De wet kwam er op vraag van, en na intense samenwerking met de unie van georganiseerde sekswerkers in ons land met het kabinet justitie. Ze is erop gericht meer rechten te geven aan sekswerkers en zo de kans op uitbuiting tot een minimum te herleiden.

Vanaf vandaag zijn alle derde partijen die de activiteit van zelfstandige sekswerkers ondersteunen zoals banken, verzekeraars, en verhuurders van ruimtes niet langer vervolgbaar. Een zelfstandige sekswerker zal met andere woorden gelijke rechten genieten als elke andere zelfstandige.

Tegelijk maakt de wet de weg vrij naar een arbeidskader voor sekswerkers, waardoor minimale regels kunnen opgelegd worden aan uitbaters van bordelen in het belang van de bescherming, de veiligheid en gezondheid van sekswerkers. Dit arbeidskader moet het verschil tussen uitbating en uitbuiting kristalhelder maken waardoor misstanden en mensenhandel efficiënter bestreden kunnen worden.

“Met de inwerkingtreding heeft UTSOPI haar belangrijkste doel bereikt, waarvoor sommige van haar leden al een kwarteeuw strijden”, zegt Sonia Verstappen, bekend van de recente Canvas-serie ‘sekswerkers’ en mede-oprichter en covoorzitter van de organisatie, “het is slechts een eerste stap, maar wel een essentiële. Het doel is de levens- en arbeidsomstandigheden van sekswerkers te verbeteren. Dit was onmogelijk zolang de hele sector gecriminaliseerd was.”

De wet werd op 18 maart gestemd in het federaal parlement na een jaar politieke onderhandelingen en parlementaire hoorzittingen. “De wet geeft rechten aan sekswerkers, ze zijn geen verschoppelingen meer in de ogen van de staat en zullen niet langer in een sector tewerkgesteld kunnen worden waar vaak de wetten van de jungle gelden”, zegt Daan Bauwens, directeur van de Belgische sekswerkersunie UTSOPI.

De wet kwam er op vraag van UTSOPI nadat de coronacrisis pijnlijk had aangetoond in hoeverre de bestaande strafwet sekswerkers kwetsbaar maakte. “Ineens werd voor iedereen duidelijk wat wij al jaren aanklagen”, zegt Bauwens, “de bestaande strafwet maakte de sociale bescherming van sekswerkers nagenoeg onmogelijk. Onder de verplichte sluiting herstartte een steeds groter aantal sekswerkers hun activiteit om te overleven. Maar gezien het om een illegale activiteit ging, gingen velen niet ten rade bij de politie of het dichtstbijzijnde hospitaal in het geval van geweld of aanranding.”

Het decriminaliseren van sekswerk kwam er echter niet zonder slag of stoot. Tot op de valreep bood een invloedrijke groep tegenstanders heftig weerstand met één terugkerend motief: de decriminalisering zal resulteren in een significante toename van mensenhandel en seksuele uitbuiting.

“Er bestaat geen enkele wetenschappelijke studie of ander sluitend bewijsmateriaal dat die stelling onderbouwt”, zegt Klaus Vanhoutte, directeur van Payoke, de Vlaamse organisatie voor slachtofferhulp mensenhandel. “Wat de decriminalisering zal doen, is sekswerkers voorzien in controleerbare en afdwingbare basisrechten waar elke  werkende in België recht op heeft, en dat is waar het over zou moeten gaan.”

UTSOPI bracht een brede coalitie van het middenveld op de been bestaande uit de drie nationaal erkende centra voor slachtofferhulp mensenhandel, alle socio-medische hulporganisaties aan sekswerkers in het land, de mensenrechtenliga’s aan beide zijden van de taalgrens, Dokters van de Wereld, de Federatie voor Sociale Diensten en het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid Sensoa. De nota die deze coalitie overhandigde aan het parlement zorgde ervoor dat de hervorming van het seksueel strafrecht ten goede kwam aan de rechten van sekswerkers én slachtoffers van mensenhandel.

De nieuwe wet ging vanaf 1 juni in voege, slechts enkele dagen nadat sekswerkactivisten van over de hele wereld dit weekend verzamelden in de Beursschouwburg voor het festival SNAP waarin kunst door sekswerkers centraal staat. In oktober van dit jaar verzamelen meer dan 100 sekswerkersorganisaties in Brussel voor het eerste congres van de Europese sekswerkersalliantie ESWA.