De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Sihamegate

Sihamegate

vrijdag 9 april 2021 20:17
Spread the love

Een man die zat te vissen met een dunne rieten hengel,

een herder leunend op zijn staf, een boer tegen zijn ploeg

zagen hen gaan, verbijsterd, denkend dat het goden waren

[…] Vleugelloze armen sloeg hij

in ‘t rond, maar bij gebrek aan wieken ving hij nergens wind,

totdat zijn mond, hulp roepend naar zijn vader, werd omsloten

door ‘t hemelsblauwe zeevlak dat zijn naam aan hem ontleent.

(Ovidius – “Metamorfosen” (boek VIII, 183 – 235); vertaling: Marietje D’Hane-Scheltema)

Rond 1565 schilderde Pieter Bruegel de Oude het niet bewaarde origineel van “De Val van Icarus”, gebaseerd op het bovengenoemd werk van de Romeinse dichter Ovidius. Icarus, hij die met zijn vleugels, aaneengeplakt met was, ondanks de waarschuwingen van vader Daedalus te dicht tegen de zon aanvloog en dan onverbiddelijk crashte, is nog slechts een hoopje spartelende benen in een hoekje van de zee beneden rechts op het schilderij.

Ik moest aan dit schilderij denken, in de loop van de voorbije weken, terwijl we onze eigenste Icarus machteloos in de Antwerpse Schelde en het eigenhandig gecreëerde moeras zagen neerzijgen. Het witte konijn dat te lang in de lichtbak van het geld had gekeken, de sociale ondernemer die hoog vloog en dus diep viel: Sihame El-Kaouakibi. Dàt is het beeld na enkele weken onverbiddelijke verslaggeving. Geen rechtszaak, geen advocaat die haar reputatie nog kan redden, na alles wat er de afgelopen tijd in de pers is verschenen. Het beste waar zij nog kan op hopen is dat ze Let’s Go Urban kan inwisselen voor let’s go fishing en een stille aftocht. Ik wed dat ze er voor wil tekenen. Want in tegenstelling tot het schilderij van Bruegel, waar noch de boer, die gewoon voort ploegde, noch de herder, die naast zijn kudde naar het zwerk stond te turen, noch de visser, die zijn lijn uitwierp, zich ook maar enige rekenschap lijken te geven van wat er met de onfortuinlijke Icarus aan de hand is, stond hier wèl zowat half het land recht op de banken en jouwden ze haar uit die ze kort tevoren nog luidkeels hadden aangemoedigd. Terecht of onterecht: een rechter zal er een finale uitspraak moeten over doen.

Het hele schouwtoneel heeft mij echter op verschillende niveau’s een wrange smaak in de mond gelegd, en nog geen klein beetje ook. Ik ga ze hier eens proberen op te lijsten.

Ontegensprekelijk zit El-Kaouakibi met een dik -wat zeg ik ? een levensgroot !- probleem. Met wat er vooral de laatste dagen allemaal naar boven gekomen is, moet het veelgeprezen concept “rustig slapen” nog slechts een onbereikbare droom lijken. Maar wanneer er in de toekomst een voorbeeld zal moeten aangehaald worden van “trial by media”, dan moet men vanaf vandaag echt niet meer verder zoeken. This is it ! Dit is van een gretigheid, een gulzigheid, ja zelfs bloeddorstigheid, zoals ik het zelden tevoren zo duidelijk tentoon heb zien spreiden. Ik sta erbij en kijk ernaar met ogen als schoteltjes zo groot. Of de vermeende fout aangewende subsidies nu gaan om 89.000 EUR, 450.000 EUR, een miljoen EUR of gelijk welk ander bedrag: niemand die het weet en het zal iedereen blijkbaar worst wezen, als men maar geen seconde, geen byte van de actie mist. Iedere scheet die iemand gelinkt aan deze zaak laat, komt in al zijn geuren en kleuren in de pers. “‘Sihame El Kaouakibi betaalde servies voor eigen woning met subsidiegeld van vzw’, kopt De Morgen (DM) op 2 april op haar pagina’s. Dezelfde dag leest men op VRTNWS “Volgens onze informatie is de bestelling waarvan sprake in de mail uiteindelijk geannuleerd.“. Op 3 april kwam DM met dezelfde rechtzetting, ergens halverwege een nieuw artikel. C’est du n’importe quoi, een kakofonie van hier tot in Bommerskonten, een draak van een schouwspel.

