foto: pxhere.com
Opinie - Sonja Delbeecke

Hoera voor 11 euro naar de psycholoog, of toch geen hoera …

Alle media pikten op 29 juli 2021 het nieuws op dat je vanaf september voor 11 euro naar de klinisch psycholoog of orthopedagoog kan. Het bericht werd ook massaal gedeeld op sociale media met heel veel hoeraberichten. Maar zoals wel vaker het geval is, worden de belangrijke nuances bij zo’n bericht niet vermeld.

maandag 2 augustus 2021 10:48
Spread the love

Wat heeft de overheid beslist met betrekking tot geestelijke gezondheidszorg?

Alvorens in te gaan op de nuances geef ik even een kort overzicht van deze nieuwe regeling.

Het RIZIV heeft een akkoord bereikt omtrent de financiering van de geestelijke gezondheidszorg. Het doel is het financieel toegankelijker maken van geestelijke gezondheidszorg. Het volledige akkoord kan je via deze linklezen.

De financiering wordt voorzien voor 2 vormen van zorg:

  • de eerstelijnspsychologische zorg waarbij deze vorm van hulp gericht is op het behouden van of het terug vinden van een gezonde levensstijl en een bevredigende levenskwaliteit. Het aanbod kan zowel via groeps- als individuele sessies.
  • de gespecialiseerde psychologische zorg waarbij deze vorm van hulp bedoeld is voor zij die gespecialiseerde zorg nodig hebben voor hun onderliggende psychische aandoening. Het aanbod kan zowel via groeps- als individuele sessies.

Volwassenen kunnen volgens deze regeling 5 groepssessies of 8 individuele sessies vergoed krijgen in een periode van 12 maanden. Dit kan voor de gespecialiseerde zorg uitgebreid worden tot maximum 12 groepssessies of 20 individuele sessies. Kinderen en jongeren kunnen 8 groepssessies of 10 individuele sessies vergoed krijgen in een periode van 12 maanden. Dit kan voor de gespecialiseerde zorg uitgebreid worden tot maximum 15 groepssessies of 20 individuele sessies.

Als cliënt betaal je 4 of 11 euro naargelang je al of niet recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming.

Waarom is deze terugbetalingsregeling geen hoera voor cliënt/hulpzoekende?

Uiteraard is het goed nieuws dat de overheid mentale gezondheid au sérieux neemt en hiervoor geld vrijmaakt. Niemand zal dit ontkennen, dus ja op dat vlak deel ik de hoera-gevoelens. Het wordt hoog tijd dat er niet alleen oog is voor de fysieke gezondheid, maar dat de geestelijke gezondheidszorg evenwaardige aandacht krijgt. Dus een beslissing als deze is op dat vlak zeker een stap in de goede richting. Er is echter een MAAR.

Er zijn enkele nuances bij deze terugbetalingsregeling waarvan ik vermoed dat de meerderheid van de burgers niet op de hoogte is, maar die wel belangrijk zijn om te weten. Ik som ze hierna – in willekeurige volgorde – even op.

Een 1e nuance: deze terugbetaling is niet voor iedereen

Deze terugbetaling beperkt zich tot de psychologische hulp die aangeboden wordt door geconventioneerde psychologen en orthopedagogen. Dit wil dus zeggen die psychologen en orthopedagogen die bereid zijn om onder bepaalde voorwaarden te werken binnen dit systeem (cfr nuance 5).

Als je de hulp inroept van een psychotherapeut die geen psycholoog / orthopedagoog is, kom je niet in aanmerking voor deze terugbetalingsregeling. Want ondanks het feit dat psychotherapeuten een opleiding van minstens 7 jaar achter de rug hebben en dus degelijk opgeleid zijn om jou te begeleiden bij psychische problemen, wordt deze vorm van hulp door de overheid niet terugbetaald als dit niet aangeboden wordt door psychologen of orthopedagogen.

Ook als je de hulp inroept van andere zelfstandige hulpverleners (psychologisch consulent, seksuoloog, coach, …) zal je niet kunnen rekenen op de terugbetaling… Deze terugbetalingsregeling is dus niet voor iedere vorm van hulp en kan niet door elke zelfstandige hulpverlener aangeboden worden.

