s geen woord – niet één – wordt gewijd aan de rol van China in wat de komende jaren de grootste bedreiging voor onze veiligheid zal vormen: de op hol geslagen klimaatverandering.

In een tijd waarin Californië geteisterd wordt door uitzonderlijk sterke winden en gigantische regenbuien, aangevoerd door een vochtige “atmosferische rivier” die over grote delen van de staat stroomt, terwijl een groot deel van de rest van het land heeft geleden onder zware, vaak dodelijke overstromingen, tornado’s of sneeuwstormen, zou het voor zich moeten spreken dat klimaatverandering een vitale bedreiging vormt voor onze veiligheid. Deze stormen, samen met de verwoestende bosbranden en meedogenloze hittegolven van de afgelopen zomers – om nog maar te zwijgen van de droogte in het zuidwesten, de ergste in 1200 jaar – zijn nog maar een voorbode van wat we de komende decennia kunnen verwachten. Tegen 2042 zou het nieuws – dat nu al verzadigd is met stormgerelateerde rampen – bijna uitsluitend aan dergelijke gebeurtenissen gewijd kunnen zijn.

Allemaal waar, zou je kunnen zeggen, maar wat heeft China hiermee te maken? Waarom moet klimaatverandering worden opgenomen in een rapport van het Ministerie van Defensie over veiligheidsontwikkelingen met betrekking tot de Volksrepubliek?

Tegen 2042 zullen de Amerikaanse en Chinese strijdkrachten het grootste deel van hun middelen en aandacht besteden aan rampenbestrijding en -herstel

Er zijn drie redenen waarom het niet alleen opgenomen had moeten worden, maar zelfs uitgebreid aan bod had moeten komen. Ten eerste is en blijft China ‘s werelds grootste uitstoter van klimaatveranderende koolstofemissies, met de Verenigde Staten – hoewel historisch gezien de grootste uitstoter – op de tweede plaats. Elke poging om het tempo van de opwarming van de aarde af te remmen en de “veiligheid” van dit land echt te vergroten, moet dus gepaard gaan met de wil bij Peking om zijn uitstoot te verminderen, en met samenwerking tussen de twee grootste uitstoters op deze planeet bij het koolstofvrij maken van de energievoorziening. Ten tweede zal China zelf de komende jaren extreme schade ondervinden ten gevolge van de klimaatverandering, wat het vermogen van de volksrepubliek om ambitieuze militaire plannen te ontwikkelen zoals beschreven in het rapport van het Pentagon van 2022 ernstig zal afremmen. Tot slot, reken op één ding: tegen 2042 zullen de Amerikaanse en Chinese strijdkrachten het grootste deel van hun middelen en aandacht besteden aan rampenbestrijding en -herstel, waardoor zowel hun motieven als hun vermogen om met elkaar oorlog te voeren zullen afnemen.

De bovenmatige rol van China in de klimaatsverandering

Volgens wetenschappers wordt de opwarming van de aarde veroorzaakt door de accumulatie van “antropogene” (door de mens geproduceerde) broeikasgassen in de atmosfeer die het gereflecteerde licht van de zon vasthouden. De meeste van deze broeikasgassen zijn koolstof en methaan, die vrijkomen bij de productie en verbranding van fossiele brandstoffen (olie, kolen en aardgas). Daarnaast komen er broeikasgassen vrij bij landbouw- en industriële processen, vooral bij de productie van staal en cement. Om te voorkomen dat de opwarming van de aarde meer dan 1,5 graden Celsius boven het pre-industriële tijdperk uitstijgt – de grootste stijging die de planeet volgens wetenschappers kan absorberen zonder catastrofale gevolgen – moeten deze emissies sterk worden verminderd.

Historisch gezien zijn de Verenigde Staten en de EU de grootste uitstoters van broeikasgassen

Historisch gezien zijn de Verenigde Staten en de landen van de Europese Unie (EU) de grootste uitstoters van broeikasgassen en verantwoordelijk voor respectievelijk 25% en 22% van de cumulatieve CO2-uitstoot. Maar, deze landen en andere industrielanden zoals Canada en Japan, hebben grote stappen gezet om hun uitstoot te verminderen, onder meer door de geleidelijke afbouw van het gebruik van steenkool bij de elektriciteitsproductie en door het stimuleren van de aankoop van elektrische voertuigen. Als gevolg daarvan zijn hun netto CO2-emissies de afgelopen jaren afgenomen en worden ze verwacht de komende decennia verder te dalen (hoewel zij nog meer zullen moeten doen om ons onder de grens van 1,5 graad opwarming te houden).

