Wereldwijd niet machteloos

Luc Cortebeeck, erevoorzitter van
het ACV, is hier op de Internationale Arbeidsconferentie, de woordvoerder van
de werknemersgroep.  Bij de start van deze
Conferentie zette hij naar de aanwezige vakbondscollega’s de bakens uit voor de
verdere werkzaamheden.  Hetgeen een
dag  later ook echode in zijn toespraak
op de openingszitting van de Conferentie. Hier, in één beweging en wat ingekort,
zijn kijk op de uitdagingen.   

In staat te wegen

We hebben samen, wereldwijd, zeer veel redenen tot klagen.  De financiële crisis van 2008 blijft
voortwoekeren.  Het neoliberalisme is
terug van nooit weggeweest.  Wereldwijd
stijgt de ongelijkheid, met als uitwas de extreme verrijking van de top 1%,
zoals econoom Thomas Piketty in zijn magistrale analyse aangaf.  Dit dreigt te leiden tot ontmoediging, tot
defaitisme.  Terwijl dat nu precies de
slechtste raadgeefsters zijn voor vakbondsmilitanten en vakbondsleiders.  Want – dat vergeten we al eens – we zijn nog
in staat te wegen.   Ook internationaal.   Ook de laatste jaren.  

Want in de IAO hebben we toch maar mooi de conventie over het
huispersoneel en de aanbeveling over de social
protection floor gerealiseerd.  We zien
het in Birma/Myanmar, na zoveel frustrerende jaren, de goede kant op gaan.  Ook al is nog een lange weg te gaan.

Het bezoek van Aung San Ku Ki aan de Internationale Arbeidsconferentie
was een bijzonder krachtig moment, illustratief voor de grootsheid van de
Nobelprijs voor de vrede.  Met toen ook
onze vriend en vakbondsleider Maung Maung van Myanmar aanwezig.   Het zijn mijlpalen in de strijd van de IAO
tegen de slavernij en voor verenigingsvrijheid, waarin de vakbeweging zo’n belangrijke
rol hebben gespeeld.  We hebben gezien
wat de Global Union Federations samen met de Schone-Klerencampagne  en met de ondersteuning van de IAO in beweging
hebben kunnen krijgen bij de kledingmultinationals met het Akkoord over Brand-
en Bouwveiligheid (the Accord on Fire and Building Safety), na het drama van
Rana Plaza in Bangladesh.  We hebben met
sterke steun van de werknemersgroep binnen de IAO de re-integratie bekomen van
de stakers in Bahrein en er werd een historisch akkoord gesloten.  We zien hoe de Post 2015 Development Agenda
van de Verenigde Naties de goede kant opgaat, waarbij het eindelijk een
evidentie wordt dat waardig werk en sociale bescherming cruciaal zijn.  En… we slaagden erin Guy Ryder aan het hoofd
van de IAO te brengen.

Ik verwacht van niemand naïef optimisme. 
Maar ik meen dat we van elk rechtgeaard syndicalist wel mogen verwachten
te blijven geloven in het vermogen om de dingen ten goede te veranderen, ook
internationaal. Mits de adequate strategie naar werkgevers en regeringen.  Mits de capaciteit om onze eigen achterban in
te zetten voor de internationale zaak.

IAO als steunpunt

In die strategie heeft de IAO een cruciale plaats.  De IAO is de enige internationale instelling
waar de werknemers een verankerde positie hebben. Maar,  de IAO is niet van de werknemers alleen.  De IAO is een tripartiete instelling, mee
aangestuurd door de werkgevers en de nationale overheden.  En daarom moeten we blijven investeren in de
dialoog met de werkgevers, ontzettend belangrijk willen we vermijden dat de IAO
ten onder gaat in het geopolitieke spel tussen de Lidstaten.  Maar dan moeten de werkgevers zich ook
eindelijk opnieuw engageren in de sociale dialoog.  Zoals wij ook moeten blijven druk zetten op
de nationale regeringen om ze aan onze kant te krijgen in de IAO.  Zowel nationaal als internationaal vergt dit
van iedereen op de Internationale Arbeidsconferentie een dubbele inzet, ten
aanzien van zowel werkgevers als regeringen.

We verwelkomen dat Guy Ryder met zijn rapport de uitdagingen van migratie
op de IAO-agenda zette. Wij willen IAO-conventie 29 over gedwongen arbeid
aanvullen met een protocol over mensenhandel en nieuwe vormen van gedwongen
arbeid.  We starten tijdens deze
conferentie de discussie over de  de
informele arbeid, om volgend jaar tot een aanbeveling te komen, die de landen
leidt in de richting van een formalisering van de informele economie, gericht
op uitbreiding van de arbeidsrechten en de sociale bescherming. We hebben ook
de tweede recurrente discussie over werkgelegenheid, met niet enkel een
probleem van werkloosheid, maar ook van verslechterde jobkwaliteit, in het
bijzonder ook van jobonzekerheid. 

Commissie van de normen uit
woelig water?

En… we staan voor de opgave in de Commissie voor de Toepassing van de
Normen, opnieuw 25 landen waar de rechten van werknemers niet gerespecteerd
worden, aan de kaak te stellen.  Na de
werkgeversaanval in 2012 zal de werknemersgroep  er alles aan doen om het stakingsrecht veilig
te stellen. Indien nodig starten we in de Raad van Bestuur van de IAO de
procedure op om naar het Internationaal Gerechtshof in Den Haag te stappen. En
binnen de IAO werken we aan de beste methode om het werk van de experten – een
schat aan interpretaties van conventies opgebouwd gedurende bijna 90 jaar –
veilig te stellen.

Er is nu een belangrijke vooruitgang: de Raad van Bestuur van de IAO
bereikte, na veel formeel en informeel overleg, overeenstemming over inhoud en
waarde van het mandaat van de experts.  Dit
effent het pad om nu in de Commissie 25 gevallen te bespreken, zonder
voorafgaande voorwaarden wat betreft de aard van de gevallen, de inhoud van de
discussie en de formulering van de conclusies.  Al is het debat zeker niet ten einde met dit
akkoord. Op basis van de artikelen 37.1 en 37.2 van het oprichtingsverdrag van
de IAO zal nog verder moeten worden bepaald hoe geschillen over de
interpretatie van IAO-verdragen kunnen worden beslecht, zonder afbreuk te doen
aan de schat van interpretaties die de experts de voorbije 85 jaar opbouwden.  

Maar er zijn meer uitdagingen, ook voor na deze conferentie.  Hoe krijgen we meer invloed op de
multinationals? Hoe bekomen we toch – ondanks de tegenstand van werkgevers en
regeringen – een instrument over de globale bevoorradingsnetwerken (global supply chains)? Hoe krijgen we
ondanks de tegenstand van werkgevers en regeringen een instrument over het
gendergerelateerd geweld op het werk (gender-based violence at work)? Hoe zorgen
we ervoor dat we met de IAO meer invloed krijgen op het beleid van landen in
moeilijkheden, zoals de programmalanden in Europa en elders? En, last but nog least, de werknemers willen
mee de ‘toekomst van het werk’ (future of
work) bepalen in aanloop van de viering van 100 jaar IAO in 2019. Want  technologie, demografie, klimaat en migraties enorme
uitdagingen, misschien ook opportuniteiten.

De IAO blijft zonder enige twijfel het meest effectieve instrument om de
werknemers de rechten, het waardig werk en het waardig leven te geven die hen
toekomen.

Luc Cortebeeck