De coronacrisis maakt nog eens extra duidelijk hoe essentieel de sociaal-culturele sector voor onze samenleving is. Sociaal-culturele organisaties strijden met hun initiatieven actief voor solidariteit en daar is in woelige tijden zoals deze, waarin minderheidsgroepen en kwetsbare mensen het nog zwaarder hebben, meer nood aan. Toch krijgt diezelfde sector telkens opnieuw te maken met besparingen. Met de campagne ‘Meesters in Samenleven’ wil De Federatie het belang, de impact en de reikwijdte van deze organisaties en ook de steun die ze nodig hebben extra benadrukken. Dat het in de toekomst solidairder kan en moet, is een les die we hopelijk met z’n allen uit de huidige crisis trekken.

Daarom ontwierp de Federatie met hun campagne tien boodschappen om duidelijk te maken waarom sociaal-culturele organisaties meesters in samenleven zijn. Ze roepen iedereen op die zelf meester in samenleven is, er deel van uitmaakt, fan is van een bepaalde meester in samenleven of die gewoonweg sympathiek vindt, om één of meerdere boodschappen te downloaden en te delen op hun sociale mediakanalen met de hashtag #meestersinsamenleven. We spraken met vier organisaties die hun activiteiten voor ons toelichten.

Motief vzw over ‘Diversegem’: Meesters in inspireren, kennen en kunnen

Motief vzw houdt zich bezig met het thema levensbeschouwing. De vzw geeft vorming aan groepen uit sectoren zoals onderwijs, welzijnswerk en andere, als zij vragen hebben over levensbeschouwelijke diversiteit en identiteit. Elke Vandeperre van Motief vzw: “We doen dat op een maatschappelijk-politieke manier en stellen de vraag welke plek religies en levensbeschouwing in onze samenleving krijgen.”

Bron: Motief vzw

De vzw organiseert vormingen waarbij ze kijken naar de verschillen die leven tussen mensen, of het nu over religie of waarden en normen gaat. “Het is belangrijk om te weten waar je zelf in gelooft, of je nu moslim, vrijzinnig of christelijk bent”, zegt Vandeperre van de vzw. Ze gelooft er sterk in dat mensen beter met verschillen in de samenleving zouden kunnen omgaan als ze zich meer van hun eigen waarden en normen bewust zijn. “Als je zelf niet weet waarvoor je staat, voelen anderen die dat wel weten aan als een bedreiging. Van mensen die een religieus symbool dragen zou je dan potentieel kunnen denken dat die pamflettair hun religie uitdragen, terwijl dat niet per se het geval is.”

De vzw heeft onder andere het project Diversegem opgericht, waarbij burgers uit bepaalde wijken door de gemeente worden samengebracht en gedurende twee uur met elkaar kennismaken. “We hebben daar een spelvorm voor bedacht, waarin ze uitgedaagd worden om een fictieve nieuwe gemeente op te richten en ze het profiel van de bewoners zelf mogen uitkiezen. De deelnemers moeten dan leren beargumenteren waarom ze een bepaalde persoon wel of niet kiezen en waarom ze wel of niet voor diversiteit kiezen. Zo dagen we mensen uit om daar diepgaander over na te denken.”

Bron: Motief vzw

De vzw gaat zelf op zoek, maar krijgt ook vragen van groepen die willen praten en bijleren over diversiteit. “Dan is zo’n spelvorm als opener vaak een goede start om op te helderen wat en welke beelden er in die groep leven en waar we mee aan de slag moeten gaan. Een soort van verkenning.”

Motief vzw is actief in heel Vlaanderen. “We merken wel dat de belangstelling groeit bij randgemeenten waar de bevolkingssamenstelling op korte tijd veel veranderd is, zoals in Willebroek of gemeenten in de rand van Mechelen of Brussel. “Daar willen ze hun inwoners meer bij de samenleving betrekken. Ze vragen zich af hoe ze het bewustzijn rond diversiteit kunnen verhogen en hun burgers mee kunnen laten participeren aan het gemeentebeleid.”

Unie van Actieve Verenigingen: Meesters in vrijwilligerswerk

De Unie van Actieve Verenigingen is een vrijwilligersorganisatie die meer dan 165 lidverenigingen telt over verschillende regio’s in Vlaanderen. De organisatie zet zich actief in voor kwetsbare groepen en richt zich ook specifiek op mensen in armoede en met een migratieachtergrond. Ze helpen hen bij een volwaardige integratie in de samenleving en streven naar aandacht en respect voor diversiteit.

Hatice Karakaya van UAV vertelt dat ze aan het begin van de quarantaineperiode haar naaimachine bovenhaalde om mondmaskers te stikken. “We hebben vanuit onze organisatie een oproep gedaan bij onze vrijwilligers en hebben zo vijftig dames bereikt om mee te stikken. Met de UAV naaigroep hebben we meer dan 6.000 wasbare mondmaskers, alsook chirurgische schorten gemaakt en aan kansarme organisaties, onze vrijwilligers, leden en scholen geschonken.”

