De Iraakse lente van 2013 tegen de corruptie en de repressie werd volledig genegeerd door de Westerse media. Foto: Donna Mulhearn
Analyse - Dirk Adriaensens

Irak: “het grootste corruptieschandaal in de geschiedenis”

In 2003 verloste de ‘vrije wereld’ Irak van een dictator 'met massavernietigingswapens'. De bevolking zou voortaan vrede, welvaart en democratie kennen. Achttien jaar later is Irak van de westerse mediaradar verdwenen, maar olierijk Irak wordt nog steeds leeggeroofd, wat altijd de échte bedoeling was. Een verpletterende analyse van de Iraakse realiteit door Dirk Adriaensens.

vrijdag 29 januari 2021 20:44
Spread the love

 

In haar artikel Irak’s eeuw van vernedering in het geglobaliseerde tijdperk, schreef politiek analiste Aneela Shahzad het volgende:

“In mei 2020 kondigde de speciale vertegenwoordiger van de VN-secretaris-generaal bij de VN-hulpmissie voor Irak aan dat het armoedecijfer in Irak zou verdubbelen van 20 tot 40 procent. De Iraakse economie zal naar verwachting in 2020 met 9,7 procent krimpen … (en) er zal een vermindering van economische kansen zijn”.

“Hoe kan een toename van de olieproductie met 350 procent samengaan met een ‘vermindering’ van economische kansen voor het Iraakse volk, voor mensen wier steden tot ruïnes werden gebombardeerd van Falluja tot Mosoel, meer dan drie miljoen doden en meer dan twee miljoen ontheemden tijdens de oorlog en alle Irakezen die de afgelopen vier decennia aan ziektes lijden en sterven als gevolg van tekort aan voedsel en medicijnen.”

‘Een kolonisator laat zijn kolonie nooit achter in de handen van eerlijke mensen’ – Iraaks gezegde

“Is het de vloek van hun olievoorraden die het Iraakse volk in deze betreurenswaardige toestand heeft gebracht? Of zijn het door de VS geïnstalleerde politieke systeem en daaropvolgend de Iraanse invloed op de Iraakse politiek de belangrijkste oorzaken voor dit onheil? Wie is verantwoordelijk voor de “naar schatting 239,7 miljard dollar die het land illegaal heeft verlaten sinds 2003″ en waarnaar momenteel een onderzoek wordt gevraagd door Iraakse parlementairen?”

“Het grootste deel van dit geld was inderdaad oliegeld, wat betekent dat zowel de olie als de inkomsten uit de olie gemakkelijk uit Irak werden weggehaald, waardoor de bevolking zich in deze schrijnende situatie bevindt.”

In plaats van een ‘stralend baken van de democratie’ te worden, stelde Transparency International in haar rapport van 16 maart 2005 het volgende over Irak: ‘De wederopbouw van het naoorlogse Irak dreigt het ‘grootste corruptieschandaal in de geschiedenis’ te worden. Waarschijnlijk hebben we de volledige omvang van de corruptie in Irak nog niet gezien, om de simpele redenen dat veel van de verwachte uitgaven [voor wederopbouw] nog moeten beginnen.”

Irak moest een mislukte staat worden

Deze analyse probeert een overzicht te geven – hoe onvolledig ook – van de ongebreidelde corruptie die werd geïmporteerd door de Amerikaanse invasie en geoptimaliseerd werd met behulp van de door de VS geïnstalleerde corrupte en fascistoïde marionettenregeringen.

De Irakezen noemen de periode na de terugtrekking van de Amerikaanse gevechtstroepen “het tweede gezicht van de bezetting”.

Protest in Bagdad. Foto: Zahraa Raid Al-Mayahi

Dit is echter slechts één aspect van de totale vernietiging van de Iraakse staat. Dit is het verhaal van een land dat een ‘mislukte staat’ moest worden, volledig volgens de intenties van de imperialistische neoliberale elites in de VS en Groot-Brittannië. Het sektarische politieke en neoliberale economische systeem dat zij in Irak hebben geïnstalleerd, heeft een totaal en onherstelbaar land achtergelaten.

De Irakezen noemen de periode na de terugtrekking van de Amerikaanse gevechtstroepen “het tweede gezicht van de bezetting” omdat alle neoliberale sektarische wetten die de bezetters hebben opgelegd nog steeds van kracht zijn.

De criminele activiteiten van de bezetters zijn goed gedocumenteerd, werden vaak gerapporteerd en geanalyseerd, maar de VS weigeren nog steeds elke verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid te aanvaarden voor hun grove schendingen van het internationaal humanitair recht.

