De Keystone XL pijplijn is een
uitbreiding van een bestaande pijplijn die al enkele jaren in werking
is. De nieuw geplande pijplijn heeft haar naam van de ruwe olie- en
gasterminal waar de pijplijn begint, in het plaatsje Keystone op 100
kilometer van Edmonton, hoofdstad van de Canadese provincie Alberta.
XL staat voor “extra line“. Critici hebben dat al aangepast tot “extra
lethal” (extra dodelijk).
De politieke discussie in de VS gaat
dus over deze nieuwe pijplijn vanuit de Keystone Hardisty Terminal in
Canada via de overslagterminal in Baker, Montana naar Steele City in
de staat Nebraska, aan de grens met de staat Kansas. Al de andere
delen van het complex van pijplijnen (zie kaart) zijn al enkele jaren
in gebruik. Waar de reeds bestaande pijplijn vooral ruwe olie uit
klassieke boringen vervoert, zal de nieuwe pijplijn dienen voor
transport van lichtere olie, die door fracking1 uit teerzandvelden
wordt gewonnen.
Het verzet van de milieubewegingen
concentreert zich vooral op het risico op lekkage en de desastreuze
gevolgen die dit zal hebben voor het grondwater in de regio’s waar de
pijplijn passeert. De nieuwe pijplijn doorkruist meerdere
natuurgebieden, plus belangrijke landbouwzones in de staten
Montana, Zuid-Dakota en Nebraska. De pijplijn passeert ook meerdere
zones met verhoogd risico op aardbevingen en grondverzakkingen.
Winstprognoses
In tegenstelling tot wat meestal
gedacht wordt is het wel degelijk mogelijk om pijplijnen te bouwen
die bijna 100 procent vrij zijn van lekken. Alleen is dit zo duur, dat
het nut van een dergelijke pijplijn zou verloren gaan. De
energiesector weegt daarom kosten en baten af, zodat de pijplijnen zo
veilig zijn als de winstmarges toelaten.
Dit is geen exclusieve manier van
werken van deze sector. Ook andere takken van de energiesector zoals
kernenergie en andere industrieën wegen investeringen in veiligheid
af tegen winstmarges. In de praktijk komt het erop neer dat de olie-
en gasmaatschappijen een percentage lekken incalculeren in hun
winstprognoses. Net als met reeds bestaande pijplijnen is de vraag
dus niet of er zich lekken zullen voordoen –maar waar, wanneer en hoeveel.
Pijplijnen zijn meer dan alleen maar
leidingen die vloeistoffen of gassen vervoeren. Het transport van
grote hoeveelheden vloeistoffen en gassen vergt naast sterke
leidingen ook drukinstallaties op regelmatige afstanden. Zowat elke
las tussen twee buizen en elke drukmeter of veiligheidsklep is een
mogelijke oorzaak van lekken. De constructie is letterlijk en figuurlijk een
risico over de hele lijn.
Leefmilieubezwaar
Volgens recente opiniepeilingen staat
desondanks 53 procent van de bevolking achter de pijplijn en is
slechts 27 procent radicaal tegen. Dat verwondert niet gezien de
bijna unaniem positieve berichtgeving in de Amerikaanse media. Andere
standpunten komen haast uitsluitend aan bod in de alternatieve media.
Ook kleine lokale media (vooral radiostations) in de onmiddellijke
omgeving van het traject van de nieuwe lijn zijn zeer actief in het
verzet. Zij bereiken buiten hun beperkt zendgebied niemand in de VS.
De recente goedkeuring van het nieuwe
project in de Amerikaanse Senaat door alle Republikeinen en vier
Democraten valt echter niet alleen te verklaren vanuit de ontkenning
van enig leefmilieubezwaar door politici die weigeren de invloed van
de mens te erkennen. (Ook de senatoren uit de betrokken staten
stemmen voor. Binnen hun staten is ook een meerderheid
gewonnen voor de pijplijn. Het verzet concentreert zich op de
onmiddellijke nabijheid van het traject.) Deze pijplijn zal de
toepassing van de extreem vervuilende techniek van fracking
in Canada nog doen toenemen. De gevolgen voor het leefmilieu zijn nu
reeds rampzalig en zullen dus verergeren.
