Opinie - WWF, Greenpeace België, Greenpeace International, Climaxi vzw,

COP26: positieve noten, maar overwegend zwak en teleurstellend akkoord

De internationale klimaattop in Glasgow is op zijn einde gelopen. Vlaamse Klimaatbewegingen: Greenpeace, Oxfam, Climaxi en WWF geven hun reactie. De organisaties erkennen dat het akkoord positieve punten bevat en een belangrijk signaal geeft, maar ook dat het verre van perfect is, de 1,5°C-doelstelling aan een zijden draadje hangt en belangrijke zaken weer op de lange baan geschoven worden. Wel klinkt de roep om een betere, klimaatrechtvaardige wereld steeds luider, en de rol die jongeren, inheemse leiders en activisten hierin spelen, wordt duidelijker.

maandag 15 november 2021 18:30
Spread the love

 

Dit slotakkoord is zwak en de 1,5°C-doelstelling hangt aan een zijden draadje, maar geeft ook een belangrijk signaal dat het tijdperk van steenkool en fossiele subsidies ten einde loopt, en legt de focus op een rechtvaardige transitie”, zegt Jennifer Morgan, directeur van Greenpeace International. “De tekst erkent de noodzaak om de uitstoot dit decennium drastisch te verminderen, maar uiteindelijk worden de grote beslissingen opnieuw doorgeschoven naar volgend jaar.” 

Ook WWF benadrukt dat dit de eerste keer is dat subsidies voor fossiele brandstoffen worden genoemd in een goedgekeurde besluittekst, evenals de noodzaak aan meer investeringen in schone energie die tegelijkertijd een rechtvaardige transitie waarborgen. Toch was WWF diep teleurgesteld door de verwatering van de taal over steenkool van ‘uitfasering naar vermindering’ door één enkel land, India. “Sterke taal, deadlines en manieren om te operationaliseren zijn nodig als we de noodzakelijke transitie willen realiseren, weg van alle fossiele brandstoffen. Landen weten dat er geen oplossing voor de klimaatcrisis komt tenzij we een verregaande decarbonisatie in elke sector zien, concrete acties om natuurverlies een halt toe te roepen en het herstel op te schalen”, aldus WWF. 

Climaxi erkent deze positieve punten maar stelt dat er in het verleden van al deze belofte weinig te merken was: “Op de Verenigde Naties-website van het UNFCCC staan alle bijdragen en plannen die de verschillende landen indienden om de Parijs-norm te halen genoteerd. 194 landen hebben daarvoor een eerste plan neergelegd, slechts 13 actualiseerden deze belofte voor aanvang van de COP, zoals eerder beloofd. En dan gaat het nog maar over het neerleggen van plannen, niet eens over de inhoud ervan.”

Positieve elementen in slottekst te danken aan jongeren, inheemse leiders en activisten

“We hebben de positieve elementen in de tekst te danken aan de jongeren, inheemse leiders, activisten en landen in de frontlinie die deze toegevingen hebben afgedwongen ondanks felle tegenkanting. Zonder hen zou deze top volledig zijn mislukt. We moeten nu naar hen luisteren, want de tijd is op. Als we de menselijke beschaving willen redden, moeten we massaal blijven mobiliseren en druk zetten om eindelijk het tijdperk van fossiele brandstoffen te beëindigen”, zegt directeur van Greenpeace International Jennifer Morgan scherp.

Ook Gabriela Bucher, uitvoerend directeur van Oxfam International, zegt dat we kracht moeten putten uit de groeiende beweging van mensen over heel de wereld die onze regeringen uitdagen en ter verantwoording roepen. “De roep om een betere wereld wordt steeds luider, en het is mogelijk, met moed en creativiteit.”

Belang van betrekking van de natuur in nationale klimaatplannen

WWF vindt het belangrijk en goed dat in de definitieve tekst de cruciale rol van de natuur wordt erkend bij het bereiken van de 1,5 °C-doelstelling. Ook moedigt de tekst regeringen aan om de natuur op te nemen in hun nationale klimaatplannen, en een jaarlijkse oceaandialoog op te stellen voor een op oceanen gebaseerde mitigatie. “De natuur heeft eindelijk zijn rechtmatige plaats veroverd op COP26. Leiders erkennen eindelijk dat actie om de natuur te beschermen en te herstellen centraal moet staan ​​in onze reactie op de klimaatcrisis, samen met een volledige transformatie van het energiesysteem. De erkenning van de rol van de natuur door COP26 moet alle landen aansporen om de bijdrage van de natuur aan hun nationale klimaatplannen te vergroten”, voegt Manuel Pulgar-Vidal, WWF Global Lead on Climate and Energy, toe.

