Stel u een vliegtuig voor met een piloot die enkel vliegt op basis van hoogte- en snelheidsmeters, een paar oude stafkaarten, maar zonder meter op de brandstoftank.  
Stel u voor dat dat vliegtuig een jumbojet is …   De vergelijking met de vaart van deze planeet is niet uit de lucht gegrepen: we beschikken wel over bruto nationale producten, werkloosheidscijfers,  in- en uitvoerstatistieken, we maken prognoses over toekomstige groei, maar hoe ver de “brandstoftank” reikt houdt geen enkele bestuurder in de gaten.
Hoeveel natuurlijke hulpbronnen hebben we ter beschikking, nu en de volgende jaren, wat is het quotum CO2 dat we jaarlijks kunnen uitstoten zonder wereldwijde evenwichten te verstoren? We weten dat er een probleem is, maar het wordt nooit in harde consistente cijfers vertaald.
Dat deze aarde aan de limiet zit van wat ze kan absorberen is stilaan wel duidelijk: de opwarming van ons klimaat is een feit, dat nu de fase van de klimaatchaos op ons afkomt valt te vrezen. Hoog tijd dus om bijkomende meters te plaatsen in de cockpit van onze bestuurders, en er vervolgens naar te handelen. 
Een uitstekende indicator is de ecologische voetafdruk. Hij berekent hoeveel grondstoffen we verbruiken: de meeteenheid is het aantal hectaren nodig om al het voedsel te verbouwen, alle goederen te produceren, alle diensten te leveren en alle CO2 te absorberen (door bossen en oceanen). 
Niet een munt is de meeteenheid (zoals bij de meeste economische indicatoren) maar hectaren. Euro’s en dollars kunnen worden bijgedrukt, de hoeveelheid bioproductieve aarde waarover we beschikken ligt vast:  13,4 miljard hectaren. Daarmee moeten we het doen, met de 7 miljard bewoners van dit ruimteschip.
Wat deze planeet op een jaar kan produceren groeit wel omdat de mens alsmaar productiever arbeidt,  maar wat we te verdelen hebben is hoe dan ook beperkt. Zo beperkt dat we op  21 augustus alles zullen opgesoupeerd hebben wat de aarde dit jaar te bieden heeft.  
Eigenlijk is de brandstoftank op. Overshoot Day heet dat in het Engels. Vanaf morgen leven we dus op krediet. En dat kunnen we omdat we onze zeeën overbevissen, onze landbouwgronden onder druk zetten, onze bevolkingsgroei niet onder controle krijgen en vooral omdat we toelaten dat er meer CO2 de lucht wordt ingejaagd dan ons ecosysteem kan absorberen. 
Toen in de jaren ’80 Overshoot Day in december viel en tot midden de jaren ’90 in oktober zat er nog enigszins rek op. Met een toekomst van verdere bevolkingsgroei en hogere consumptie in groeilanden als India en China wordt het tijd om de stuurknuppel in handen te nemen en de meter van de brandstoftank aan te sluiten. 
Daarbij moeten we de uitdaging globaal bekijken en niet met beschuldigende vingers gaan zwaaien, zeker niet naar landen als China en India. Hun ecologische voetafdruk is nu nog beperkt. We weten dat als zij in de richting opschuiven van onze consumptiepatronen de druk totaal onhoudbaar wordt.
Dat is nochtans de aspiratie in zowat heel de wereld: hoge individuele consumptie en een hoog energieverbruik. Probleem is dat de milieukosten van dit model almaar verder geëxternaliseerd en geglobaliseerd worden en we nu al over de limiet zitten.  
Het illustreert de onhoudbaarheid van ons Westers model. Meer nog houdt het ons een spiegel voor. We zullen niet ontkomen aan het grondig hertekenen van ons model en onze levenswijze. Techniek zal daar zeker bij helpen, maar het zal onvoldoende zijn. We zullen het in de toekomst anders moeten aanpakken, samen met de rest van de wereld,  Chinezen en Indiërs op kop.
Als meetinstrument kan de ecologische voetafdruk een belangrijke rol spelen. Daar waar de berekeningen nu nog gebeuren door een NGO (www.globalfootprintnetwork.com) zou dat in de toekomst best door overheden gebeuren. En die zouden het meetinstrument met evenveel aandacht moeten hanteren dan ze nu doen met cijfers als BNP, werkloosheid, in- en uitvoer. 
Net zoals rentes, wisselkoersen en reglementeringen allerhande de monetaire kant van de economie sturen zullen nieuwe indicatoren consistent kunnen geïntegreerd worden bij het sturen van de voetafdruk: bevolkingsgroei, CO2-reducties, aantal geïsoleerde daken,aansluitingen op slimme elektronische netwerken, noem maar op.
Telkens zouden ecologische voetafdrukken kunnen berekend en gesimuleerd worden, een beleidsinstrument waardig. Ook indicatoren die met ons gedrag en onze levenswijze te maken hebben zouden kunnen geïntegreerd worden: hoeveel kilometer wordt er gevlogen, hoeveel vlees eten we (om alvast deze 2 voetafdrukvreters te vermelden). 
Overigens wordt nu reeds in Chinese universiteiten onderzoek gedaan naar hoe de overheid daar kan op inspelen, bijvoorbeeld door een slim prijsbeleid. Als we niet opletten missen we deze boot.
In die zin mag dit ook een signaal zijn aan de onderhandelaars van een volgende regering, net als aan de regionale overheden trouwens: een land dat er in slaagt haar ecologische voetafdruk te beheersen en te sturen is minder afhankelijk, van het buitenland en van externe factoren.
Ik stel voor in het regeerakkoord op te nemen dat het Nationaal Instituut voor de Statistiek jaarlijks de ecologische voetafdruk van België zal berekenen. Daaraan kan dan een beleid worden gekoppeld bij lange termijn plannen m.b.t. bijvoorbeeld energie efficiëntie, infrastructuurwerken of landbouwbeleid. 
Dat onlangs de Vlaamse overheid  A heeft gezegd (door de ecologische voetafdruk van onze regio te laten berekenen) is een stap in de goede richting die opvolging verdient op federaal en Europees niveau en wereldwijd. Het komt er nu in Vlaanderen op aan B te zeggen: er mee rekening te houden in het toekomstig beleid. 
Maar laat ons ook elk voor zich de hand ook in eigen boezem steken: het kan voor de meesten van ons heus wel met wat minder. Dat dat ook een bron van nieuwe ontdekkingen kan zijn, is dan leuk meegenomen. Persoonlijk mocht ik de laatste jaren ervaren dat de vegetarische keuken best lekker kan zijn, dat je in de kringwinkel leuke dingen vindt, dat eco-driving niets dan voordelen biedt en dat vakantie geen synoniem moet zijn met verre reizen.   
Laat ons van Overshoot Day een dag maken van zelfreflectie en vooruitdenken. En maken dat we er elk jaar een paar dagen, liever nog een paar weken, kunnen af krijgen.
Marc Bontemps is directeur van Ecolife.