Het ware verhaal moet verteld worden

Het is heel belangrijk dat het echte waargebeurde verhaal van Irak steeds opnieuw wordt verteld, tot het deel gaat uitmaken van het collectieve geheugen van de mensheid. Irak dient immers als sjabloon voor de vreselijke gevolgen van wat ‘humanitaire’ imperialistische interventies werkelijk betekenen, zoals het geval is voor andere ‘humanitaire” oorlogsgebieden, van Afghanistan tot Libië.

“Democratie brengen” is altijd het officiële verhaal. De harde realiteit is echter dood, vernietiging, plundering, onderwerping, uitbuiting en onderdrukking. De waarheden over corruptie moeten worden gedocumenteerd, uitgelegd en keer op keer herhaald. Daarom deze analyse.

Wereldtribunaal over Irak

Schrijver, schilder en dichter John Berger schreef op 18 juni 2003 ter ondersteuning van het initiatief voor een Wereldtribunaal over Irak, de grootste onderneming van de wereldwijde vredesbeweging ooit:

Deze archieven moeten worden bijgehouden want, per definitie, zullen de daders proberen ze te vernietigen in plaats van ze te bewaren. Zij zijn de moordenaars van de onschuldigen én van de herinnering. Deze rapporten zijn nodig om de groeiende oppositie tegen de nieuwe wereldwijde tirannie nog verder te inspireren.”

“De nieuwe tirannen, onvergelijkbaar overbewapend, kunnen elke oorlog winnen – zowel militair als economisch. Toch verliezen zij de oorlog van de communicatie (zo noemen ze die zelf). Ze winnen niet de steun van de publieke opinie in de wereld.”

“Meer en meer mensen zeggen NEEN. Uiteindelijk zal dit de ondergang van hun tirannie worden. Maar, na hoeveel meer tragedies, invasies en aanverwante rampen? Na hoeveel meer nieuwe armoede veroorzaakt door deze tirannie?”

“Vandaar de urgentie om deze gegevens bij te houden, te onthouden, de bewijzen bijeen te brengen, zodat de beschuldigingen niet zullen vergeten worden en bekend worden op elk continent. Meer en meer mensen zullen NEEN zeggen, want dit is de voorwaarde vandaag om JA te zeggen tegen iedereen die vastbesloten is om alles te redden waar we van houden.”

Nu hebben we 25 Saddam Hoesseins”

Het was niet Saddam Hoessein die een cultuur van endemische corruptie introduceerde! Patrick Cockburn daarover: “Waarom is de corruptie in Irak zo erg? Het simpele antwoord dat Irakezen geven is dat “VN-sancties in de jaren 1990 de Iraakse samenleving hebben vernietigd en na 2003 deden de Amerikanen dat met de Iraakse staat”.

Lokale bewoners dragen de lichamen weg van burgers die omkwamen in een VS-luchtaanval in Mosoel, Irak. Foto: mintpress.com

Patronage op basis van partij, familie of gemeenschap bepaalt nu wie nog een baan krijgt. Er zijn zowel winnaars als verliezers en alles hangt af van de stijgende Iraakse olie-export en hoge olieprijzen.

“Ik zag maar één keer paniek in het regeringskabinet”, zegt een ex-minister “en dat was toen de olieprijs sterk daalde.”

Natuurlijk was er ook corruptie tijdens het bewind van Saddam, zoals in alle landen over de hele wereld. Veel Irakezen herinneren zich echter beter dat, na de verwoestende Amerikaanse luchtaanvallen tijdens operatie Desert Storm in 1991, elektriciteitscentrales en andere faciliteiten snel werden opgelapt met alleen maar Iraakse middelen.

Ondanks de 53 miljard dollar aan “hulp” voor de “wederopbouw” die sinds de invasie van 2003 werd uitgegeven, heeft 70 procent van de Irakezen nog altijd geen fatsoenlijke toegang tot drinkwater of elektriciteit. Het beschikbare geld verdween in de zakken van buitenlandse aannemers en corrupte ambtenaren.

De VS creëerden doelbewust een corrupt politiek systeem

Net als alle Irakezen maken ook zakenlui steevast vergelijkingen met de tijd van en na Saddam Hoessein. Ongeveer 10 procent van de contracten en handelsverrichtingen was corrupt onder Saddam Hoessein. Nu is dat ongeveer 95 procent. Vroeger hadden we één Saddam, nu hebben we er 25.”

Mohammed Jawad, een sjiitische zakenman met weinig sympathie voor zijn voormalige leider, zei op 2 mei 2005: “Ik zou zeggen dat ongeveer 10 procent van de contracten en handelsverrichtingen corrupt was onder Saddam. Nu is dat ongeveer 95 procent. Vroeger hadden we één Saddam, nu hebben we er 25”.

