De aanwezigheid van honderden medeburgers met
Congolese wortels maken de invloed van Congo in Oostende tastbaar. Maar ook is de
Stad-aan-Zee groot geworden door de
rijkdommen uit Congo, aangebracht door Leopold II die van Oostende de Koningin der Badsteden heeft
gemaakt. Hij verfraaide het stadsbeeld met vele mooie gebouwen en maakte van Oostende een stad met grandeur[i].
De Congolese bevolking maakt dit mogelijk door hun werk en hun zweet ter beschikking te stellen van de koloniserende
mogendheid maar Oostende is ook gebouwd
op de rug van de Congolezen door de gruweldaden die gepleegd zijn ten tijde van Congo-Vrijstaat. Men kan zeggen
dat dit verleden tijd is. Dat is juist, maar
een stad moet er ook voor zorgen dat haar geschiedenis in een actuele context wordt
geplaatst. Vergeet ook niet dat vandaag mensen zoals Dominique Lubaki, Cecile Capellen,
Daniel Seke, Aretha Tenday, Maurice Nlandu en vele andere Oostendenaars met
Congolese roots dagelijks hun bijdrage leveren om van Oostende een superdiverse,
bruisende en aangename ‘Stad-aan-Zee’ te maken. Op intellectueel niveau zijn er
mensen zoals collega-raadslid Sofie Cloet
die lezingen, debatten en artistieke evenementen rond Oostende en Congo
organiseert in nauwe samenwerking met het lokale verenigingsleven. Het leidt geen
twijfel dat Congo een eerherstel verdient in een stad zoals Oostende door een
straat, laan of plein naar Patrice Lumumba, de onafhankelijkheidsleider en de
eerste democratisch verkozen premier van de Republiek Congo te noemen. Burgemeester
Jean Vandecasteele liet er in 2010 geen twijfel ontstaan dat hij deze zaak
genegen is.
Wat is er gebeurd
sedert de belofte van de burgemeester in 2010?
Het antwoord
van de burgemeester op het voorstel van Groen in de Gemeenteraad van 25 juni
2010 kon niet duidelijker zijn. Hij zei:
“Een goed idee… maar we willen ook de afwisseling tussen man en vrouw
respecteren. Eerst komt er een straat voor Annemie Brackx, dan nog een man, daarna komt weer een vrouw
aan de beurt en dan Lumumba”
Sindsdien heeft het stadsbestuur al
een aantal straatnamen toegekend zowel aan vrouwen als aan mannen. Zo kreeg in
2010 Leander Vanmassenhove, de plots overleden OCMW-raadslid een straat. In
2013 kregen Dokter Paul Janssen, stichter Janssen Pharmaceutica en Leo
Baekeland, chemicus en uitvinder van het bakeliet, een laan. In 2014 werd een
brug genoemd naar Nelson Mandela en een straat naar Bertha Tratsaert, het eerste vrouwelijke gemeenteraadslid in
Oostende. Ook Annemie Brackx is aan de beurt geweest met een straatnaam. Ondertussen was er in de media een golf aan verklaringen en tegenstrijdige
uitspraken hoe het komt dat Patrice Lumumba die eer nog niet te beurt is
gevallen. Wij doen niet mee aan deze speculaties noch aan insinuaties. Vandaar dit agendapunt voor deze raad. Wij
bieden de meerderheid de kans om de zaak alsnog op te lossen.
Een terugblik in
de tijd
In 1951
werd de Kongolaan door schepen Vroome herdoopt in de dokter Ed. Moreauxlaan.
Als motivatie haalde de schepen namens de Oostendse Verenigde Commissies[ii]
aan:
“Kongolaan heeft niet de minste betekenis op historisch of folkloristisch gebied… deze naam werd gegeven zonder
bijzondere reden aan deze belangrijke laan ”.
Het bewind van Leopold II
waarvan er in Oostende veel herinneringen bestaan is blijkbaar geen bijzondere
reden in de jaren ’50. We verwijzen graag naar de beeldengroep aan de 3-gapers op de Zeedijk die door de activiteiten van de Stoete
Ostendenoare in 2004 is aangepakt en naar de plakket aan de Duinenkerk met alle
lof voor de ‘beschavers’ van de Congolese bevolking om de enorme zichtbaarheid
van Leopold II in Oostende aan te tonen.
Erkenning voor het
Congolese volk
Ten
opzichte van de Congolese volk heeft Oostende een historisch besef[iii]
en perspectief nodig en een blijk van erkenning. Hoe kan dit beter door een straat, laan of plein in
Oostende te noemen naar de eerste democratisch verkozen staatsman van Congo
namelijk Patrice Lumumba. Dit zal zeker naar het Congolese volk een eerherstel
betekenen. De jonge onafhankelijke staat
Congo had een veelbelovende politicus, de eerste democratische verkozen
premier, die echter koudweg en op een berekende manier uit de weg is
geruimd, met medeweten van de hoogste regeringskringen in dit land. Na 55 jaar
moeten we dit ook als Stad Oostende erkennen en ook wel verontschuldigingen vragen
voor deze onrechtvaardige behandeling van de persoon van Patrice Lumumba maar ook de totale Congolese bevolking.
In de sporen van
andere wereldsteden
Oostende
is een wereldstad waar er geen plaats is voor een onzinnig argument dat onze
straten en pleinen alleen de naam van verdienstelijke Oostendenaars moeten
krijgen zoals beweerd door een bepaald coalitiepartner in deze meerderheid.
Oostendenaars zijn steeds trots op het John
F. Kennedy-rondpunt en het Nelson Mandelabrug om maar twee voorbeelden te noemen. Patrice Lumumba wordt erkend en vereerd als
een staatsman door heel wat landen ter wereld door een belangrijke laan in hun
steden naar hem te noemen. Elke provinciestad in Congo heeft een Lumumbalaan. Ook
in Europa zijn er precedenten. Er is een Lumumbastrasse in Magdeburg, Sachsen,
eentje in Dresden en in Leipzig (toenmalig DDR). In Delft (NL) is er
een Lumumbasingel, in Rotterdam is er een Patrice Lumumbastraat, in Amsterdam
is er een Patrice Lumumbastraat. Gezien de unieke historische band tussen
Oostende en Congo, is de Stad-aan-Zee dan geen uitgelezen plaats voor een Patrice
Lumumbastraat?
– Collins Nweke op basis van zijn
[i] Wouter De Vriendt – Interpellatie Gemeenteraad
Oostende op 25 juni 2010
[ii] Stadsarchive
Oostende 1951
[iii] Geert Lambert in een interview op 23/09/2010 (HLN)
‘Het kan geen kwaad om wat historisch besef te kweken. Een straat die refereert
naar Lumumba past bij een stad die groot geworden is met geld van Congo. Ik
steun het plan volledig.’