De werkgroep “Mensenrechten in de Kerk” heeft vernomen dat emeritus-bisschop Luc(as) Van Looy, die eerder dit jaar zijn benoeming tot kardinaal geweigerd had – omdat hij vele zaken van seksueel misbruik jegens minderjarigen niet goed behandeld heeft gedurende zijn mandaat – de kardinaalsring ontvangen heeft van paus Franciscus. Het is wat vreemd te lezen dat het niet zou gaan om een benoeming als “kardinaal in pectore”, gezien een dergelijke benoeming altijd geheim blijft. We weten het dus niet. Ook de media niet. Het kan dus evengoed wél zo zijn dat hij “in pectore” kardinaal geworden is. Voor de slachtoffers en de leden van de werkgroep gaat het, in deze verklaring, vooral om de symbolische waarde van dit betekenisvol cadeau.

Bisschop pleegde schuldig verzuim

Dit cadeau is pijnlijk voor alle slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk, wereldwijd, zeker omdat paus Franciscus hier een bepalende rol speelt. Dit voorjaar hebben we een oplijsting gemaakt waarom deze bisschop schuldig verzuim pleegde bij zaken van seksueel misbruik, het stilzwijgen hierover op dwingende wijze in stand heeft gehouden en de slachtoffers in de kou heeft gelaten. Een upgrade van “bisschop” naar “bisschop met kardinaalsring” is een bedenkelijk geschenk.

Een upgrade van “bisschop” naar “bisschop met kardinaalsring” is een bedenkelijk geschenk

Het doet ons en de slachtoffers pijn te zien dat de paus de kardinaalsring van deze bisschop van harte kust. De beelden spreken voor zich (audiëntie, 8 oktober, zie filmpje).

Het “lijkt” de kus van de paus op een ring die de doofpotcultuur en het klerikalisme goedkeurt, weliswaar “top secret”. Het is de typische houding waarbij de Kerk spreekt, maar “de zaken intussen zelf regelt en oplost”. we zeggen “A” en we doen rustig “B”. Zo gaat het al eeuwen, en het stopt niet. De kus begraaft ook alle gemaakte afspraken na de conferentie in Rome in 2019, dat volledig handelde over seksueel misbruik, en waarbij volledige transparantie (ook over het beleid) werd beloofd in de toekomst. De voorbije maand heeft duidelijk gemaakt dat ze die beloftes niet kunnen waarmaken, helaas.

Dat deze bisschop zijn kardinaalsring tijdens verschillende gelegenheden toonde bewijst ook dit ingebakken klerikalisme, waarbij de andere aanwezigen zich plots gedwongen voelen te zwijgen en het machtsonevenwicht in werking treedt. Het toont ook dat bisschop Van Looy deze ring niet beschouwt (zoals hij beweert) als een hoogst persoonlijke aangelegenheid, maar dat hij er zijn invloed mee wenst te bestendigen en te vergroten. Dit zorgt wellicht voor verwarring bij de Belgische bisschoppen en bij de gelovigen zelf. Wie is nu de kardinaal (in pectore)? Wie is – nu en straks – de belangrijkste prelaat? Een vriendschappelijk cadeau had evengoed een dure fles wijn kunnen zijn, of een boeket bloemen uit Rome. Waarom koos paus Franciscus dan voor deze kardinaalsring?

Bisschop, geef de ring terug

Een defensieve houding tegenover kritiek op deze beslissing lost niks op. Dat onze paus hier een bedenkelijke beslissing nam moet kunnen gezegd worden. En dat doet niks af van zijn verdiensten. Maar mogen we nog kritisch zijn?

Steeds krijgen de slachtoffers, die durven spreken, of zij die voor hen opkomen, ongepaste kritiek of een onverschillig stilzwijgen. Maar over de kern van de zaak gaat niemand met ons in gesprek. Al jaren niet.

Steeds krijgen de slachtoffers, die durven spreken, of zij die voor hen opkomen, ongepaste kritiek of een onverschillig stilzwijgen

1400 slachtoffers en dertig jaar later is ons antwoord aan kerkmensen die zich storen aan onze aanwezigheid binnen de Kerk: “Kerk, doe wat je moet doen, en zorg ervoor dat slachtoffers niet langer in angst naar ons moeten komen met hun zorgen. Kortom: het is aan jullie om ons, met meer structurele beslissingen dan nu het geval is, overbodig te maken. Het is niet wij, noch de slachtoffers die dit moeilijke werk doen uit beschadigingsdrang, zoals vaak beweerd wordt. We doen het uit zorg voor de slachtoffers en omdat er nog steeds geen extern meldpunt bestaat noch een expertisecentrum die ons werk kan opnemen. De werkgroep bestaat uit veel, gedreven mensen, die het beste van zichzelf geven omwille van de Kerk zelf.”

We vragen aan de bisschop om de ring terug te geven, uit respect voor de slachtoffers. We vragen aan onze paus: “Keurt hij het beleid van deze bisschop goed?” Indien de bisschop de ring niet teruggeeft vragen we met aandrang dat de bisschop zijn kardinaalsring niet langer in het openbaar draagt, maar het houdt als een ontvangen geschenk waar niemand iets mag over te weten komen. Eventueel in een lade. Het is maar een suggestie. Dan doen we ons best dit te vergeten.

We vragen ook overleg met de bisschoppen om eindelijk te zoeken naar meer structurele oplossingen, ten bate van de slachtoffers. Er kan meer gebeuren dan nu? Zijn we het daarover eens? Wel, laten we dan de handen in elkaar slaan
en handelen.