Vanaf de eerste dagen na de invasie creëerden de VS en hun coalitiepartners een verkwistend, ondoorzichtig en corrupt systeem in Irak. Enorme diefstal, fraude, omkoping en misdrijven van allerlei aard hebben de wederopbouw doen mislukken en de regering en de bredere maatschappij geïnfecteerd.

Honderden frauduleuze, onvolledige, mislukte of nutteloze projecten hebben Irak tientallen miljarden dollars gekost. Afgaande op de eindresultaten hebben die projecten verbazend weinig duurzaam voordeel opgeleverd voor de Irakezen. Deze corrupte acties zijn een duidelijke schending van de verantwoordelijkheden van de bezetter volgens de Conventies van Genève, het VN-Verdrag tegen corruptie (2003) en Resoluties van de Veiligheidsraad.

“Het meest corrupte land ter wereld”

Irak is volgens Transparency International het meest corrupte land in de Arabische wereld. Diepgewortelde corruptie is een van de factoren die de inspanningen voor de wederopbouw al meer dan een decennium belemmert. De exacte omvang van die corruptie en verspilling van Iraakse openbare middelen is moeilijk exact vast te stellen, maar verschillende functionarissen schatten de corruptie tussen 229 en 1.000 miljard dollar.

Protest in Irak. Foto: Zahraa Raid Al-Mayahi

Voormalig eerste minister Nouri al-Maliki heeft tijdens zijn ambtsperiode (2006-2014) 500 miljard dollar laten verdwijnen, aldus de Iraakse Commissie voor Integriteit (CPI). “Bijna de helft van alle overheidsinkomsten tijdens deze acht jaar werd ‘gestolen’”, aldus Adil Nouri, CPI-woordvoerder.

Hij noemde dit “het grootste politieke corruptieschandaal in de geschiedenis”. De olie-inkomsten van Irak bedroegen 800 miljard dollar tussen 2006 en 2014. De regering van Maliki kreeg in die periode bovendien steun ten bedrage van 250 miljard dollar uit verschillende landen, waaronder de VS.

Het Iraakse parlementslid Khalid al-Alwani onthulde op 13 juli 2011 dat de omvang van de financiële en administratieve corruptie in Irak 229 miljard dollar zou kunnen bedragen. Hij zei dat de omvang van de corruptie in Irak “enorm” is en schreef de ongebreidelde corruptie in Irak toe aan “het hoge verkoopvolume … het gebrek aan verantwoordingsplicht en het gebrek aan gerechtelijk toezicht”.

Rahim al-Darraji, een voormalig lid van de Commissie Financiën in het parlement, schatte de geroofde gelden in Irak in 2020 op ongeveer 450 miljard dollar. “Sinds 2003 hebben corrupte ambtenaren en politici in Irak ongeveer duizend miljard dollar aan overheidsgeld verspild, zonder enige dienstensector in het land te ontwikkelen”, schreef The Arab Weekly op 19 september 2008.

Een Iraakse parlementaire commissie schatte dat sinds 2003 ongeveer 239,7 miljard dollar uit Irak is gesmokkeld. “Het bedrag werd gesmokkeld in de vorm van valse kwijtbrieven en er werden veel commissies betaald aan ambtenaren”, zegt Taha al-Difai, een lid van de Commissie Integriteit, meldt het officiële Iraakse persbureau op 4 januari 2021.

De gewone Irakezen daarentegen …

Neem na het lezen van deze onthutsende cijfers even de tijd om na te denken over de acute humanitaire behoeften van de Iraakse bevolking. 2,4 miljoen mensen hebben acute nood in 2020-2021, vergeleken met 1,8 miljoen mensen in 2019-2020, waarbij het aandeel van niet in vluchtelingenkampen verblijvende ontheemden met acute nood stijgt van 36 procent in 2020 tot 45 procent in 2021.

In totaal 5,6 miljoen mensen, waaronder 2,6 miljoen kinderen, hebben nog steeds humanitaire hulp nodig. Dit cijfer omvat 1,8 miljoen mensen (814.000 kinderen en 15 procent mensen met een handicap) met acute humanitaire behoeften.

Zoals de Wereldbank heeft opgemerkt, heeft olie Irak in staat gesteld op papier de status van een midden-inkomenland te verwerven, een classificatie die gebaseerd is op de simpele wiskundige berekening van het bbp gedeeld door het aantal inwoners. Volgens bijna elke andere maatstaf is Irak nauwelijks een derde wereldeconomie te noemen.

