– “Wat vandaag doorgaat voor onderzoeksjournalistiek is in werkelijkheid niet meer dan iemand met macht die informatie lekt omdat hij wil dat die informatie gepubliceerd wordt”, zei een Amerikaanse mediaspecialist ooit. Het is een citaat waar je best eens aan denkt, als je de regeringsonderhandelingen volgt in de kranten. Aangezien er geen of alleen nietszeggende on the record mededelingen zijn, staan de kranten vol spin. Het is de verdienste van de politieke journalisten die een hele zomer opofferden om iedere dag hun telefoonrondje te doen naar hun anonieme bronnen dat we nog iets weten over de onderhandelingen. Maar wat we weten, is fragmentair en gekleurd.
– Mooiste voorbeeld daarvan is het princiepsakkoord over de financieringswet. Dat bevat twaalf principes, maar die zijn in elke krant zowel qua volgorde als qua toon verschillend. Spin helpt om een tegenpartij onder druk te zetten, om de achterban te sussen of juist op te jagen en om later de zwartepiet te kunnen doorspelen naar de ‘onbuigzame’ anderen.
– In tegenstelling tot Nederland waar CDA’ers manifesten schrijven en oud-premier van Agt pleit voor een cordon sanitaire veroorzaakt de regeringsvorming hier weinig publieke beroering. Dat heeft verschillende redenen. Hoewel ze heel concrete gevolgen hebben, zijn communautaire onderhandelingen taai en technisch. De publieke opinie is na drie jaar communautaire gekonkel ook murw geslagen. Het heeft misschien ook te maken met de openbare omroep waar vakanties minstens twee maanden duren. Dus geen debatten in Phara of Terzake of hoe besparingen ook een publiek debat kunnen stilleggen.
– Ook de sociale bewegingen houden zich op de vlakte. Dat is normaal. Ze hebben hun mening gegeven in aanloop naar de verkiezingen en het is nu aan de verkozen politici. Al is dat ook weer niet helemaal terecht. Uit onderzoek blijkt dat kiezers zich in het stemhokje lieten bepalen door thema’s als de pensioenen en de begroting. Zaken waar het nu (nog) niet over gaat.
– Taai en technisch. Dat geldt zeker voor de fameuze financieringswet. Zo technisch is die dat De Standaard en Knack in hun pogingen om de problematiek te schetsen beide met verschillende cijfers komen. Als die hervorming van de financieringswet zo belangrijk is, waarom wordt er dan zo slordig omgesprongen met cruciale informatie?
– Van een versterking van het federalisme door het invoeren van een federale kieskring of de herfederalisering van bepaalde bevoegdheden zoals ontwikkelingssamenwerking is voorlopig geen sprake. Vraag is ook of er daar vandaag nog een draagvlak voor is. Wegens afwezigheid van maatschappelijk debat kunnen we dat niet inschatten.
– Minister-president Kris Peeters maar ook Franstalige politici hebben het over een duurzame staatshervorming. Dat staat nochtans haaks op de Baert-doctrine die nog altijd wordt aangehangen binnen het Vlaams-nationalisme. Volgens die doctrine moet elke staatshervorming een ernstige stap richting onafhankelijkheid zijn, mag ze geen verdere stappen in de weg staan en moet de prijs redelijk zijn. Elke staatshervorming draagt dus de kiem van een nieuwe stap in de richting van Vlaamse onafhankelijkheid.
– Als de Baert-doctrine een staatshervorming onmogelijk maakt, is er nog altijd de Maddens-doctrine. Politicoloog Bart Maddens schreef vorig jaar in De Standaard: “Laten we nu maar best stoppen met vragende partij te zijn. Laten we rustig toekijken hoe de federale regering zonder Vlaamse meerderheid verder aanmoddert. Ofwel zullen de Franstaligen over een paar jaar zelf smeken om een nieuwe staatshervorming, ofwel implodeert het Belgische systeem. In beide gevallen winnen de Vlamingen.”