China, een relatieve laatkomer in het industriële tijdperk, is historisch gezien verantwoordelijk voor “slechts” 13% van de cumulatieve wereldwijde CO2-emissies. In zijn streven naar versnelde economische groei in de afgelopen decennia heeft het land echter zijn afhankelijkheid van steenkool voor de opwekking van elektriciteit enorm vergroot, met een steeds grotere CO2-uitstoot tot gevolg. China is nu goed voor een verbazingwekkende 56% van het totale mondiale steenkoolverbruik, wat op zijn beurt grotendeels de huidige dominantie van China in de groep van grote CO2-uitstoters verklaart. Volgens de editie 2022 van de World Energy Outlook van het Internationaal Energieagentschap was de volksrepubliek in 2021 verantwoordelijk voor 33% van de wereldwijde CO2-uitstoot, tegenover 15% voor de VS en 11% voor de EU.

Behoudens verrassende ontwikkelingen zal China de komende jaren de belangrijkste bron van CO2-emissies ter wereld blijven

Net als de meeste andere landen heeft China zich ertoe verbonden de klimaatovereenkomst van Parijs van 2015 na te leven en zijn economie koolstofvrij te maken als onderdeel van een wereldwijd streven om de opwarming van de aarde binnen bepaalde grenzen te houden. Als onderdeel van dat akkoord heeft China zichzelf echter geïdentificeerd als een “ontwikkelingsland”. Hierdoor heeft het land de mogelijkheid om zijn gebruik van fossiele brandstoffen gedurende nog ongeveer 15 jaar op te trekken voordat het in 2030 een piek in de CO2-uitstoot bereikt. Behoudens verrassende ontwikkelingen zal de volksrepubliek de komende jaren ongetwijfeld de belangrijkste bron van CO2-emissies ter wereld blijven, waardoor de atmosfeer met kolossale hoeveelheden kooldioxide wordt overspoeld en de temperatuur wereldwijd blijft stijgen.

Ja, de Verenigde Staten, Japan en de EU-landen zouden inderdaad meer moeten doen om hun uitstoot te verminderen, maar zij bevinden zich al op een neerwaartse curve. Een nog snellere daling zal niet volstaan om de kolossale CO2-uitstoot van China te compenseren. Anders gezegd, die Chinese uitstoot – door het IEA geschat op 12 miljard ton per jaar – vormt een minstens even grote bedreiging voor de Amerikaanse veiligheid als de vele tanks, vliegtuigen, schepen en raketten die worden opgesomd in het rapport van het Pentagon van 2022 over de veiligheidsontwikkelingen in de volksrepubliek. Dat betekent dat dit de grootste aandacht van de Amerikaanse beleidsmakers verdient als wij aan de ernstigste gevolgen van de klimaatverandering willen ontsnappen.

China’s kwetsbaarheid voor klimaatverandering

Elk grondig verslag over de veiligheidsontwikkeling m.b.t. de volksrepubliek had, naast gedetailleerde informatie over de buitensporige bijdrage van China aan het broeikaseffect, een inschatting moeten bevatten van de kwetsbaarheid van het land voor klimaatverandering. Daarin had aandacht moeten gaan naar de invloed van de opwarming van de aarde op het toekomstige vermogen van China om middelen te verzamelen voor een veeleisende, dure militaire concurrentie met de Verenigde Staten.

In de komende decennia zal China ernstig te lijden hebben onder de vele gevolgen van de stijgende globale temperaturen

In de komende decennia zal China, net als de VS en andere landen op continentale schaal, ernstig te lijden hebben onder de vele gevolgen van de stijgende globale temperaturen, waaronder extreme stormschade, langdurige droogte en hittegolven, catastrofale overstromingen en stijgende zeeën. Erger nog, de volksrepubliek heeft een aantal specifieke kenmerken die haar bijzonder kwetsbaar maken voor de opwarming van de aarde, waaronder een dichtbevolkte oostkust die blootstaat aan een stijgende zeespiegel en steeds krachtiger tyfoons; een uitgestrekt binnenland waarvan delen, die al erg droog zijn, vatbaar zullen zijn voor volledige woestijnvorming; en een rivierenstelsel dat afhankelijk is van onvoorspelbare regenval en steeds meer bedreigde gletsjerafvoer. Naarmate de opwarming voortschrijdt en China een steeds grotere aanslag op het klimaat ondervindt, zullen zijn sociale, economische en politieke instellingen, waaronder de regerende Chinese Communistische Partij (CCP), zwaar op de proef worden gesteld.