Een 2e nuance: de vrije keuze van hulpverlener ontbreekt in dit systeem

Een 2e nuance is het feit dat je als hulpzoekende niet de vrijheid zal hebben om jouw hulpverlener te kiezen. Je zal je als cliënt dienen aan te melden bij de psychologische hulpverlener in de eerstelijnspsychologische zorg die verbonden is aan 1 van de 32 netwerken geestelijke gezondheidszorg. Deze hulpverlener zal een formulier (het functioneel bilan) dienen in te vullen samen met een arts en op basis daarvan zal beslist worden bij wie je terecht kan voor eerstelijnspsychologische zorg danwel gespecialiseerde psychologische zorg. Dit zal met andere woorden 1 van de geconventioneerde psychologen of orthopedagogen zijn en dus niet automatisch de hulpverlener die jij verkiest.

Een 3e nuance: het vooropgestelde aantal sessies is geen afdwingbaar recht

Volwassenen kunnen 8 individuele sessies per jaar terugbetaald krijgen en voor kinderen en jongeren zijn dit er 10 sessies per jaar. In bepaalde omstandigheden kan dit uitgebreid worden tot 20 sessies, maar dit is geen opeisbaar recht voor elke hulpzoekende. Er wordt gewerkt met een portefeuille en als de portemonnee leeg is, zal je niet van het terugbetalingssysteem kunnen genieten. Je zal met andere woorden op dat moment toch het volledige bedrag zelf moeten betalen. Ook als je meer sessies nodig hebt, dien je daarna alles zelf te betalen.

Een 4e nuance: jouw verhaal wordt met verschillende actoren gedeeld

Binnen de wereld van geestelijke gezondheidszorg hechten we veel belang aan het beroepsgeheim. Wat je in vertrouwen vertelt aan jouw hulpverlener dient ook vertrouwelijk te blijven.

In dit systeem zal er echter informatie over jou met anderen worden gedeeld. Het start bij de aanmelding waarbij de psycholoog / orthopedagoog een verslag maakt samen met de arts van het netwerk. En daarnaast wordt bij de evaluatie / onderbreking / beëindiging van de gespecialiseerde begeleiding informatie gedeeld met jouw huisarts, dit terwijl menig cliënt er voor kiest om wat hij of zij met zijn of haar hulpverlener deelt, niet te delen met zijn huisarts.

Deze regeling zorgt ervoor dat je als cliënt niet meer zelf kan beslissen wie er wel of niet weet dat jij beroep doet op psychologische hulp.

Een 5e nuance: niet elke psycholoog of orthopedagoog zal bereid zijn om via dit systeem te werken

Je zal naar analogie van de artsen geconventioneerde en niet-geconventioneerde psychologen / orthopedagogen hebben. Dus psychologen / orthopedagogen die zich aansluiten bij dit systeem en waarbij terugbetaling mogelijk is en anderen die zich niet aansluiten en waarbij de terugbetaling niet mogelijk is.

Terwijl het al of niet geconventioneerd zijn niets zegt over de geboden kwaliteit noch de ervaring die de desbetreffende hulpverlener heeft. Dus ja, het kan zijn dat je nu bij een psycholoog of orthopedagoog langs gaat, maar dat je toch niet zal kunnen genieten van die 11 euro als jouw hulpverlener beslist om niet in dit systeem te stappen.

En je vraagt je wellicht af waarom niet iedere psycholoog / orthopedagoog voor dit systeem zal kiezen. Het antwoord is simpel. Dit systeem stelt heel wat voorwaarden aan de zelfstandige psycholoog / orthopedagoog die enerzijds de autonomie van de hulpverlener beperken, extra werk en financiële investeringen met zich meebrengt en toch ook wel vragen oproept inzake het beroepsgeheim en de visie op geestelijke gezondheidszorg.