Deze hele hetze vertoont alle karakteristieken van wat in de IT-wereld een “DDoS attack” (distributed denial of service) wordt genoemd. Vanop een veelheid van andere IT infrastructuur wordt een server, of soms een heel network, met berichten overstelpt tot die zijn processing vermogen het begeeft en de server (of het network) finaal uitvalt. Hier begon het met de aankondiging van de “drie onafhankelijk bestuurders” dat ze opstapten omwille van financiële malversaties. Dan was er de audit van i-Force. Dan kwam er het verhaal van de belangenvermenging tijdens haar periode in de RvB van de VRT. De keukenproducent deed zijn duit in het zakje. Er was het rapport van de tijdelijk bewindvoerder, Annemie Moens en daartussen nog allerhande informatie (?) over almaar nieuwe “ontdekkingen” die de kranten gretig publiceerden. Het hield niet op en het kwam van alle kanten. Indien er dezer dagen een audit zou worden gedaan naar de deontologie van die krantenredacties, namelijk of het principe van “checken en dubbelchecken” minutieus werd gevolgd, dan zouden er een heel aantal beginnen zweten, vrees ik. Waarbij Walter Zinzen zich vandaag in MO* heel terecht de vraag stelt wie er aan de andere kant van het netwerk die DDoS aanval zit te sturen, want teveel is trop en trop is teveel om dit nog gewoon toeval te noemen.

Intussen lopen er al diverse onderzoeken naar El Kaouakbi en Nguyen: van het parket, de Vlaamse overheid, Binnenlandse Zaken, de Bijzondere Belastinginspectie en de stad Antwerpen.” (DM, 2 april 2021) Voeg aan dat toch al indrukwekkende lijstje nog gerust elke zichzelf respecterende krant en tijdschrift toe en je hebt ongeveer de hele Belgische beau monde die op dit eigenste moment de handel en wandel van El-Kaouakibi zit uit te vlooien. Wat goed, is een mens dan geneigd te denken, men gaat het onderzoeken tot op het bot ! Dat mag. Correctie: dat moet ! Maar dan wel voor iedereen en iedereen gelijk voor de wet. Heeft er iemand ooit gehoord van zo een indrukwekkende mobilisatie in tijden van Swiss Leaks, Bahama Leaks, Panama Papers, Paradise Papers en andere revelaties, waar altijd wel een aantal Belgen (en vaak zelfs dezelfden) heel prominent in figureerden ? Heeft iemand ooit gehoord dat men met vijf onderzoeksbureau’s ging samenwerken om detectives uit te sturen naar de Bahama’s, de Kaaimaneilanden, Jersey, Panama of Hong Kong om uit te zoeken wie zijn geld daar al of niet legaal parkeerde ? Of is dat het exclusieve voorrecht van sociale woning huurders ? Heeft er al iemand de namen van de bedrijven, hun bedrijfsleiders en de bedragen in de pers gezien die de overheid via de speciale corona subsidiemaatregelen hebben opgelicht ? Die in volle pandemie spookbedrijfjes hebben opgericht, “tijdelijk werkloos” statuut en bijhorende steun verkregen voor hun werknemers maar ondertussen diezelfde werknemers wèl gewoon lieten doorwerken ? Een drieduizendtal dergelijke oplichters heeft men al gevonden en ik zal niet te ver van de waarheid af zijn, vrees ik, wanneer ik zeg dat we waarschijnlijk maar het topje van de ijsberg zien (want we zijn tenslotte in België). Maar het is alsof er vandaag maar één vermoedelijke oplichter ècht toe doet: La Kaouakibi. Bonjour tristesse.