Volgens een recente studie van het Center for Climate and Security, “China’s Climate Security Vulnerabilities“, zullen de bedreigingen voor de cruciale Chinese instellingen twee vormen aannemen: de strategische infrastructuur zoals havenfaciliteiten, militaire basissen, transportknooppunten en laaggelegen stedelijke centra langs China’s dichtbevolkte kustlijn zal klappen krijgen; en er is het gevaar van toenemende interne instabiliteit als gevolg van de toenemende economische ontwrichting, voedselschaarste en het onvermogen van de regering.

China’s kustlijn wordt nu al geteisterd door zware overstromingen tijdens zware stormen, en grote delen ervan zouden in de tweede helft van deze eeuw volledig onder water kunnen komen te staan, waardoor mogelijk honderden miljoenen mensen moeten verhuizen en cruciale voorzieningen zullen moeten herbouwd worden, ter waarde van miljarden dollars. Dit zal de volledige aandacht van de Chinese autoriteiten vereisen, alsook de binnenlandse inzet van militaire middelen, waardoor er weinig capaciteit overblijft voor buitenlandse avonturen. Waarom, zult u zich afvragen, staat hierover dan geen enkele zin in het Pentagon-rapport over de toekomstige Chinese capaciteit?

Nog zorgwekkender vanuit het perspectief van Peking, is het mogelijke effect van klimaatverandering op de interne stabiliteit van het land. “De gevolgen van de klimaatverandering zullen waarschijnlijk een bedreiging vormen voor China’s economische groei, zijn voedsel- en waterzekerheid en zijn inspanningen om de armoede uit te roeien”, aldus de studie van het klimaatcentrum (maar het rapport van het Pentagon vermeldt dit niet). Dergelijke ontwikkelingen zullen op hun beurt “de kwetsbaarheid van het land voor politieke instabiliteit waarschijnlijk vergroten, aangezien de klimaatverandering het vermogen van de regering ondermijnt om aan de noden van de burgers te beantwoorden”.

China moet ongeveer 20% van de wereldbevolking voeden, terwijl het slechts 12% van de landbouwgrond bezit

Het rapport stipt ook de ernstige bedreiging van de voedselzekerheid door de opwarming van de aarde aan als bijzonder verontrustend. China moet ongeveer 20% van de wereldbevolking voeden, terwijl het slechts 12% van de landbouwgrond bezit. Een groot deel daarvan is gevoelig voor droogte, overstromingen, extreme hitte en andere rampzalige klimaateffecten. Naarmate de voedsel- en watervoorraden slinken, kan Peking te maken krijgen met onrust onder de bevolking en zelfs opstanden in de voedselarme gebieden van het land, vooral als de regering niet adequaat reageert. Dit zal de communistische partij ongetwijfeld dwingen haar strijdkrachten in het hele land in te zetten om de orde te handhaven, waardoor steeds minder manschappen beschikbaar zijn voor andere militaire doeleinden – een ander gegeven dat ontbreekt in de analyse van het Pentagon.

Natuurlijk zullen ook de VS in de komende jaren de steeds ernstiger gevolgen van de klimaatverandering ondervinden, en wellicht zelf niet langer in staat zijn om oorlogen in verre landen te voeren – nog een overweging die ontbreekt in het rapport van het Pentagon.

De vooruitzichten voor klimaatsamenwerking

Het jaarverslag dient niet enkel om de militaire capaciteiten van China te peilen, maar moet ook aandacht besteden aan de “betrokkenheid en samenwerking tussen de Verenigde Staten en China op het gebied van veiligheid … met inbegrip van militaire contacten tussen de Verenigde Staten en China”. De versie van 2022 merkt inderdaad op dat Washington dergelijke “betrokkenheid” interpreteert als gezamenlijke inspanningen om toevallige of onbedoelde conflicten af te wenden, dit door deel te nemen aan crisisbeheer op hoog niveau tussen het Pentagon en het Chinese leger, waaronder de zogenaamde Crisis Communications Working Group. “Frequente uitwisselingen”, aldus het rapport, “dienen als middelen tot dialoog om prioriteiten in verband met crisispreventie en -beheersing te bevorderen.

