De voorbije weken zijn over de hele wereld zoveel recordtemperaturen gemeten, dat we nu zelfs van een record aan recordtemperaturen kunnen spreken. In Pakistan werd het 54°C, een nieuw record voor heel Azië. In Moskou was het nog nooit 38°C warm geweest; sinds kort zakt het kwik er overdag maar zelden lager. In maar liefst 17 landen was het nooit eerder zo warm als nu. Daarmee is het vorige record der records, dat van vorig jaar dateerde, gebroken.
Wetenschappers hebben inmiddels bevestigd wat overduidelijk was: de hele wereld maakt de warmste zes maanden, het warmste jaar, en het warmste decennium sinds het begin van de metingen mee. Na de warmste juni ooit maakte AccuWeather.com eergisteren bekend dat juli de tweede warmste julimaand ooit gemeten is, en de warmste ooit wat betreft temperaturen op het land.
Mochten die cijfers u wat abstract lijken, dan krijgt u hier de gevolgen in de praktijk: doordat warme lucht meer waterdamp kan bevatten dan koude lucht, stijgt de hoeveelheid zware neerslag. Daardoor heeft Pakistan de ergste overstroming in zijn geschiedenis gezien. Doordat de warmte de graanoogst doet mislukken, is Rusland gestopt met het uitvoeren van graan, wat de prijzen de hoogte heeft ingejaagd. En Groenland? Daar smelt nog steeds het ijs.
Vreemd, die steeds hogere temperaturen? Integendeel. Het enige wat het verstand te boven gaat in deze verwoestende zomer, is hoe weinig politieke reactie erop gekomen is. De VN blijft zijn post-Kopenhagendwaling aanhouden, en zelfs vele ngo’s blijven uit de macht der gewoonte oude doelen nastreven, zoals het beperken van hoeveelheid CO2 tot 450 deeltjes per miljoen (dpm) en een temperatuurstijging van 2°C.
Waarom? Als de huidige 390 dpm de Noordpool doet smelten, waarom dan streven naar 450? Intussen hebben het Amerikaanse Congres en het Witte Huis besloten dat de kwestie niet dringend is: ze laten het toch al erg krachteloze klimaatakkoord een stille dood sterven, zonder zelfs een stemming te plannen.
Wat we nodig hebben, is een beweging. Een echt grote beweging, over de hele wereld. Op dit ogenblik winnen de energiebedrijven met de vingers in de neus. Doordat ze wereldwijd de meest winstgevende sector ooit zijn, hebben ze een enorme invloed. En doordat ze, om het te halen, alleen maar wat uitstel moeten vragen, hoeven ze zich tot nu toe zelfs nog nauwelijks zorgen te maken om milieu-activisten.
Deze strijd is niet langer enkel een strijd om onze leefomgeving. Zoals we deze zomer hebben gezien, is klimaatverandering de topprioriteit voor wie bezig is met ontwikkelingssamenwerking – hoeveel ontwikkeling vindt er plaats in Pakistan, nu alle bruggen weggespoeld zijn? Klimaatverandering is de topprioriteit voor wie bezig is met oorlog en vrede – wat denk je dat er gebeurt wanneer Rusland stopt graan te sturen naar Egypte en Nigeria, en de tarweprijzen beginnen te stijgen?
Kortom, klimaatverandering is de topprioriteit voor wie bezorgd is over de toekomst – deze zomer is een voorsmaakje van wat de toekomst in petto heeft. Tot nu toe is de temperatuur van de aarde nauwelijks met een graad gestegen, en de gevolgen hebben we gezien. Klimatologen bevestigen dat daar tegen het einde van de eeuw vier of vijf graden bijkomen, tenzij we ongelooflijk snel een einde maken aan het tijdperk van de fossiele brandstoffen.
Een beweging opbouwen is niet onmogelijk. Als ik naar mijn eigen land, het Verenigd Koninkrijk, kijk, zie ik hoe de actiegroep tegen luchtvaartuitbreiding Plane Stupid de uitbreiding van de luchthaven van Heathrow heeft tegengehouden, en hoe de klimaatcampagne 10:10 de voetbalploeg Tottenham Hotspur overhaalde om groener te worden. Met onze organisatie 350.org organiseerden we in oktober 5.200 gelijktijdige demonstraties in 181 landen voor een doelstelling van 350 dpm. Mensen over de hele wereld begrijpen maar al te goed wat de wetenschap over het klimaat zegt – ze worden er dagelijks mee geconfronteerd.
Eén van de belangrijke data deze herfst is 10 oktober, wanneer milieugroepen wereldwijd een Global Work Party organiseren. We willen niet alleen zonnepanelen plaatsen, maar ook een sterke boodschap naar onze leiders sturen: wij slaan de hand aan de ploeg, wat doen jullie?
Maar bewegingen zijn meer dan een reeks evenementen. Er moet continuïteit zijn, ze moeten aangroeien, en ze moeten met studies en kunstwerken ideeën leveren voor een mogelijke nieuwe wereld. Ik verwacht dat de wereld volgend jaar rond deze tijd overspoeld wordt door een golf van burgerlijke ongehoorzaamheid. En ik hoop dat die nieuwe beweging tegen volgende zomer het mooie weer maakt.
Bill McKibben
Bill McKibben is onderzoeker aan het Middlebury College, stichter van 350.org, en de auteur van het onlangs verschenen Earth: Making a Life on a Tough New Planet.
(Vertaling uit het Engels: Steven Haerens)