WWF benadrukt ook de bijdrage die op de natuur gebaseerde oplossingen leveren aan het vergroten van de veerkracht van de meest kwetsbaren en het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen. “Dit alles moet worden gedaan met lokale natuurbeheerders, met name inheemse volkeren en lokale gemeenschappen, die voorop lopen in deze agenda. Het concept van op de natuur gebaseerde oplossingen is verwijderd uit de definitieve tekst in Glasgow en moet worden opgepakt op COP27 in Sharm El Sheikh”, aldus WWF. 

Te weinig solidariteit met meest getroffen landen 

“De zwendel in CO2-compensatie kreeg een impuls in Glasgow met de creatie van nieuwe ontoelaatbare achterpoorten die de grote vervuilers een vrijgeleide geven, en de natuur, inheemse volkeren en de 1,5°C-doelstelling zelf in gevaar brengen. Dat is zorgwekkend. Wel werd erkend dat kwetsbare landen nu al verlies en schade lijden door de klimaatcrisis, maar de beloftes voor solidariteit met die landen schieten nog tekort”, zegt directeur van Greenpeace International Jennifer Morgan.

“Extreem weer verwoest nu al het leven van de meest kwetsbaren. Zij hebben het minst gedaan om de klimaatcrisis te veroorzaken, maar ze zijn wel degenen die worstelen om te overleven en die ook nog eens de rekening van de klimaatcrisis betalen.

Economisch kwetsbare landen, die meer dan 6 miljard mensen vertegenwoordigen, hebben een mechanisme voor ‘Verlies en Schade’ voorgesteld om de wederopbouw na klimaatrampen te financieren. Niet alleen hebben rijke landen dit voorstel geblokkeerd, het enige waar zij mee akkoord gingen was beperkte financiering voor technische bijstand en het aangaan van een zogezegde ‘dialoog’. Dit bespottelijke resultaat is toondoof voor het lijden van miljoenen mensen nu, en in de toekomst. Wel positief is dat België een bijdrage van 1 miljoen euro zal leveren aan dit mechanisme van ‘Verlies en Schade’ van de meest kwetsbare landen, aangekondigd door Waals klimaatminister Philippe Henry tijdens de laatste uren van de COP26”, aldus Oxfam. 

Voor het eerst is er wel een doelstelling voor de financiering van klimaataanpassing overeengekomen”, gaat uitvoerend directeur van Oxfam International Gabriela Bucher, verder. “De toezegging om deze doelstelling te verdubbelen komt lager uit dan wat ontwikkelingslanden vroegen en nodig hebben, maar als het wordt gerealiseerd, zal de steun aan kwetsbare landen met miljarden toenemen. Ook Vlaanderen en het Brusselse Gewest zullen aan het VN-Aanpassingsfonds, dat programma’s financiert om kwetsbare gemeenschappen te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering, bijdragen”, zegt Oxfam.

Reductiedoelstellingen voor 2030 verhogen tegen 2022 

“Het verzoek om de reductiedoelstellingen voor 2030 tegen volgend jaar te versterken is een belangrijke stap. Het werk begint nu. Grote uitstoters, vooral rijke landen, moeten gehoor geven aan deze oproep en hun doelstellingen op elkaar afstemmen, zodat we de best mogelijke kans hebben om 1,5°C binnen bereik te houden. Ondanks jaren van overleg blijven de emissies stijgen en zijn we gevaarlijk dicht bij het verliezen van deze race tegen de klok”, stelt Oxfam.

Ook Pulgar-Vidal van WWF is positief over dit verzoek: “De roep om op korte termijn de klimaattoezeggingen tegen 2022 op te schroeven, wordt door WWF verwelkomd. We zitten midden in een klimaatcrisis, maar volgens recente analyses liggen we nog steeds op schema voor een opwarming van ruim boven de 2°C, een toekomst die rampzalig zal zijn voor miljoenen mensen en voor de natuur. Landen moeten tegen 2030 gezamenlijk 50% CO2-reductie realiseren en dit opvoerende mechanisme in 2022 realiseren met een doel van 1,5°C voor ogen.”

Vlaanderen zorgt voor Belgische schaamte in Glasgow

“Vooral Vlaanderen zet de hakken in het zand”, verklaart Joeri Thijs, woordvoerder van Greenpeace België. “De Vlaamse regering kwam met een haastig en ondermaats klimaatkladje en minister Demir had zelfs het lef om tijdens de top een lagere klimaatdoelstelling voor ons land te eisen. Dit is ronduit beschamend. De overstromingen afgelopen zomer zijn blijkbaar alweer vergeten.”

“De federale regering, Vlaanderen, Wallonië en Brussel hebben geen akkoord bereikt over de verdeling van de nationale klimaatinspanningen. Door toedoen van Vlaanderen mist België de kans om toe te treden tot de High Ambition Coalition, ondanks de toespraak van premier De Croo bij de opening van de COP”, zegt Oxfam. “Onze regeringen moeten vandaag samenwerken in plaats van tegenwerken, want de tijd dringt. Vooruitgang op het internationale klimaattoneel wordt bepaald door de nationale ambities van landen. De Belgische klimaatinspanning moet zo snel mogelijk verdeeld worden en omgezet in krachtig en onderling coherent beleid op alle niveaus. In 2022 wordt immers van alle landen verwacht dat ze meer ambitie aan de dag leggen om de kloof met de 1,5°C-doelstelling te dichten”, besluit Thijs van Greenpeace België.

“Het is betreurenswaardig dat de regio’s en de federale regering het niet eens konden worden over duidelijke doelstellingen, want de tijd dringt. Ondanks het feit dat de Europese Commissie België vraagt om zijn uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 47% te verminderen, weigert de Vlaamse regering, die 60% van de Belgische uitstoot voor haar rekening neemt, om haar uitstoot voorlopig met meer dan 40% te verminderen. Onder deze omstandigheden is ons land niet goed geplaatst om zijn deel bij te dragen aan de wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°”, waarschuwt ook Alba Saray Pérez Terán, klimaatspecialist bij Oxfam België. 

Een ander belangrijk terrein waarop België naar verwachting een bijdrage zou leveren aan de COP was de bijdrage aan de klimaatfinanciering om lage-inkomenslanden te helpen het hoofd te bieden aan de klimaatverandering. “Wij verwelkomen de aangekondigde nieuwe financiële bijdragen van de federale regering en het Brusselse en Waalse Gewest. Jammer genoeg werd deze beslissing niet gevolgd door Vlaanderen”, betreurt Perez Terán. “Geschat wordt dat een billijke bijdrage van België tegen 2023 500 miljoen per jaar zou bedragen. Vandaag bereikt deze financiering nauwelijks een vijfde van de toegezegde bedragen, en dat terwijl er creatief omgegaan wordt met financiële toezeggingen op ontwikkelingssamenwerking”, constateert Perez Terán.

“Positief is wel de beslissing van de minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir om toe te treden tot de coalitie inzake feministische actie voor klimaatrechtvaardigheid en het engagement van Wallonië, Brussel en de federale regering om genderrechtvaardigheid verder te integreren in hun energie-klimaatplannen.

Vlaanderen speelt cavalier seul, niet alleen door genderrechtvaardigheid niet te integreren, maar door zelfs de relevantie ervan in twijfel te trekken, wat volledig ingaat tegen de Europese democratische waarden en de verbintenissen van het Akkoord van Parijs. Terwijl de voormalige president van Ierland tijdens de COP26 zei dat de klimaatonderhandelingen nog steeds te mannelijk, te wit en te muf zijn,” aldus Pérez Terán.

Ook Climaxi is kritisch. “In Vlaanderen lijkt men te geloven dat klimaatverandering en dus de ondergang of niet van tienduizenden mensen tegen te houden valt met economische innovatie of nepoplossingen: Men voorziet geen frank investeringen in een beter openbaar miljoen maar deelt gul 5 miljoen uit het Vlaamse Klimaatfonds uit naar de studie voor het aanleggen van een pijplijn tussen de Antwerpse Haven en Nederland om het overtollige CO2 in zee te kunnen dumpen.” Vzw Climaxi roept op tot actie en sluit eerst en vooral aan bij de acties die studenten en boeren plannen op 19 november a.s. in Brussel.

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!