Elke inspanning om conflicten tussen de twee landen te voorkomen, is zeker een waardig streven. Maar het rapport gaat er ook van uit dat dergelijke militaire wrijvingen nu onvermijdelijk zijn en dat hooguit kan worden gehoopt dat het ontbranden van de Derde Wereldoorlog wordt voorkomen. Maar, gezien alles wat we al hebben geleerd over de klimaatdreiging voor zowel China als de Verenigde Staten, is het dan niet tijd om verder te gaan dan alleen het vermijden van conflicten en over te gaan tot meer gezamenlijke inspanningen, militair en anders, gericht op het verminderen van onze wederzijdse klimaatkwetsbaarheid?

Het Amerikaanse Ministerie van Defensie heeft klimaatverandering aangemerkt als een bedreiging voor de nationale veiligheid

Op dit moment klinken dergelijke relaties helaas irreëel.  Maar dat hoeft niet zo te zijn. Het Ministerie van Defensie heeft klimaatverandering immers al aangemerkt als een bedreiging voor de nationale veiligheid en heeft inderdaad opgeroepen tot samenwerking tussen Amerikaanse strijdkrachten en die van andere landen bij het overwinnen van klimaatgerelateerde gevaren. “In maart 2021 verklaarde minister van Defensie Lloyd Austin: “We zullen het klimaat tot een nationale veiligheidsprioriteit verheffen en klimaatoverwegingen integreren in het beleid, de strategieën en de samenwerking met partners.”

Het Pentagon gaf nadere informatie over dergelijke “partnerovereenkomsten” in een rapport uit 2021 over de kwetsbaarheid van het leger inzake klimaatverandering. “Er zijn veel manieren waarop het ministerie klimaatoverwegingen kan integreren in internationale partnerovereenkomsten”, bevestigde dat rapport, “waaronder het ondersteunen van diplomatieke en ontwikkelingsinitiatieven van verschillende instanties in partnerlanden [en] het delen van beste praktijken.” Een van die inspanningen betreft het Pacific Environmental Security Partnership, een netwerk van klimaatspecialisten uit die regio die jaarlijks bijeenkomen op het door het Pentagon gesponsorde Pacific Environmental Security Forum.

Het Pentagon en het Chinese volksleger lijken meer op elkaar als het gaat om de klimaatuitdaging dan de meeste militaire machten in de wereld

Momenteel is China niet betrokken bij dat of andere door het Pentagon gesponsorde klimaatinitiatieven. Maar nu beide landen steeds ernstiger gevolgen ondervinden van de stijgende temperaturen en hun legers gedwongen worden steeds meer tijd en middelen te besteden aan rampenbestrijding, zal het delen van informatie over “beste praktijken” op het gebied van klimaatverandering veel zinvoller zijn dan het voorbereiden van een oorlog om Taiwan of kleine onbewoonde eilanden in de Oost- en Zuid-Chinese Zee (waarvan sommige aan het eind van de eeuw volledig onder water zullen staan). Het Pentagon en het Chinese volksleger lijken inderdaad meer op elkaar als het gaat om de klimaatuitdaging dan de meeste militaire machten in de wereld. Het zou bijgevolg in het belang van beide landen moeten zijn om samenwerking te bevorderen op dit cruciale punt.

Beschouw het daarom als een vorm van eenentwintigste-eeuwse waanzin dat een Pentagon-rapport over de VS en China niet eens aan een dergelijke mogelijkheid kan denken. Gezien de steeds belangrijkere rol van China in wereldzaken zou het Congres een jaarlijks Pentagon rapport moeten eisen over alle relevante militaire en veiligheidsontwikkelingen waarbij de volksrepubliek betrokken is. Reken er maar op: in de toekomst zal een verslag dat uitsluitend gewijd is aan het analyseren van wat nog steeds doorgaat voor “militaire” ontwikkelingen en waarin elke discussie over klimaatverandering ontbreekt, een al te grimmige grap lijken. De wereld verdient beter als we de komende klimaatramp willen overleven.

 

Deze tekst verscheen op TomDispatch. Vertaling: Ann Dejaeghere.

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!