Want vele vrijwilligers hebben met hun
inzet ook een andere boodschap aan die politici: onze samenleving is
helemaal niet zo warm en menslievend. Als we daar echt iets aan
willen doen, moet dat structureel.

Tienduizenden vrijwilligers zetten zich
vandaag in voor andere mensen. Soms heel rechtstreeks. Voor mensen
vlakbij. Soms indirect, voor mensen uit een ander deel van de wereld.
Vrijwilligers willen iets betekenen voor de rechtstreeks betrokkenen.
Of dat nu de eenzame bejaarde om de hoek is of de arme boer in het
Zuiden. Maar ze zijn niet zo naïef te denken dat daarmee de
problemen opgelost zijn. Met hun inzet vragen zij een structurele
aanpak. Hun vrijwilligerswerk is ook – en vaak vooral – een
aanklacht tegen een bepaalde gang van zaken.

Slaapmiddel voor de samenleving

Vrijwilliger zijn vertrekt heel vaak
vanuit verontwaardiging. Geconfronteerd met een wantoestand of met de
slachtoffers van wat misgaat in de maatschappij, kiezen vrijwilligers
ervoor om verontwaardiging om te zetten in engagement. Waar anderen
klagen van aan de zijlijn, gaan vrijwilligers op zoek naar
mogelijkheden om iets te doen. Vrijwilligers zoeken een plek waar ze
hun verontwaardiging kunnen omzetten in daden. Het liefst van al een
plek waar ze ook rechtstreeks resultaat zien.

Pijnlijk genoeg werkt al deze
vrijwillige inzet soms als een slaapmiddel voor de samenleving: “Kijk
eens hoe geduldig die vrijwilligers de eenzame bejaarden bezoeken,
hoe georganiseerd ze soep uitdelen aan daklozen, hoe sympathiek ze
geld inzamelen voor armen in het Zuiden. Wat een warme samenleving
zijn wij toch.” Hallo?!

Structurele verandering

Al deze vrijwilligers halen pas echt
voldoening uit hun inzet als het probleem waaraan ze werken ook ten
gronde aangepakt wordt. Onze mechanismen die voor solidariteit en
eerlijke kansen moeten zorgen, vertonen ernstige mankementen.
Vrijwilligerswerk is een permanente aanklacht hiertegen.

“Die mensen doen dat toch gewoon als
hobby, om iets te doen te hebben, om onder de mensen te komen,”
meesmuilt de scepticus.

Absoluut fout. Studies over
vrijwilligerswerk tonen keer op keer aan dat vrijwilligers vooral een
missie delen, met elkaar en hun organisatie. Ze delen een zorg voor
de samenleving en ze willen verandering. In afwachting van die
structurele verandering blijven ze niet bij de pakken zitten. En
intussen is het mooi meegenomen om een fijne hobby te hebben.

Vrijwilligers verdienen elk bloemetje
waarin ze tijdens de Week van de Vrijwilliger gezet worden. Meer dan
ooit. Maar het risico dreigt dat in de bos bloemen hun aanklacht aan
het beleid verloren gaat.

Heren en dames politici, ik kijk al uit
naar de woorden die U deze week tot de vrijwilligers zal richten. Hoe
U hen zal prijzen om hun inzet en de vele uren die ze gratis
opofferen aan de goede zaak. Maar als u hen echt serieus neemt, vraag
dan alstublieft ook eens naar hun motivatie. Welke verontwaardiging
bracht hen ertoe dit vrijwilligerswerk op te nemen? Neem hun
noodkreet ernstig.

Dicht het lek. Voor ze het hozen beu
worden.

Tom Wouters is hoofd vrijwilligers
bij Oxfam-Wereldwinkels. De Week van de Vrijwilliger gaat
door van 28 februari tot 8 maart 2015. Deze opinie werd
oorspronkelijk gepubliceerd door redactie.be op 1
maart 2015 en werd overgenomen met toestemming van de auteur.