Sven Tuytens

Angst voor chaos bepaalde de Spaanse verkiezingen

De Spaanse parlementsverkiezingen van 26 juni 2016 tellen maar één grote winnaar. Dat is Mariano Rajoy van de conservatieve olkspartij Partido Popular, premier van een regering die de Spanjaarden de zwaarste besparingen uit zijn recente geschiedenis oplegde en leider van de veruit meest corrupte politieke partij van Spanje.

woensdag 29 juni 2016 15:40
Spread the love

Een vriend uit Antwerpen koos deze als de leukste quote na de Spaanse parlementsverkiezingen: “Mochten wij, Spanjaarden, dinosauriërs zijn, dan zouden we voor de meteoriet stemmen”. Die meteoriet zou dan uit Venezuela komen, want het is daar dat de Partido Popular de verkiezingen ging winnen.

De laatste weken voor de verkiezingen kregen de Spanjaarden bijna dagelijks nieuws uit Venezuela op de televisiejournaals te zien. Ook de dagbladen kregen er niet genoeg van. Het leek wel of Caracas de hoofdstad van één of andere Spaanse regio was geworden.

De onderliggende boodschap van de nieuwskeuze was duidelijk: “Kijk wat de linkse president Maduro er in Venezuela van bakt. Dan heb je een idee hoe het zal vergaan met het Spanje van een mogelijke linkse regering met Pablo Iglesias als eerste minister.” Angstcampagnes werken altijd en daar is de propagandamachine van de Partido Popular bijzonder goed in.

¡“Soy Español, Español, Español!”, werd op de verkiezingsavond in het hoofdkwartier van de Partido Popular in Madrid gezongen. De natie was net gered van het Bolivariaans gespuis dat Spanje zou hervormen tot een bananenrepubliek waar de bevolking lange wachtrijen zou vormen aan tankstations en waar de winkelrekken leeg zijn. Het lijkt bij de haren getrokken, maar die nachtmerrie leeft wel echt in Spanje. 

Redder van de natie 

De Partido Popular heeft zich met succes opgeworpen als de beschermengel van de vrede, eenheid en stabiliteit in Spanje. De partij die ten strijde trekt tegen de wilde hordes van roden die plannen smeden met Catalaanse en Baskische onafhankelijkheidsbewegingen die het einde van Spanje wensen.

Een paar dagen voor de Spaanse parlementsverkiezingen was er ook nog dat nieuws uit Groot-Brittannië: door de schuld van een referendum lag een machtig land uit de EU. Het resultaat: een dalende munteenheid, verlies op de financiële beurzen en verdeeldheid tussen Noord-Ieren, Schotten, Engelsen en Welchmen. Weerom chaos, dus.

Brexit kon dienen als bewijs dat onstabiliteit niet ver weg is wanneer populisten vrij spel krijgen. Voor premier Rajoy was de timing uitstekend. 

Laat corruptie zegevieren 

In ruil voor orde en vrede zijn miljoenen Spanjaarden bereid om corruptieschandalen door de vingers te zien. Kopstukken van de Partido Popular die hun geld naar belastingparadijzen doorsluizen, zijn de eerste die hun politieke tegenstanders gebrek aan patriotisme verwijten.

Laat het Spaans elftal toch winnen. Of corruptie in Spanje nu een rode, een gele of geen enkele kaart krijgt, blijkt dan toch niet zo belangrijk. Op de verkiezingsavond plaatste een verontwaardigde Podemos-aanhanger dit op zijn Facebookpagina: “Moest ik een kopstuk van de Partido Popular zijn, dat zette ik deze nacht nog een nieuw corruptienetwerk op.”

Iemand anders schreef “Eén op drie Spanjaarden kijkt op naar corrupte politici en wil ook zo zijn. Men wil even arrogant zijn, iedereen slim af zijn en als het even kan ook eens mee op plundertocht gaan. Het kan niet schelen als er daarbij verliezers onder de voet gelopen worden, diegenen die niet in staat zijn om mee te doen of geen zin hebben om dezelfde weg te volgen.” 

