Kort voordat het Hongaarse parlement het verbod goedkeurde, liet commissaris Dalli weten dat Brussel bereid is maatregelen te treffen die vergelijkbaar zijn met beperkingen die eerder werden opgelegd aan Poolse gemeenten die zichzelf ‘lgbtq-vrij’ verklaarden. “De boodschap is: als je de waarden van democratie en gelijkheid van de Europese Unie niet hoog wilt houden, heb je geen recht om geld te ontvangen voor je projecten”, zegt Dalli via een videogesprek.

Op de vraag of het waarschijnlijk is dat de EU soortgelijke sancties oplegt aan Hongarije, mocht het wetsvoorstel van de regerende Fidesz-partij aangenomen worden, reageert Dalli duidelijk: “Ja, natuurlijk. Absoluut.”

Fidesz-partij wordt radicaler

De Hongaarse nationalistische premier Viktor Órban, die volgend jaar verkiezingen tegemoet gaat, is steeds radicaler geworden op het gebied van sociaal beleid. Hij vaart uit tegen lgbtq+-personen en immigranten en zaait een steeds diepere verdeeldheid in de publieke opinie.

Zijn Fidesz-partij heeft een voorstel om aandacht voor lgbtq-kwesties op te scholen te verbieden, omgezet in een apart, breed gedragen wetsvoorstel dat pedofilie extra streng bestraft. Daardoor wordt het voor tegenstanders veel moeilijker om tegen te stemmen; het besluit krijgt dan ook harde kritiek van mensenrechtenorganisaties.

De Hongaarse regering heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar, maar heeft wel verklaard dat het verbod op lgbtq-gesprekken op scholen bedoeld was om “de gezonde lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van kinderen te beschermen”.

Poolse steden

Een jaar geleden besloot de EU fondsen in te trekken voor zes Poolse steden. De zes steden hadden moties aangenomen die zogenaamde “lgbtq-ideologie” verwerpen en traditionele familiewaarden verdedigen.

Volgens Dalli heeft daardoor zeker één Poolse regio sindsdien zijn beleid teruggedraaid. Dalli: “We denken dat als we dit verplaatsen naar de situatie in Hongarije, ons besluit daar eenzelfde effect zou kunnen hebben.” Wel voegt ze toe dat de EU eerst de wettelijkheid van een dergelijke stap moet onderzoeken.

Zorgwekkende trend

Evelyne Paradis, uitvoerend directeur van lgbtq+-rechtenorganisatie ILGA-Europe, vertelt in hetzelfde videogesprek dat het Hongaarse verbod op het bespreken van lgbtq-inhoud met jongeren onder de achttien  deel uitmaakt van een zorgwekkende trend die over het hele continent te zien is.

Paradis: “In Europa onderschatten we nog altijd hoezeer het wegzetten van lgbtq+-personen als ‘de ander’ een politiek winstgevende strategie is in de regio.” Dalli, die in 2019 werd aangesteld als eerste Commissaris voor Gelijkheid van de EU, benadrukt dat het echter wel belangrijk is om onderscheid te maken tussen de politiek en de publieke opinie.

Strategie voor gelijkheid

Als voorbeeld noemt ze de recente demonstraties in Polen tegen de anti-abortuswetten van het land. “De samenleving zal voor verandering zorgen, en dan zullen de beleidsmakers moeten volgen”, zegt ze. In november presenteerde Dalli de eerste EU-strategie voor gelijkheid van de lgbtq+-gemeenschap. Deze strategie, een vijfjarig initiatief, is ontworpen om “een unie op te bouwen waar diversiteit wordt gevierd als onderdeel van onze collectieve rijkdom, waar alle mensen zichzelf kunnen zijn zonder risico op discriminatie, uitsluiting of geweld”.

De strategie wordt gesteund door de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, en kon op brede steun rekenen onder de 27 lidstaten, vertelt Dalli. Ze besluit: “Ik hoop dat we tegen het einde van deze (vijfjarige) termijn dichter bij een unie van gelijkheid zijn gekomen.”

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation.