Drie kwart van de Fransen zegt dat ze het gevoel willen hebben dat ze in eigen land wonen. Vooruit-voorzitter, Connor Rousseau reageert daarop in een interview met Humo als volgt: “Als ik door Molenbeek rijd, voel ik me ook niet in België”. Humo kopte met deze uitspraak als titel bovenaan het artikel. Daardoor kwam hij dinsdag onder vuur te staan.
Heel wat mensen, die Brussel en specifiek Molenbeek beter kennen, steigerden.
Terecht.
Molenbeek kent net als elke gemeente en stad haar eigen geschiedenis en context. Ze kent dan ook een historisch verleden dat onder andere de auteur Hans Vandecandelaere in zijn boek In Molenbeek (2015) als geen ander toelicht. Van een dorp in 1800 met amper 1.380 inwoners tot in 1870 prijkte Oud-Molenbeek in de top 5 van dichtstbevolkte plaatsen in België. Het is een constante gebleven, volgens Vandecandelaere. Molenbeek is de dag van vandaag één van de meest gemediatiseerde gemeenten, waar iedereen wel een zegje over heeft. Zelfs de voormalige Amerikaanse president kon er niet over zwijgen.
Molenbeek is meer dan zomaar een Brusselse gemeente. Het is een aankomststad, zoals ook vele aankomststeden wereldwijd bestaan. Doug Saunders omschrijft “arrival cities” of aankomststeden als plekken waar nieuwkomers terecht komen. Deze steden worden gekenmerkt door beperkte en kleine huisvesting, werkloosheid en armoede. Terwijl deze plaatsen negatief benaderd worden, zijn het ook innovatieve plekken waaruit opportuniteiten en nieuwe kansen opborrelen. Voor velen zijn aankomststeden zoals Molenbeek, een eerste springplank om na verloop van tijd te groeien in welvaart. Sociale mobiliteit wordt er voor velen waargemaakt en woonzones komen vrij voor nieuwe arrivals.
Hoewel Molenbeek weliswaar worstelt met overbevolking, slechte huisvesting en hoge werkloosheid, is Molenbeek ook haar vernieuwende en dynamische grassroots-initiatieven die zich van onderuit engageren. Molenbeek is ook het sociale weefsel en middenveld dat zich dagdagelijks inzet voor haar inwoners – oud en nieuw. Zoals D’Broej, Caleidoscoop, de Foyer, de Vaartkapoen, het Groot Eiland, Garance, Bonnevie. Molenbeek is haar gemondialiseerde ondernemers, Molenbeek is Molengeek, Molenbeek is haar nieuwe middenklasse. Molenbeek is ook het MIMA, het Millennium Iconoclaust Museum. Molenbeek is veerkracht. Molenbeek is haar inwoners. Molenbeek is België.
Molenbeek is het allemaal. In al haar superdiversiteit.
Het helpt niet om Molenbeek nogmaals systematisch te stigmatiseren. Integendeel. Want het moet je maar overkomen dat je moet solliciteren met de postcode 1080 op je CV. In de VS is postcodediscriminatie als indirecte vorm van discriminatie op origine of vermogen, uitvoerig gedocumenteerd. Op de arbeidsmarkt, maar ook door de verzekeringswereld of kredietverstrekkers. We hebben een ander narratief nodig, die een ware realiteit van deze gemeente voorschotelt in al haar gedrevenheden. Niet een discours dat hun sociale mobiliteit nog meer hypothekeert. We hebben partijvoorzitters nodig die aankomststeden zoals Molenbeek vooruit helpen als het gaat om tewerkstellingskansen, toegang op de huisvestingsmarkt, inzake onderwijs, armoedebestrijding en toegang tot verzekeringen en kredieten.
Misschien kunnen we eens anders kijken naar Molenbeek. Vanuit de oprechte erkenning van een superdiverse Belgische realiteit.
Kathleen Van Den Daele is directeur LEVL vzw