Ze vertelt dat ze tijdens de quarantaineperiode ook met verschillende mensen voedselpakketten hebben uitgedeeld en boodschappen deden voor mensen die dat zelf niet meer konden. Hatice vindt dat we elkaar moeten helpen en actief moeten samenleven, zeker in crisistijden. “Mensen hadden schrik dat ze zouden uithongeren en daarom stonden we klaar met onze vrijwilligers. De paniek is nu wel over, alles wordt weer wat normaal, maar in het begin was er veel angst. Om die angsten te verminderen hebben we mensen kunnen motiveren met mondmaskers, voedselpakketten en dergelijke”, aldus Hatice van UAV.

Vormingplus regio Mechelen met ’t Klapgat: Meesters in ontmoeten

Vormingplus regio Mechelen biedt vorming aan voor volwassenen in de vorm van cursussen, lezingen, uitstappen en meer. Volwassenen, met specifieke aandacht voor volwassenen uit kwetsbare groepen, kunnen zich bij hen verder ontwikkelen met een focus op hun persoonlijke en sociale vaardigheden. De organisatie brengt mensen samen op een niet-schoolse manier en biedt ruimte voor een aangename leeromgeving. Er bestaan in totaal 13 Vormingplus-centra in Vlaanderen.

Naast vormingen brengt Vormingplus regio Mechelen ook mensen samen via haar projectwerking. “’t Klapgat is een van de conversatietafels die we ondersteunen en bestaat ondertussen al tien jaar”, zegt Kathleen Clerbout van Vormingplus regio Mechelen. “Die conversatietafel bestaat uit een groep vrijwilligers die elke donderdagavond en vrijdagnamiddag Nederlands oefenen met anderstaligen in een lokaal in Mechelen. Je kan er dus naartoe gaan om buiten de schoolmuren een taal te oefenen, maar het is ook een manier om mensen te ontmoeten. Ook voor de vrijwilligers is dat fijn omdat ze op die manier andere culturen leren kennen. Vrijwilligers vormen door deze ontmoetingsmomenten samen met elkaar en de deelnemers een hechte groep, waaruit nieuwe netwerken en andere zienswijzen ontstaan.”

Naar aanleiding van het tienjarig bestaan van ’t Klapgat, heeft de organisatie een expo opgericht. “We hebben in samenwerking met de stad Mechelen een portrettententoonstelling uitgewerkt, waar we portretten van vrijwilligers en deelnemers tentoonstellen. De deelnemers delen citaten waarin ze uitdrukken waarom ze naar de conversatietafel komen en wat ze er aan hebben. De expo reist sinds oktober 2019 Mechelen door, maar is wegens corona even stopgezet.” Normaal gezien was er nog een doorreis gepland in april, mei en juni, maar sinds maart staat de expo stil. De organisatoren kijken nu of ze de expo vanaf september kunnen verderzetten.

Fietsersbond Sint-Niklaas: Meesters in burgerschap en maatschappelijke vernieuwing

De Fietsersbond Sint-Niklaas is een plaatselijke afdeling van de nationale vereniging ‘Fietsersbond’, die in Vlaanderen en Brussel actief is. “We proberen de situatie van de dagelijkse fietsers te verbeteren door te lobbyen. We pleiten in ons geval vooral bij de stad Sint-Niklaas voor goede voorzieningen, bijvoorbeeld voor parkeerplaatsen voor fietsers. Als er werken zijn in de stad krijgen we goed op tijd de plannen en kunnen we zeggen wat ze voor fietsers beter zouden kunnen doen”, zegt Paul De Meester van Fietsersbond Sint-Niklaas. “We zijn zowat de vakbond van de fietsers en organiseren soms ook fietstochten om te kijken hoe goed de situatie er voor fietsers in de stad uitziet.”

Ook heeft de Fietsersbond bij het vorig gemeentebestuur gepleit voor een fietscampagne. “Zo worden mensen met de slogan ‘De fiets heeft iets’ aangespoord om meer de fiets te nemen”, vertelt Paul. “Ook werd er mede door ons een tweede mobiliteitsambtenaar aangesteld, met bijzondere aandacht voor fietsers waardoor de fietsdossiers nog beter opgevolgd kunnen worden.”

Tijdens de quarantaineperiode heeft de Fietsersbond het werk goed kunnen voortzetten. “We blijven steeds zaken via het meldpunt van de stad aankaarten. Daar kan je aanduiden waar iets moet veranderen. Er werd een tijd geleden bijvoorbeeld een nieuwe fietsoversteekplaats aangelegd, maar we merkten dat die veel te smal was en we zijn dan gaan mailen en bellen en dan hebben ze die fietsvriendelijker gemaakt. We zijn altijd blijven doorwerken.”

Meer informatie over de campagne ‘Meesters in Samenleven’ vind je op de website van De Federatie https://www.defederatie.org/nieuws-uit-de-federatie/meesters-in-samenleven. Ook kan je de tien boodschappen van de campagne terugvinden op http://meestersinsamenleven.be/boodschappen/ of op de Facebookpagina https://www.facebook.com/DeFederatieSCW/ en via de volgende link vind je een (staal)kaart van de sociaal-culturele activiteiten verspreid over Vlaanderen en Brussel http://meestersinsamenleven.be/.