Philsan Osman (zij/haar) is afkomstig uit Somalië. Ze is schrijfster, activiste en community builder (gemeenschapsopbouwer). Philsan studeert Afrikaanse Talen en Culturen aan de Universiteit Gent en schreef mee aan het boek ‘Voor wie willen we zorgen? Ecofeminisme als inspiratiebron’, uitgegeven bij EPO. Daarnaast is ze ook event- en productieleider voor het Gentse team van Black History Month Belgium en redactrice en schrijver bij het online feministische Spijker Magazine.

Dit gesprek tussen Philsan Osman en Malkia Mutiri vond plaats op 9 maart 2022, een dag na het panel over Black Feminism. 

Hoe ben je erbij betrokken geraakt? Wanneer besloot je je stem te gebruiken?

Philsan Osman: “Ik denk dat dat spontaan en organisch gebeurde. Toen ik mijn studies aan de universiteit van Gent aanvatte, merkte ik dat ik meer en meer mijn stem moest laten horen en dat had een soort van sneeuwbaleffect. Het begon met een toespraak hier of een uitnodiging daar, en van daaruit kwam er steeds meer op mijn pad terecht.

Sinds ik het essay schreef en sinds het boek ‘Voor wie willen we zorgen?’ uitkwam, is mijn focus komen te liggen bij hoe we intersecties moeten gaan bestuderen, bijvoorbeeld tussen gender en klasse. Het was niet iets dat ineens gebeurde, ik ben er organisch ingerold.

Hoe is het boek tot stand gekomen, en hoe voel je je nu het gepubliceerd is?

“Het deel van het boek dat ik heb geschreven, schreef ik toen ik aan mijn scriptie werkte, dus het voelde niet alsof ik echt een boek aan het schrijven was.

Toen het uitkwam en ik het in boekvorm zag, kon ik het niet geloven (lacht hardop). Ik raakte in de war omdat mijn eigen naam erop stond en mijn eigen gezicht (er staat een foto van mij achterin het boek).

Ik kon niet geloven dat dit mijn eigen woorden waren. Ik bleef maar denken “Staan ze in een echt boek geschreven? Worden ze verkocht?” Het was een heel raar gevoel. Ik denk dat ik nu pas, bijna 6 maanden later, een soort verbinding voel en dat ik herken wat ik geschreven heb, hoe ik het geschreven heb en wanneer ik het geschreven heb.

Het was een heel interessante periode. Ik denk niet dat ik of een van de andere auteurs van het boek (Dirk Holemans en Marie-Monique Franssen) goed beseften wat er ging gebeuren toen we het schreven, want ik denk dat we een klein boekje voor ogen hadden dat bedoeld was om het evenement ‘Ecopolis’ te ondersteunen (Ecopolis is een jaarlijks evenement met debatten, lezingen en workshops voor iedereen die begaan is met een duurzame toekomst op onze planeet).

We hadden niet gedacht dat het zou blijven verkopen en vertaald zou worden in het Frans en Engels.”

Je zat op 8 maart in het panel over Black Feminism in België, georganiseerd door Black History Month Belgium. Hoe voel je je na het panelgesprek,  en welk gevoel kreeg je van het publiek?

“Toen ik gevraagd werd om deel te nemen aan het panel was ik eigenlijk heel vereerd. Ik wist op voorhand niet hoe het zou uitdraaien, maar achteraf kan ik alleszins vertellen dat hoe alles gisteren tijdens het evenement gelopen is, geweldig aanvoelt. Ik was vooral heel erg blij dat we zwarte vrouwen en queer mensen de ruimte konden geven om samen te komen en ervaringen te delen, maar ook om gewoon te ‘zijn’.

Dat is iets dat me die avond opviel, veel mensen die gewoon er waren, gewoon aanwezig waren en genoten van het gesprek. Dat was echt leuk om te zien. Ik heb al meerdere keren deelgenomen aan panels, om te spreken over bijvoorbeeld klimaat, en het publiek is altijd overwegend wit.

De laatste twee BHM Belgium-evenementen waar ik aanwezig was in Brussel, die waar ik praat over het boek met Malcom Ferdinand en degene op 8 maart, voelden heel veilig aan voor mij. Ik had me in een ruimte nog nooit eerder zo veilig gevoeld om te praten over mijn werk. Telkens als ik erop terugblik, geeft het me energie.

Philsan Osman in het panel ‘Black Feminism in Belgium: a look at the Past, Present, and Future’ op Internationale Dag van de Strijd voor Vrouwenrechten. Foto: Malkia Mutiri

Je bent schrijver, activist en gemeenschapsopbouwer. Hoe denk je dat je rol als gemeenschapsopbouwer die andere delen van je leven beïnvloedt?

“Om een goede schrijver te kunnen zijn, is het belangrijk om een deel van mijn gemeenschap te zijn. Ik wil begrijpen waar dingen goed gaan en waar dingen minder goed gaan of fout lopen.

Daar waar het niet goed gaat, wil ik mee kunnen nadenken en me inzetten om manieren te vinden waarop we collectief kunnen samenkomen en collectief ten dienste van elkaar kunnen staan. Ik denk dat deze verschillende ‘rollen’ of gebieden elkaar voeden. Als ik iets zou moeten opgeven, zou ik er altijd voor kiezen om me voor mijn gemeenschap nuttig te maken.

Als ik dus de keuze zou moeten maken, zou ik me er altijd voor blijven engageren om mijn voorrechten te delen en in te zetten voor de mensen die er voor mij het meest toe doen.”

Philsan Osman in het panel ‘Black Feminism in Belgium: a look at the Past, Present, and Future’ op Internationale Dag van de Strijd voor Vrouwenrechten. Foto: Malkia Mutiri

Naar welke evenementen kijk je persoonlijk uit om bij te wonen tijdens Black History Month Belgium?

“Ik denk dat als je zwart en queer bent, het Black Queer Fest in Antwerpen (dat doorgaat op 19 maart in Arenberg) iets is dat je zou moeten bijwonen. Ook Chop Life … Dat is iets waar veel mensen van zullen genieten.

Voor mij persoonlijk is de boekenbeurs het meest interessant, omdat het echt leuk zal zijn om al die auteurs en boeken op één plaats te zien. Het is ook één van de evenementen waar de BHM Belgium-leden heel erg hard aan gewerkt hebben.

En tenslotte onze tentoonstelling hier in Gent. We hebben foto’s verzameld die we mochten gebruiken van mensen uit onze gemeenschap. We hadden geen curator, dus hebben we een verzameling aan foto’s opgesteld die onze tijd van samenkomen uitbeelden.

Eens al dat materiaal samenkomt, denk ik dat het een mooie tentoonstelling zal zijn. Niet alleen om naar de foto’s te komen kijken, maar ook om in de ruimte te zijn, om in de ruimte samen te komen. 

Ik zal ze echter niet allemaal kunnen bijwonen, ik kan jammer genoeg niet op meer dan één plaats tegelijk zijn (lacht).”

Dit interview, dat oorspronkelijk in het Engels verscheen, werd vertaald door Evi Van Thienen.