Noodkreet van Rajoy 

Rechts Spanje heeft massaal gevolg gegeven aan de noodkreet van Rajoy, terwijl veel twijfelaars van links thuis bleven. “Rechts heeft gewonnen op de manier waarop ze de ‘oorlog’ (de Spaanse burgeroorlog van 1936-39) won: rechts sluit de gelederen, links maakt ze kapot” schrijft journalist Javier Gallego in zijn blog op de internetkrant eldiario.es.

Links was voor deze verkiezingen al zo verdeeld dat veel stemmers gewoon thuis gebleven zijn. De sociaal-democratische PSOE kreeg hardere klappen dan verwacht en is zelfs niet meer in staat te wedijveren met de Partido Popular. De Spaanse socialisten kregen er zelfs in Andaloesië zwaar van langs, een regio waar ze traditioneel altijd zeer sterk stonden. 

De PSOE verliest opnieuw vijf zetels: het slechte resultaat uit haar geschiedenis. De enige kleine overwinning, is dat ze de tweede grootste partij blijven. De beste houding van de PSOE is nu ten volle haar verlies toe te geven en de Partido Popular een regering laten vormen. Het is nu tijd nu voor de PSOE om in eigen boezem te kijken en werk te maken van de herovering van haar verloren terrein.

De linkse eenheidslijst Unidos Podemos (‘samen kunnen we’) verliest in totaal een miljoen stemmen. Dezelfde kieswet die Izquierda Unida (IU) bij de vorige parlementsverkiezingen van 20 december 2015 zetels deed verliezen, zorgt vandaag voor het behoud van zetels ondanks dat verlies van stemmen. 

Rajoy vergeven, Iglesias aan de schandpaal

Pablo Iglesias, leider van Podemos (‘wij kunnen’), die zich de laatste maanden geen communist, maar sociaal-democraat liet noemen om zo kiezers bij de PSOE weg te snoepen, heeft niet het gehoopte resulaat in de wacht kunnen slepen. De lange reeks van misleidende peilingen heeft misschien ook wel een invloed op de verkiezingsresultaten gehad. 

Heel wat aanhangers van IU geven Pablo Iglesias de schuld voor de nederlaag van Unidos Podemos. Het greintje ambitie om samen met Podemos het verschil te maken is nu helemaal weg. Het is bij IU terug naar af, naar het oude over Havana dromen en gelukkig zijn met de kruimeltjes, de overschotten van de ambitieuze partijen.

De conservatieve kiezer reageert totaal verschillend en vergeeft Mariano Rajoy bijna alle fouten. Zeven miljoen stemmen voor de Partido Popular is indrukwekkend. Generaal Franco draait zich om in zijn graf en lacht om de Spaanse democratie. 

Links en rechts duikt een uitspraak van hem uit 1970 op. Toen maakte hij tijdens een ministerraad een opmerking over rechtse arbeiders: “Het kan goed zijn dat rechtse arbeiders imbecielen zijn die met hun achterwerk denken en door hun mond schijten, maar het zijn ONZE imbecielen.” 

Regering-Rajoy 

Het is nu afwachten hoe links gaat reageren tijdens de komende vier jaar met een nieuwe regering onder leiding van de Partido Popular. Er komt wellicht nog meer corruptie, ongelijkheid, armoede, repressie, besparingen en mediamanipulatie. Spanjaarden zijn nu zo angstig dat er terug heel wat ruimte is om het onderwijs en de gezondheidszorg verder af te bouwen. 

Het is zoals de wijze economist en schrijver José Luis Sampedro (1917-2013) ooit opmerkte: “Regeren op basis van angst is bijzonder doeltreffend. Wanneer je de mensen laat geloven dat je hen gaat onthoofden en je dat uiteindelijk niet doet, maar ze wel uitbuit, heb je hen bij de lurven… Want dan denken ze: ‘het valt nog mee, ze hebben ons tenminste niet onthoofd’”.

take down
the paywall
steun ons nu!