Ondertussen in Belgistan: “Federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) gaat het weer mogelijk maken belastinginspecteurs en politiespeurders samen fraudedossiers te laten onderzoeken. Het Charter van de belastingplichtige verbiedt dat sinds 1986.” En: “Tien jaar geleden al hekelde de Europese Raad in een rapport dat het charter de strafrechtelijke onderzoeken naar financiële delinquentie in België belemmert. De parketten zijn ook vragende partij voor een versterking van de belastinginspecteurs omdat er te weinig politiespeurders zijn om alle grote fraudedossiers te onderzoeken.” (DM, 17 februari 2021). Sedert het gezegende jaar Onzes Heren 1986 geven wij grote financiële fraudeurs dus al geïnstitutionaliseerd vrij spel, of quasi vrij spel, want een beetje spannend moet je het voor die gasten nog wel houden natuurlijk. En als er dan eens eentje tegen de lamp loopt die de moeite waard is, zoals Omega Diamonds -geschatte fraude: 2 miljard euro- dan laat men ze wegkomen met minder dan een tiende van dat bedrag. Hoeveel keukens zouden dat zijn, twee miljard ? Jammer ook voor de Europese Raad want dat probleem van tien jaar geleden zal dus nog niet te snel opgelost zijn aangezien alle teams nu rond de klok, 24/7 op hèt misdaaddossier van de eenentwintigste eeuw zitten te werken. In de sjieke villawijken ploppen de champagnekurken. Merci Sihame, merci, merci !

Bijzonder -en voor alle duidelijkheid herhaal ik het nog even: bijzonder !- vreemd vind ik ook de ongelooflijke appetijt die de pers voor dit dossier aan de dag legt, wanneer men dat vergelijkt met de bijna complete apathie die diezelfde pers vertoont voor dat andere dossier in de Koekenstad: Land Invest Gate. De hele pers ? Neen, de rookies van Apache hebben dat dossier al een paar jaar geleden op de agenda gezet en staan nu nog altijd te roepen als … tja … als de roepende in de woestijn. Waarom het Antwerps stadsbestuur de negatieve adviezen van zijn eigen administratie ijskoud naast zich neerlegde en bijvoorbeeld hoogbouw vergunde op een terrein dat op één en dezelfde dag tweemaal was verkocht met zes miljoen euro verschil in prijs; waarom de N-VA in het parlement tegen stemde bij de vraag voor het opheffen van de parlementaire onschendbaarheid van Alain Mathot, één van de PS -aartsvijand van de N-VA- sterkhouders uit Luik; waarom Bart De Wever himself aanwezig was op een vergadering met het Luikse Ogeo Fund, het vijfde grootste pensioenfonds in België en geldschieter van Land Invest Group: al die vragen zijn door Apache al gesteld en ze blijven onbeantwoord. Waar ze wèl in slaagden was om voor die berichtgeving al drie processen aan hun been gelapt te krijgen (èn die alledrie te hebben gewonnen), om geschaduwd te worden door privédetectives betaald door Eric Van Der Paal en om de stadsvader een tranerige persconferentie te laten houden waar hij beloofde “volledige transparantie” te zullen geven (behalve aan die minkukels van Apache natuurlijk). Maar waar zijn ze, die andere journalisten, die die transparantie gaan vragen zijn ? Waar zijn ze, die grote koppen op de voorpagina’s, wanneer Stephane Moreau, heden ten dage opgesloten in een Luikse cel, ook aanwezig bleek te zijn op dat etentje voor Van Der Paal zijn verjaardag in Het Fornuis, samen met het bijna voltallige Antwerpse stadsbestuur ? Waarom is er schijnbaar niemand in dàt dossier geïnteresseerd ? En waarom kan De Wever zijn administratie nu wèl mobiliseren to do the right thing: “”Er wordt met man en macht gewerkt om elk papiertje om te draaien en te bekijken en dat verslag af te leveren”, zei De Wever. ” ? (VRTNWS, 30/03/2021).

Maar laat ons terug keren naar Sihamegate zelf, want daar vallen toch ook nog wel een aantal niet on-interessante vragen bij te stellen. Zo is de rol van die “drie onafhankelijke bestuurders” die zelf zijn opgestapt uit de Raad van Bestuur van Let’s Go Urban en waarmee heel de zaak aan het rollen is gegaan eigenlijk één groot vraagteken voor mij. Sommigen hebben hen “klokkenluiders” genoemd en misschien zal blijken dat ze dat inderdaad zijn geweest. Maar dat neemt niet weg dat we hen op zijn minst toch ook wel een aantal pertinente vragen mogen stellen. Ze waren tenslotte bestuurders, ze zaten, met andere woorden, mee aan het stuur. Niemand heeft dat in mijn ogen tot nu beter gedaan dan Philip Verhaeghe in het opiniestuk “Let’s Go Governance” gepubliceerd op de website van “De Bestuurder: Visie en Strategie”. Ik neem hier een hele paragraaf uit dat stuk over:

