Zolang het klimaat niet gepercipieerd wordt als een existentiële crisis zal ons klimaatbeleid nooit de aandacht krijgen die de banken en The War on Terror hebben gekregen, nochtans dreigt het klimaat veel meer slachtoffers te maken.
Met een existentiële crisis bedoel ik een gevaar voor de elite: zolang de volkswoede geabsorbeerd en vertaalt kan worden in een beleid dat geen rechtstreeks gevaar vormt voor hun privileges en hun manier van leven zal een daadkrachtig beleid uitblijven. Het is eenvoudiger om een filantroop te zijn dan een eerlijke belastingbetaler.
Het klimaat redden betekent de structuren van ons maatschappij en ons manier van leven hertekenen om een crisis te vermijden, m.a.w. anders handeldrijven, consumeren, leven en stemmen. Wat als crisis bestempeld wordt is een kwestie van macht en prioriteiten. Dit betekent voor sommigen machtsverlies. Zolang er geen economische of electorale druk is, zullen onze politici zich bezighouden met het confederalisme, Marrakesh-drama’s en bijverdienen als visumverstrekkers.
Toen meneer Tsipras een andere visie had om de crisis in Griekenland onder controle te krijgen dwong de markt hem om zich te schikken. Toen Italië haar begrotingsdoelstellingen wou overschrijden dwong diezelfde markt dat land om een compromis te vinden met de Europese Commissie. Beeld u zich een wereld in waarin de beurzen zouden zakken en de rente op staatspapier zou stijgen als een land zich niet zou houden aan haar klimaatdoelstellingen. Omdat markten gefocust zijn op kortetermijnwinsten houden ze geen rekeningen met natuurrampen die de bedrijven zullen ruïneren, de bevolking kan decimeren en een land tot geschiedenis kan veroordelen. Dit staats ons te wachten.
Onze leiders hebben zich veroordeelt tot bewakers van het status-quo, echte staatsleiders zijn een uitstervende soort. Het vraagt staatsmanschap om in het algemeen belang tegen de stroom in te gaan, om in populistische tijden het licht te zijn en om aan een langetermijnvisie te werken, zonder de eerstvolgende verkiezingen te vrezen. Leiders, die zoals de markt op korte termijn denken, verdienen ons stem niet.
Op twee manieren kunnen leiders toch beslissen om radicaal van koers te veranderen. Ten eerste als hun macht, positie en omgeving hen ertoe dwingt. Denkt maar hoe er plots miljarden euro’s gevonden werden om de banken te redden en ‘ons welvaart te verzekeren’. Onlangs zei ons Premier: de ‘Klimaatwet zal geen geld uit hemel doen neerdalen’. Enkele jaren ervoor werden wereldwijd triljoenen gespendeerd aan veiligheid en oorlogstuig om ons te beschermen tegen Bin Laden en zijn 40 dieven. Met de klimaatverandering zullen er meer migratiestromen zijn met mogelijke culturele en religieuze conflicten; armoede en financieel crisissen zijn niet uit te sluiten. Door een gemeenschappelijk doel te hebben, het klimaat, kunnen deze conflicten overstijgen.
Ten tweede kan druk van onderuit ervoor zorgen dat ze hun beleid aanpassen, denkt maar aan gele hesjes. Wie denkt dat deze massabewegingen machteloos zijn, vergist zich snel. Slaven bezitten was normaal en het is door de abolitionistische beweging dat dit afgeschaft werd. Denkt ook aan de massabewegingen voor een achturenweek. Vrouwen hadden geen stemrecht en dit was de normale gang van zaken, het is dankzij de feministische beweging dat hun rechten werden ingewilligd en niet door de goodwill van de toenmalige leiders. Raciale discriminatie was niet zo lang geleden een normale zaak en dit zou het vandaag nog zijn zonder de Civil rights movement.
Vandaag hebben we de gele hesjes en de klimaatspijbellaars. Wat kunnen we hieruit concluderen? We stellen vast dat gaan stemmen niet genoeg is en dat burgers daardoor wekenlang moeten protesteren; met soms hoogoplopende gemoederen zowel bij de burgers als bij de ordediensten. Uiteindelijk betalen burgers een hoge tol om gehoord te worden of om leiders attent te maken. Uw stem om de 5 jaar uitbrengen is niet meer democratisch genoeg; en protesteren om hieraan te compenseren is een drempel die de democratie verzwakt en die een zekere groep bevoordeelt.
Hoewel de particratie in het parlement zijn voordelen heeft, zorgt dit niet echt voor een check and balances in het land en dit zal niet in een confederale staat veranderen of in eender welke vorm waarbij bevoegdheden gewoon worden verdeeld. Het is niet meer van deze tijd om een carte blanche voor 5 jaar aan een partij te geven. We hebben nood aan meer directe democratie, aan burgerplatforms, waarbij burgers actief deelnemen aan zaken die hen persoonlijk aanbelangen en zo de democratie versterken door het gevoel te krijgen dat ze ook tijdens die 5 jaar gehoord worden. Een geïnformeerde burger is immuun voor het populisme.
Om ons klimaat te redden moeten we volharden, zodanig de mensen aan de top beseffen dat zonder ecologie er geen economie kan zijn.