Gelooft iemand nog dat het corrupte politieke proces van Irak nog kan worden rechtgezet? Op 19 maart 2021 wordt de 18de verjaardag van de criminele invasie van Irak herdacht en sinds 2003 is de situatie voor het Iraakse volk alleen maar verslechterd, terwijl een kleine politieke en collaborerende elite en hun buitenlandse meesters zich schandelijk hebben verrijkt.

Volledige analyse in bijlage

De lijvige en zeer volledige analyse van Dirk Adriaensens met voetnoten vind je hier (Engels). Daarin geeft hij gedetailleerd de methodiek weer achter de totale plundering van Irak. Tevens legt hij uit hoe Paul Bremer, VS-consul in Irak tijdens de eerste jaren van de bezetting, het land een grondwettelijk kader oplegde, dat het land als ‘een ware tuin van Eden’ openlegde voor oorlogsprofiteurs.

Straatprotesten in Irak.

Hij gaat ook dieper in op de strategie van de VS om de eigen leegroof van het land te verbergen achter een moddercampagne in de media over corruptie in de VN-Missie in Irak. In samenspraak met de Amerikaanse bezetter sloten Iraakse militairen en politici ondertussen miljardendeals voor legeraankopen, waarbij smeergeld ruim vloeide.

Niet alle Irakese leiders draaiden mee in deze corruptiecarrousel. Een aantal ministers poogden wel degelijk paal en perk te stellen aan de leegroof van hun land. Zij werden steevast ontslagen, vals beschuldigd van… corruptie.

De thema’s die verder nog volgen zeggen genoeg over de omvang van dit gigantische corruptiedossier:

  • De door president W. Bush aangestelde speciale inspecteur voor de wederopbouw van Irak “heeft de grootste oorlogsprofiteurs nooit ter verantwoording geroepen;
  • Ongeveer 40 miljard dollar van een Iraaks fonds ter bescherming van het land tegen buitenlandse vorderingen zijn ‘vermist’;
  • In zijn Executive Order 13303 verbood president W. Bush “elke beslaglegging, vonnis, dereet of andere gerechtelijke procedure tegen opbrengsten uit Iraakse aardolie die in handen zijn van Amerikaanse staatsburgers;
  • Het VS-bestuur in Irak vloog cargo’s met baar geld naar Irak voor “wederopbouw, administratie en diverse diensten”, waarvan de controle en het gebruik niet te verifiëren was; het geld werd niet in veilige kluizen bewaard;
  • Het Amerikaanse bouwbedrijf Parsons Corporation ontving 253 miljoen dollar voor de bouw van 150 lokale klinieken, daarvan werden er slechts vijf voltooid; Halliburton kreeg 2,4 miljard dollar voor de herstelling van allerlei aardoliefaciliteiten, geld dat grotendeels werd verspild aan nutteloze en onwerkbare reparaties en nieuwbouw;
  • Miljarden dollars werden verspild aan ‘veiligheid’;
  • Klokkenluiders van fraude en corruptie riskeren vergelding, misbruik en gevangenisstraf; tientallen personeelsleden van anti-corruptiediensten werden vermoord, samen met hun familieleden;

Na vele jaren van massale corruptie in Irak wordt er verbazingwekkend weinig verantwoording afgelegd over deze wandaden. Meer nog, de VS en Groot-Brittannië kwamen en komen nog steeds actief tussenbeide om elk onderzoek door de VN te verhinderen.

Massale protesten van de Iraakse bevolking worden in de westerse media verzwegen. Hun acties waren in de eerste plaats gericht tegen deze corruptie. Om de protesten te onderdrukken zetten de machthebbers niet alleen politie en leger in, ze maakten ruim gebruik van zwaar bewapende privé-milities.

Geef Irak terug aan de Irakezen

Deze analyse van Dirk Adriaensens besluit met een verhelderende lezing van Iraaks professor Ali A. Allawi op 2 maart 2020 in Berlijn en een schatting van de totaalcijfers aan verduisterde sommen sinds 2003 tot op heden.

Zijn besluit: “Misschien is het tijd om te erkennen dat het hele politieke en economische systeem, geïmporteerd door de VS na de invasie van 2003, moet worden teruggedraaid, omdat het illegaal werd opgelegd aan het Iraakse volk, alleen de westerse belangen dient en de door de VS geïnstalleerde Irakese stromannen verrijkt. Misschien is het tijd om de Iraakse opstanden tegen de ongebreidelde corruptie en buitenlandse inmenging te steunen. Misschien is het tijd om Irak terug te geven aan de Irakezen”.

 

Meer info: Dossier Irak

Dirk Adriaensens is auteur, vredesactivist en criminoloog, coördinator van SOS Iraq, lid van het Executive Committee of the Brussell’s Tribunal in Belgium en onderzoeker bij het Centre for Research on Globalization.

 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!