‘De politiek heeft een probleem.’ schrijven Kilian Vandenhirtz en Jan Steurs (Groen) op minder dan 3 maanden voor de parlementsverkiezingen. ‘Politieke partijen praten al jaren over hoe ze hun eigen geld, en dus de partijfinanciering, naar beneden zullen halen. Een grondige hervorming blijft echter uit. Vorige week bleef de Grondwetscommissie, waar een hervorming zou worden besproken, zelfs helemaal leeg: een gigantische middenvinger naar een bevolking die wél heeft moeten besparen. Er moet hervormd worden, anders dreigt de politiek het vertrouwen van de bevolking helemaal te verliezen’.
Woensdag 13 maart, 14u. Opnieuw komt het burgerplatform We Need to Talk de aanbevelingen op tafel leggen waarover de politieke partijen al weken debatteren. Aanwezig: Kristof Calvo (Groen) voor de meerderheid, en enkele leden van de oppositie. De commissie wordt geschorst wegens niet genoeg aanwezigen. Het is schrijnend dat zelfs wanneer burgers de oplossingen komen aanreiken, er geen wil is om te veranderen.
Misschien had politiek wetenschapper Pascal Debruyne toch gelijk, toen hij zei dat participatie niet beleefd wordt gevraagd, maar afgedwongen.
Maar hoe gaan we die participatie dan wel afdwingen van de particratie? Door aan hun centen te zitten. Ten eerste door de druk hoog te houden over partijfinanciering, zéker tijdens verkiezingen. Met petities, met vragen aan de kopstukken tijdens de grote debatten en het vergelijken van de verkiezingsprogramma’s. En ja, misschien moeten we de vereenvoudigde boekhouding van de partijen ook maar eens gewoon op een publieke website zetten, één die voor iedereen transparant is in plaats van ellenlange PDF-bestanden in een verborgen hoek van de website van de Kamer. Transparantie brengen, zoals met de sociale media-uitgaven gebeurde door AdLens, dat werkt.
Die druk hoeft niet alleen van mensen buiten de politiek te komen, ook mensen binnen de politiek kunnen een verschil maken. Want dat geloven we echt wel: dat er bij alle partijen mensen zijn die dit systeem willen veranderen, die deze permanente campagne beu zijn. Het wordt echter wel dringend tijd dat ook zij intern harder op tafel kloppen. Laten we die beweging bouwen, binnen én buiten de politiek.
We moeten er samen voor zorgen dat er na de verkiezingen voldoende mensen zijn die de urgentie van het probleem inzien en dit meenemen in de regeringsonderhandelingen. Zowel Vlaams, Federaal als Europees. Wanneer de dossiers van partijfinanciering, campagnewetgeving en de werking van de fracties samen op tafel liggen en gezamenlijk worden behandeld, ontstaat er een echte democratische vernieuwing. Want just to be clear: de partijfinanciering is niet het gevolg van één gigantische dotatie van de (federale) overheid. Het is een amalgaam van verschillende subsidies en toelagen, wat maakt dat een populistische slogan als het halveren van één dotatie ook al is dat de grootste, eigenlijk een beperkte impact heeft.
In het geval er opnieuw een grote hervorming uitblijft, zullen we een andere strategie moeten aannemen. Als niet alles samen kan worden behandeld, moeten we voor elke vermindering van financiering afzonderlijk strijden, tot de mentaliteitswijziging bij iedereen voldoende is doorgedrongen. Voor de bevolking is het allang duidelijk dat er een verantwoording moet komen voor elke subsidie. Hoog tijd dat de politiek het principe van “voor wat hoort wat” zélf toepast, pas dan zal ze opnieuw vertrouwen kunnen winnen.
Stel dus gerust de vraag wanneer de fractietoelage voor de Senaat eindelijk afgeschaft wordt, goed voor 4.5 miljoen (5.8% van het inkomen). Wanneer de regionale fractietoelagen en dotaties, ooit in het leven geroepen voor aparte Vlaamse verkiezingen, met meer dan 10% beperkt worden. Wanneer we al die fractietoelagen in het parlement ook gaan gebruiken voor parlementair werk i.p.v. voor sociale media advertenties. Stel die vragen in de debatten, op de partijbesturen en op straat.
Of steun mensen die deze vragen hardop durven stellen in een petitie zoals deze.
Kilian Vandenhirtz (23) is voormalig covoorzitter van Jong Groen en staat bij de komende federale verkiezingen op plaats 3 voor de Kamer in Vlaams-Brabant.
Jan Steurs (38) is oprichter van het burgercollectief AdLens dat de uitgaven van politieke partijen op sociale media in kaart bracht. Hij staat op plaats 4 voor de Europese lijst van Groen.