Eerst en vooral zal deze nieuwe
pijplijn de afhankelijkheid van de VS van de invoer van
energiebronnen, onder meer uit Venezuela en Nigeria, verder verminderen. Venezuela is de politici van beide
partijen in Washington al jaren een doorn in het oog. President
Chavez en Maduro sluisden de winsten van hun olie immers door naar
projecten voor de eigen bevolking in plaats van naar Amerikaanse
multinationals. Het etnisch en religieus verscheiden Nigeria is
altijd al onstabiel geweest, maar het land dreigt uiteen te vallen in
een burgeroorlog. Daarnaast zal de toevoer van meer olie en gas uit
Canada de werkgelegenheid in de raffinaderijen van de VS doen
toenemen.
Bescheiden
Commentatoren zien in de Republikeinse koppigheid om het project te blijven voortstuwen hun wil om president
Obama – de zwarte president die ze nooit aanvaard hebben – te
willen dwarsbomen. Het zou te eenvoudig zijn om dat als de
voornaamste reden te zien van hun halsstarrigheid. Eerder worden zij
gedreven door hun geloof in de laissez-faire-economie. Hun
ontkenning van de klimaatverandering is niet zomaar een vorm van
politieke oppositie. De meeste klimaatontkenners in het Amerikaanse
Congres geloven oprecht dat de huidige klimaatverandering niets te maken
heeft met menselijke activiteiten en dat wat zij doen door God zelf is
geïnspireerd.
President Obama heeft zich tijdens zijn
allereerste campagne nooit duidelijk uitgesproken over zijn visie op
de pijplijn. Hij heeft wel altijd gepleit voor alternatieve bronnen
van energie en heeft vooral in zijn tweede mandaat een aantal
minimale maar betekenisvolle stappen gezet, onder meer voor meer
investeringen in zonne- en windenergie. Het blijft echter allemaal
zeer bescheiden.
Over de Keystone XL pijplijn is hij
altijd dubbelzinnig gebleven. Hij zou de pro’s en contra’s van de
gevolgen voor het leefmilieu afwegen. Zijn eigen overheidsdienst
voor het leefmilieu, de Environmental Protection Agency EPA, heeft
ondertussen een positief advies gegeven. De Keystone Xl pijplijn zal
‘slechts’ voor 0,1 procent bijdragen aan de opwarming van het
klimaat. Dat klopt. Dat geldt echter voor alle duizenden olie- en
gaswinningen in de wereld. Samen dragen ze bij aan de klimaatverandering. Het EPA erkent
ook dat er een “risico op lekken” is.
Economische verblinding
Omdat de recente stemming in de Senaat
een gewijzigde versie is van het voorstel dat eerder was goedgekeurd
door het Huis van Afgevaardigden, moet het goedgekeurde voorstel nu
terug naar het Huis. De Republikeinen hebben daar geen meerderheid.
Er zijn echter meerdere Democratische leden van het Huis die voor het
Keystone XL-project zijn.
President Obama wil zijn tweede mandaat
beëindigen met een palmares, waarop een veto tegen de uitbreiding
van Keystone XL niet slecht zou staan. Meer dan waarschijnlijk zal hij dus zijn veto stellen als de wet alsnog wordt goedgekeurd. Hij weet ook wel dat dit
project in 2016 terug op de agenda komt van zijn opvolger.
Voorlopig komt de uitbreiding er dus niet. De Canadese en Amerikaanse
bedrijven die reeds hebben geïnvesteerd in het project laten echter
geenszins blijken dat ze de bouw van Keystone XL opgeven.
Het project voor deze pijplijn is in de
VS een groot strijdpunt van de Amerikaanse milieubeweging. Zij zien
er het symbool is van de economische verblinding waarmee de opwarming
van het klimaat wordt verder gezet. In Washington vinden de
klimaatontkenners echter meer medestanders dan zij. De kans dat
Keystone XL uiteindelijk wordt gebouwd – al dan niet met een aantal
jaren vertraging – blijft dus zeer groot.
Bronnen
Senate
Approves Keystone XL Pipeline Bill, Testing Obama
Keystone
XL pipeline
1 Het neologisme ‘fracking‘
is een samentrekking van ‘hydraulic fracturing‘, een technisch
procedé voor het verbrokkelen onder hoge druk van
bodemgesteentes, zodat gas en ruwe olie vrijkomen en opgepompt kunnen
worden. Het gaat om olie en gas die niet door gewone grondboringen
kunnen bovengehaald worden, omdat ze in gesteenten
opgelost zitten. Fracking gebeurt door enorme hoeveelheden water
aangevuld met chemicaliën in de gesteenten te pompen onder hoge
druk, waardoor de rotslagen openbarsten in kleine delen. Dit
veroorzaakt enorme vervuiling van het grondwater en
luchtvervuiling door gaslekken bij de honderden kleine
boorinstallaties.
