Opinie, Nieuws, Samenleving, België, De Verenigde Verenigingen, Europese regelgeving, Openbare aanbestedingen, VZW's -

Verenigingen: hoe houden ze het vol?

Moeten verenigingen binnenkort hun aankopen en opdrachten openbaar aanbesteden? Een zoveelste episode in het spelletje ‘verenigingen plagen’ dient zich aan.

woensdag 21 december 2011 15:35
Spread the love

Écht gebeurd: een kleine vzw sluit een sponsorcontract van minder dan 5.500 euro. Een andere potentiële sponsor voelt zich verongelijkt en vindt dat hij had mogen ‘meedingen’ voor deze sponsoring. De bevoegde Vlaamse administratie bevestigt principieel deze analyse. Kleine vzw, sponsorcontract, openbare aanbesteding … absurd zegt u? Inderdaad, maar regels zijn regels, niet?

Iedereen gelijk!

Onze federale overheid verplicht overheden en publieke diensten in dit land om voor bijna al hun opdrachten een openbare aanbesteding uit te schrijven. Dat is aan het eind van vorige millennium op Europees niveau zo beslist. De argumenten: maximaal de vrije concurrentie laten spelen, de ‘markt’ niet verstoren en transparantie bieden over wat er met ons belastinggeld gebeurt.

Het systeem is intussen ingeburgerd. Overheden en publieke diensten organiseerden zich erop; aan de ‘andere kant’ haalden bedrijven alles uit de kast om overheidsopdrachten te ‘winnen’. Die bedrijven spanden al snel rechtszaken in tegen verenigingen wegens spelbederf. Die moesten niet meespelen terwijl ze verdorie wel vaak met overheidsgeld werken!

Het Europees Hof van Justitie velde vonnissen die bepaalden dat vzw’s die het ‘algemeen belang’ dienen en voor meer dan de helft gefinancierd worden door de overheid, hun opdrachten openbaar moeten aanbesteden. De Europese en de Belgische wetgever volgden.

Midden volgend jaar zou de wet in België ingaan. Met als gevolg dat een vereniging de aanbestedingsregels moet volgen voor alles wat ze koopt of huurt boven de 5.500 euro (we besparen u de technische details). Voilá, nu kan het spel dus eerlijk gespeeld worden?

Hypocriete spelregels

Verenigingen worden dus beschouwd als overheden als ze aan bovenstaande criteria voldoen. Maar wie definieert ‘algemeen belang’ en wie moet dit interpreteren? Uit de praktijk blijkt dat niet alleen grote spelers zoals vakbonden en ziekenfondsen onder de non-definitie vallen, maar ook alle andere verenigingen.

Mooi. Krijgen we dan als verenigingen ook een algemeen geldend certificaat ‘wij werken voor het algemeen belang’? “Neen, een vereniging is privé-initiatief dat enkel voor de eigen achterban werkt”, horen we dan. Wat is het nu? Dit is niet enkel een contradictie, dit is pure schizofrenie. En wie zal het salomonsoordeel vellen? De rechtbanken? Laat maar, de juridisering fnuikt al genoeg vrijwillig initiatief.

Omslachtige spelregels

Nog iets. Wie al eens een openbare aanbesteding uitschreef, weet dat dit een zeer specifieke expertise vergt die in het gros van de verenigingen niet aanwezig is en waar geen geld is om deze te huren op de ‘gespecialiseerde markt’. Verenigingen kunnen het spel zelfs niet meespelen omdat het voor hen een onhaalbare administratieve last is.

Met hun minimale middelen, hebben ze trouwens écht wel iets beters te doen dan tussen twee vuren – overheden en de markt – op een spelbord te staan. Moeten we het dan ook ‘op z’n Europees’ spelen en samen met de tienduizenden verenigingen één aankoopcentrale opstarten, die als een grote met de groten kan onderhandelen?

Fijn voor al die kleine ondernemingen die vandaag via sponsors en kortingen al hun warm hart tonen voor het nabije verenigingsleven. Zo zie je maar hoe een onzorgvuldige regelgeving leidt tot een meerkost van miljoenen voor de verenigingen, een (zoveelste) aantasting van het maatschappelijke weefsel en een regulitis waar alleen superexperts nog wijs uit geraken.

Subjectieve spelregels

De wetgever en spelverdelers vergaten nog een cruciaal punt: de meeste vzw’s organiseren ook activiteiten die ze met eigen middelen financieren, los van elke inspraak of controle van een overheid. Ook die activiteiten vallen tot nader order onder de wet op de overheidsopdrachten.

Zijn wij de enigen die vinden dat het een goede zaak is dat verenigingen dingen zelf en in eigen beheer kunnen doen? En dat dit onze samenleving iets opbrengt. Deze wet dreigt wel degelijk de werking van verenigingen te fnuiken. Het is een zoveelste, maar cruciale stap in de sluipende ‘vermarkting’ van het maatschappelijk middenveld in België.

Speel niet met verenigingen en de samenleving!

Intussen werkt Europa aan een herziening van deze regelgeving. Onze Europarlementsleden én onze kersverse federale regering hebben twee keuzes. Ze formuleren duidelijk omschreven uitzonderingen op de bestaande spelregels en kiezen zo voor een wijdverspreid verenigingsleven met maatschappelijk rendement.

Of ze houden geen rekening met het verenigingsleven en kennen enkel de wetten van de markt. Onder meer in het licht van de recente prestaties van die ‘markt’ lijkt de keuze snel gemaakt, toch? Of wil men ook het verenigingsleven eraan opofferen?

Ann Demeulemeester, Dirk Verbist en Danny Jacobs

Ann Demeulemeester, Dirk Verbist en Danny Jacobs schreven dit opiniestuk namens ‘de Verenigde Verenigingen’.

take down
the paywall
steun ons nu!