Als het op chocolade aankomt, is België een onbetwiste reus op het wereldtoneel: Belgen zijn niet alleen grote chocoladeconsumenten, ons land is ook de tweede grootste exporteur van chocolade in de wereld en één van de grootste importeurs van cacaobonen. En tijdens de paasperiode wordt 10 procent van de jaarlijkse chocolade-inkomsten binnengehaald.

Nieuw financieel onderzoek van FairFin toont dat banken actief in België tussen 2016 en 2020 samen meer dan 26,5 miljard euro investeerden in multinationals die de chocoladehandel domineren. Daarmee dragen de banken een zware verantwoordelijkheid, want armoede, kinderarbeid en ontbossing zijn een gekend probleem dat al decennia aansleept. De grote spelers in de cacaosector erkennen die problemen al twintig jaar. Toch boeken ze geen enkele vooruitgang.

• Bij BNP Paribas vond FairFin 10,6 miljard euro aan investeringen, waarvan 1,4 miljard euro bij Mondelēz. Die Amerikaanse multinational staat onder leiding van een Belgische CEO en bezit onder andere Côte d’Or, Milka en Oreo.

• ING is voor 4,4 miljard euro verbonden aan grote bedrijven actief in de cacaosector, waaronder meer dan 400 miljoen euro bij Cargill. Dat is een grote cacaohandelaar en -verwerker die in 2019 tot “Worst Company in the World” werd uitgeroepen door milieuorganisatie Mighty Earth .

• Ook KBC gaat in zee met een belangrijke speler in de sector. Ze voorzien voor meer dan 170 miljoen euro aan leningen aan Barry Callebaut, de grootste cacaohandelaar ter wereld. Deze werd, net als de andere bedrijven die we hier vernoemen, onlangs aangeklaagd voor het gebruik van kindslaven in hun toeleveringsketen.

• Internationale grootbank Deutsche Bank is dan weer verstrengeld met voedselgigant Nestlé, met een duizelingwekkende 6,8 miljard euro aan investeringen in het bedrijf. Daarbovenop geeft Deutsche Bank nog 4 miljard euro financiële steun aan andere multinationals actief in de cacaosector.

Jozef Vandermeulen, inhoudelijk medewerker bij FairFin: “Bedrijven in de cacaosector zijn afhankelijk van leningen, obligaties en aandelen. Banken zijn dus perfect geplaatst om eisen te stellen, zodat ze geen schadelijke praktijken financieren. Maar de voorwaarden die banken op dit moment hanteren om hun investeringen in cacao te controleren zijn te vrijblijvend, te vaag en niet streng genoeg. Wij roepen banken op om hun doelstellingen over ontbossing, kinderarbeid en armoedebestrijding duidelijk te definiëren en druk uit te oefenen door strenge voorwaarden over de prijs en de oorsprong van cacao aan hun investeringen te verbinden. De hele productieketen moet hierbij in acht genomen worden.”

Ngo’s schuiven al jaren een hogere prijs voor cacao naar voren om een hoger inkomen voor boeren te garanderen. Dit is een eerste en belangrijkste stap naar een meer sociaal en ecologisch duurzame sector, omdat het de voedingsbodem voor schadelijke praktijken wegneemt. De multinationals weigeren dit, omdat het knaagt aan hun winsten.

“Ook onze overheid laat teveel begaan”, aldus Jozef Vandermeulen. “België is nochtans een reus in de cacaosector. Dat geeft actoren in ons land een grote verantwoordelijkheid. Toch gebruikt onze overheid die positie niet om de situatie te verbeteren. Er is nood aan een strengere wetgeving die bedrijven en banken verplicht om schadelijke praktijken in hun toeleveringsketen op te sporen en aan te pakken, met reële straffen als ze dit niet doen. Bovendien is onze overheid de belangrijkste aandeelhouder van BNP Paribas, en de enige aandeelhouder van Belfius. Ze kan dus deze banken nog meer haar gewicht in de schaal leggen om ervoor te zorgen dat kinderarbeid in heel de productieketen, dus ook bij leveranciers, uitdrukkelijk uitgesloten is. Een bedrijf dat hier niet aan voldoet mag geen financiering krijgen. De Belgische regering moet ook pleiten om ervoor te zorgen dat leveranciers van cacao een leefbaar inkomen krijgen.”

Om extra druk te zetten en de banken op hun verantwoordelijkheid te wijzen heeft FairFin op 3 april een online klachtenbrief gelanceerd die mensen kunnen versturen naar hun bank.