Enkele van die voorwaarden nader toegelicht:

  • de klinisch psycholoog / orthopedagoog dient zich aan te sluiten bij 1 van de 32 netwerken geestelijke gezondheidszorg waardoor er een stuk autonomie verdwijnt
  • de klinisch psycholoog / orthopedagoog dient deel te nemen aan de intervisie / supervisie die georganiseerd wordt door het netwerk GGZ. Men is dus niet langer vrij om de intervisiegroep of supervisor te kiezen die men zelf wil. Wil men de vrije keuze behouden, dan dient men dubbel te investeren en aan te sluiten bij 2 intervisiegroepen: de zelf gekozen groep en de groep van het netwerk.
  • de klinisch psycholoog / orthopedagoog kan enkel sessies uitvoeren binnen het werkingsgebied van het netwerk GGZ waarmee hij een overeenkomst afsloot. De hulpverlener kan dus een cliënt die buiten deze regio woont niet begeleiden, zelfs al beschikt hij over de expertise die de cliënt nodig heeft.
  • de klinisch psycholoog / orthopedagoog is verplicht om een individueel patiëntendossier bij te houden conform de bepalingen van de wet inzake patiëntenrechten wat dus extra administratie met zich meebrengt, maar ook investeren in digitale tools
  • de klinisch psycholoog / orthopedagoog dient zich te engageren om minstens 8u per week voor het netwerk te werken. Dit is voor de collega’s die werken als zelfstandige in bijberoep niet altijd mogelijk gezien ze naast hun praktijk ook nog een andere job uitoefenen (al of niet fulltime).

En wat de visie betreft: deze regeling kijkt heel sterk vanuit een medisch oogpunt naar geestelijke gezondheidszorg en daar zijn niet alle hulpverleners, inclusief ondergetekende, het mee eens.

Een koppel dat na de komst van hun eerste kind relatieproblemen ervaart, omdat ze het moeilijk vinden om een nieuwe balans te vinden in hun leven bij het invullen van de verschillende rollen: ouder / partner / werk / familie / hobby / vrienden / …. en beslist om professionele hulp in te schakelen omdat ze het zelf even niet meer weten, zijn ze dan ziek?

Een papa die het moeilijk vindt om – na de scheiding – zijn kind een week niet te zien en ondersteuning zoekt bij het omgaan met deze situatie. Is deze papa ziek?

Een vrouw die al jaren getrouwd is, wordt verliefd op haar collega. Ze vraagt zich af wat ze met deze gevoelens moet doen. Kenbaar maken aan haar collega en zo ja wat betekent dit voor haar huwelijk? Met een psychotherapeut wil ze haar twijfels bespreken. Is deze vrouw ziek?

Ik kan zo nog heel wat voorbeelden geven van mensen die op een bepaald moment in hun leven worstelen, twijfels hebben en hiervoor een hulpverlener aanspreken. Ze hebben nood aan een onafhankelijk, professionele hulpverlener die zich onder andere als klankbord opstelt en samen met hen op pad gaat. De medische inbedding van psychologische hulp zal ervoor zorgen dat we deze worstelingen dienen te vertalen naar diagnoses. We zullen etiketten op de worstelingen van mensen dienen te plakken en dit sluit niet aan bij de visie van menig hulpverlener.

Een 6e nuance: wat met gezins- en relatietherapie?

Over gezins- en relatietherapie zie ik niets in de tekst staan. Hoe zal dit gefinancierd worden of komt dit niet in aanmerking voor terugbetaling…? Hierover is er (nog) geen duidelijkheid.

Tot slot

Op vandaag zijn er nog heel wat vraagtekens in het werkveld omtrent de concrete toepassing van deze maatregel. De psychologen en orthopedagogen die geacht worden deze maatregel vanaf september toe te passen, werden net als jij via de media hierover geïnformeerd. Wordt vervolgd.

 

Sonja Delbeecke is bachelor maatschappelijk werk / gezins-, relatie- en systeemtherapeute / verlies- en rouwtherapeute / bemiddelaar in familiezaken in Dialoog Ieper sinds 2005. Daarnaast is ze zaakvoerder van Konnektit die instaat voor ikzoekhulp.be, dé wegwijzer naar professionele hulp in Vlaanderen waar je verschillende vormen van geestelijke gezondheidszorg kan vinden.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!