Mag ik u wat vragen, beste lezer? Wat zou u doen als u de Lotto won? Pakweg een miljoen of 10 (euro’s of dollars welteverstaan, geen oude Belgische franken)? Het mag ook iets meer zijn, nu we toch met zijn allen aan het dagdromen slaan. 50 miljoen, 100 miljoen, wie biedt meer?
Ik stel u deze vraag niet omdat ik u wil doen vluchten uit de realiteit en zeker niet omdat ik uw afgunst ten aanzien van wie deze miljoenen wèl bezit zou willen oproepen. Ik stel u deze vraag omdat ik eens graag zou weten wat u in gedachten had om zo’n gigantische massa geld op te kunnen krijgen. En neen, “wegschenken aan een goed doel” wordt niet als antwoord aanvaard, hoe goed u het ook bedoelt.
De oorsprong van mijn vraag ligt in de vaststelling dat er heel wat mensen zijn die wel degelijk over die ettelijke miljoenen beschikken. Edellieden, artiesten, sportlui, politici, bedrijfsleiders, … Een hele schare mensen in onze maatschappij heeft op dit eigenste moment centen genoeg om zorgeloos doorheen het leven en de crisis te laveren. En laat ik voorop stellen dat ik vind dat daar helemaal niets mis mee is. Wij kozen voor en leven in een maatschappij die steunt op pijlers als een kapitalistische onderbouw, vraag en aanbod, erfrecht, beurzen en beleggingen, financiële regularisatie of een gebrek daaraan, verdeling en herverdeling, sociale zekerheid, … Met alle na- maar zeker ook voordelen van dien.
Niets mis dus met een appeltje voor de dorst. Maar hoe groot moet dat appeltje dan precies zijn? Of mag dat ook een mandje zijn? Sommigen houden liever een silo vol sappige appeltjes achter de hand…
Ik vroeg u waaraan u uw ingebeelde geld zou uitgeven mocht u het echt handje contantje voor het rapen hebben. Maar eigenlijk zou ik vooral eens graag willen weten waaraan de echt vermogenden, wiens hart niet meer opspringt als ze bij Monopoly met fictief geld mogen strooien, hun ongetwijfeld hard verdiende duiten uitgeven. Of wat hun plan op korte maar vooral middellange en lange termijn is om dat vele geld, dat via talrijke interessante spaar- en beleggingsformules nog veel meer zal opbrengen, te besteden.
In tegenstelling tot de wat minder bedeelde meerderheid zullen ze ongetwijfeld wel een paar wereldwijde vakantiewoninkjes kopen in plaats van in een Turks hotel all inclusive van een flets Turks biertje te nippen met een gekleurd armbandje rond de pols. Als het al niet voor de zoveelste keer op rij côte corniche werd omdat de keuze tussen vakantie en brood op de plank snel gemaakt is. Aan lichamelijke verbouwingen zal het ten behoeve van de esthetiek ook niet ontbreken bij de gefortuneerden. Je koopt links of rechts al eens een privéjet en jachtje of twee en vliegt al eens de wereld rond (businessclass uiteraard) voor een cocktail bij zonsondergang. En een opgeblonken, kleurrijk en van talrijke pk’s voorzien wagenpark mag zeker ook niet ontbreken.
Maar als punt bij paaltje komt, dan kost een brood toch evenveel voor u als voor hen? Moeten zij net als u naar het toilet voor een kleine of grote boodschap? Evenzeer worden zij ziek, zijn ze moe, hebben ze al eens een baaldag, waart de dood rond in familie- of vriendenkring, legt het leven hen onverwachte obstakels in de weg?
Op die euro’s, dollars of andere valuta na verschillen wij dus niet zo heel erg veel van elkaar. Alleen zijn sommigen met hun gat in de boter gevallen, hebben anderen hun aangeboren talenten ontdekt en weten te verzilveren, werden hier en daar flinke gaten in de markt gevonden, werken nog anderen dan weer megabikkelkeihard voor hun ‘zuur’ verdiende centen en wordt vaak wie het hardst kan roepen het rijkelijkst beloond…
Qua financiële uitwassen is er de laatste tijd nogal wat te doen rond de toplonen en bonussen, zowel in de politiek als in de bedrijfswereld. Enkele clichés op een rijtje: “dat is de wet van vraag en aanbod”, “if you pay peanuts, you get monkeys”, “iemand met zo’n competenties en netwerk moeten we behoorlijk betalen of hij gaat naar de concurrentie”, “hun loon staat in verhouding tot hun verantwoordelijkheid”. Nogmaals, ook hier is helemaal niets mis mee. Iedereen krijgt wat hij of zij verdient, loon naar werken als het ware. Maar laten we alles wel in de juiste proporties blijven bekijken alstublieft, de juiste vragen stellen, de clichés met vele korrels zout nemen. Hebben politici, bedrijfsleiders, bestuurders en topambtenaren wel zo’n verpletterende verantwoordelijkheid om zulke hoge lonen en bonussen te rechtvaardigen? Onder andere de schuldencrisis heeft bewezen dat heel wat van die toplui zonder problemen hun verantwoordelijkheid kunnen blijven ontlopen en bij het verlaten van het zinkend schip nog naarstig wat bonussen mee graaien op de koop toe. Zijn hun competenties dan zo buiten proportie in vergelijking met mensen van lager allooi? Dat moet dan wel, maar ik zal zelf niet over de nodige competenties beschikken om dat naar behoren te kunnen inschatten. Werken zij dan zoveel harder dan een bouwvakker, airhostess, bejaardenhelpster, postbode of belastinginspecteur? Ook voor hen bestaan er maar 24 uren in een dag, 7 dagen in een week. De tijd gaat snel, besteed hem wel…
Waarmee ik niet wil gezegd hebben dat deze mensen niet op hun plaats zouden zitten. It’s a dirty job and someone’s gotta do it. Ik kan en wil alvast niet in hun schoenen staan. Ik wil alleen de vraag opwerpen of we de verantwoordelijkheid die ze claimen ook niet effectief in hun schoot kunnen werpen, zodat ze ook effectief loon naar werken krijgen en erop afgerekend worden als ze niet voldoen. Zoals bij u en mij het geval is. Het kan een win-win zijn voor iedereen. Wij varen er wel bij omdat ze (volgens mijn ongetwijfeld naïeve zelf) harder hun best gaan doen om niet enkel vanuit eigenbelang maar ook resultaatgericht en met aandacht voor onze maatschappij beslissingen te nemen. Zij gaan erop vooruit omdat ze misschien ontdekken dat er nog een leven bestaat naast de eeuwigdurende zoektocht naar geld, macht en succes, de heilige drievuldigheid die op deze aardkloot al op meerdere momenten in de geschiedenis voor heel wat problemen heeft gezorgd.
Misschien zullen onze meer gefortuneerde vrienden dan tussen het nemen van al die zware beslissingen door ook af en toe eens afremmen, tijd nemen om hun familie en potentiële vrienden wat meer te zien en te genieten van de kleine dingen des levens. En ook eindelijk eens tijd nemen om hun vele geld te kunnen uitgeven. Want ook daar worden we met zijn allen dan weer beter van. Belastingen en geld dat moet rollen om de economie draaiende te houden en zo…
