Analyse -

Bye bye 38-urenweek: hoe de regering volledig ingaat tegen de tijdsgeest

Na de taxshift ontpopt ook 'werkbaar werk' zich tot een monster. In plaats van er voor te zorgen dat mensen het langer uithouden, serveert de regering de 38-urenweek af. Met die voorstellen gaan Peeters en co in tegen de tijdsgeest.

vrijdag 8 april 2016 15:06
Spread the love

Herinnert u zich nog hoe het de taxshift verging? Oorspronkelijk leek de regering daarmee tegemoet te komen aan de verzuchtingen van de vakbonden en andere sociale bewegingen die storm liepen tegen de besparingen die vooral de gewone gezinnen troffen. Ok, de gewone mensen kreunen onder de besparingen maar met de taxshift zullen de belastingen wat eerlijker verdeeld worden.

Maar de taxshift werd een monster. Werkgevers kregen nieuwe loonlastenverlagingen en de vermogens werden ongemoeid gelaten. Voor de werknemers was er wat meer nettoloon, maar ruim onvoldoende om de indexsprong en de vele extra belastingen en prijsverhogingen te compenseren.

Met ‘werkbaar werk’ dreigt dat scenario zich te herhalen. De alliteratie dook op om het protest tegen de verhoging van de pensioenleeftijd te temperen. Ja, we moeten allemaal langer werken, maar dat werk zal meer ‘werkbaar’ worden zodat mensen de kans krijgen om het langer uit te houden.

Toen minister van Werk Kris Peeters in februari zijn tien voorstellen in een documentje gooten aan een selecte kring journalisten uitdeelde, kwam er al een beginrijmwoord bij. Peeters meldde dat hij broedde op de Wet Werkbaar Wendbaar Werk. De minister maakte meteen ook duidelijk wat de opzet van de plannen waren. “De productie, omzet en winstmarge moeten omhoog, de kosten naar omlaag”, aldus de minister van Werk.

Forcing

Tijdens het begrotingsoverleg wil Peeters nu de forcing voeren. Donderdag was het vooral het zogenaamde plus minus conto dat in de kijker liep. Dat systeem bestaat al in de automobielsector. Werkgevers kunnen de werkweek tijdelijk verlengen tot 48 uur en de werkdag tot 10 uur. De opgespaarde uren komen op een rekening die dan later – als er minder bestellingen zijn – kunnen gecompenseerd worden door kortere werkweken.

Het systeem kwam er om de werkgelegenheid bij het voormalige Volkswagen in Vorst te redden. Om de nieuwe Audi A1 te mogen maken, moesten de vakbonden grote toegevingen doen. Hier zit meteen het verschil met wat Peeters voorstelt. De regeling in de automobielsector was het resultaat van onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden. De werknemers van Volkswagen hebben het met het mes op de keel aanvaard.

De regering wil dat systeem nu veralgemenen naar alle sectoren en het overleg uitschakelen. Dat verklaart ook de verontruste reactie van de vakbonden. “Er zijn tal van mogelijkheden om langer te werken, om dat later te compenseren door minder te werken: langer werken op dag- of weekbasis, overuren presteren, ‘annualiseren’ van de arbeidsduur (38-urenweek laten respecteren op jaarbasis),… Dit echter telkens mits voorafgaand sociaal overleg. Nu krijgen we de indruk dat deze regeringsploeg het sociaal overleg tot een absoluut minimum wil beperken en zelfs helemaal wil afschaffen”, zo klonk het bij de socialistische vakbond ABVV.

Bye bye 38-urenweek

Peeters koppelt de annualisering aan de uitbreiding van de mogelijkheid om overuren in cash uit te betalen. Die twee voorstellen samen betekenen inderdaad het einde van de werkweek van 38 uur. Een werkgever kan eisen dat een werknemer een aantal weken na elkaar 45 uur werkt (of 48 zoals Open Vld-minister Alexander De Croo opperde). Die ‘overuren’ kunnen in principe gecompenseerd worden in minder drukke periodes. Maar als de bestellingen blijven komen, kunnen ze gewoon uitbetaald worden. Peeters wil dat wel beperken tot 100 uur per jaar, maar voor Open VLD en werkgeversorganisatie Unizo gaat dat niet ver genoeg.

Voor werknemers dreigt dit grote gevolgen te hebben. Probeer als alleenstaande ouder maar eens opvang te vinden tijdens die onvoorspelbare 45-urenweek. Voor tweeverdieners zou dat wel eens de werkweek van 90 uur kunnen worden.

Het voorstel van de regering gaat volledig in tegen de tijdsgeest. In steeds meer landen en bedrijven wordt geëxperimenteerd met de kortere werkweek. Werknemers wachten trouwens niet op die collectieve arbeidsduurverminderingen. De werkweek van 4 dagen – waarbij de werknemers loonverlies lijden door 4/5de te gaan werken – wordt uit noodzaak steeds populairder.

“De overwinningen in de strijd voor een kortere werkdag en kortere werkweek is de geschiedenis van de arbeidersbeweging zelf”, zei George Meany, de eerste voorzitter van de Amerikaanse vakbond AFL-CIO ooit. Tot de jaren 60 klopte dat ook. Maar sindsdien viel die vooruitgang stil. Veel gezinnen werken nu meer dan 50 jaar geleden.

De productiviteit blijft nochtans stijgen en het leger werklozen is al decennia onrustwekkend groot. Door de robotisering dreigen nog meer jobs verloren te gaan. Minister Peeters begint zijn uiteenzetting over zijn nieuwe wet met een verwijzing naar die robotisering om meteen daarna voor te stellen dat mensen langer gaan werken.

Oscar Wilde schreef 115 jaar geleden: “Onder de juiste omstandigheden dient de machine de mens. Er is geen twijfel dat dit de toekomst is van de machines. Net zoals de bomen groeien terwijl de plattelandsheer slaapt zal de Mensheid zich amuseren of van gecultiveerde ontspanning genieten – want dat en niet werk is het doel van mensen – of mooie dingen maken, of mooie dingen lezen, of gewoon stilstaan bij de wereld vol bewondering en verrukking en ondertussen zullen de machines al het nodige en onaangename werk doen.”

Hij verwoordde toen gewoon de droom van de grote meerderheid van de mensheid. De strijd voor arbeidsduurvermindering bracht in de jaren miljoenen mensen in de hele wereld op de been. Misschien moet iemand de regering daar eens aan herinneren.

take down
the paywall
steun ons nu!