De bestuurders die wij probeerden te bereiken wilden dus niets kwijt over de werking.  We hebben dus het raden naar het aantal bestuursvergaderingen, de verslagen of de agenda. Hoe was de informatiestroom naar de bestuurders georganiseerd? Hebben zij tijdig van hun vraagrecht gebruik gemaakt? Hebben zij ooit  op de tafel geklopt? Hebben zij de jaarlijkse rekeningen al dan niet grondig doorgelicht alvorens ze door de algemene vergadering te laten goedkeuren? Hoe lang hadden zij al op meer transparantie en orde aangedrongen en waarom kwam die er dan niet? Hoe werden die betalingen aan de bedrijven van de stichter goedgekeurd en verantwoord? Wie had toegang tot de bankrekening? Gebruikten ze het vierogenprincipe voor grote bedragen? Hoewel de cv’s van sommige bestuurders van LGU Academy er best mogen zijn geloven wij deze keer de signalen in de kranten. Wij gaan er op basis van de onvolledige informatie van uit dat deze vzw administratief, bestuurlijk en financieel niet helemaal in orde was en dat de bestuurders daar bijgevolg aansprakelijk voor zijn.

Zelfs bestuurders die dit vrijwillig en onbezoldigd doen dragen bestuurdersverantwoordelijkheid. Het is niet omdat u een liefhebber bent van de danskunst dat u zich in het bestuur als een amateur moet gedragen. Een bestuurder is ook geen vrijwilliger die af en toe eens opdaagt. Neen, het is een mandaat van lastgeving dat u 24/24 en 7 op 7 tot de vzw verbindt. Zelfs als u er niet voor betaald wordt bent u toch aansprakelijk.

Dat zijn evenzeer vragen waar ik tot op heden nog geen antwoord heb op gezien, meer nog: ik heb de vragen nog door niemand in de pers of daarbuiten, behalve door deze meneer Verhaeghe, horen stellen. Waarom is dat ? En waarom zijn de namen van minstens twee van die mensen, bij mijn weten, nooit in de pers verschenen ? Hebben zij een reden en een rechtvaardiging om zo anoniem te blijven wanneer men met zo zware aantijgingen komt aandraven ? Eén naam is ondertussen wèl bekend: Ann Maes. Waarbij ik er dan maar geredelijk vanuit ga dat haar echtgenoot Herman Toch één van de twee anderen is. Naar de derde heb ik nog steeds het raden. Wanneer mag ik eens een interview met deze mensen verwachten ? En als het antwoord is dat zij hun verklaring voorbehouden voor de rechtbank, waarom wordt dat bij hun dan wel schijnbaar aanvaard maar niet van El-Kaouakibi ?

In heel deze zich ontwikkelende saga is er nog een element waar ik met reuze-ogen sta naar te kijken, namelijk het concept van de “audit” en de puinhoop die zich daar aan het vormen is. Het begon allemaal met een audit van bureau i-Force, die de kat de bel aanbond. Kort daarna verscheen El-Kaouakibi in een live gestreamde persconferentie, geflankeerd door Minister Van Staat Johan Vandelanotte, die de resultaten van een audit van zijn diensten uit de doeken deed en brandhout maakte van bijna alles wat i-Force in zijn rapport had gesteld. Wat hierbij vooral ook moet opgemerkt worden is dat Vandelanotte weliswaar het woord voerde op die persconferentie, maar dat het rapport mee was opgesteld (zoals in het begin van de presentatie werd meegegeven) door Sonny Luypaert, directeur Triple S-Consulting en voorzitter van het Belgian Chapter van de ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) en Abdellatif El Boudaati, executive director Figurad Bedrijfsrevisoren. Dat zijn niet zomaar de eerste de besten wanneer het op audits aankomt. Maar nu is er dus het eigen auditrapport van de door de rechtbank aangestelde tijdelijk bewindvoerder voor LGU, Annemie Moens, en dat maakt dan weer brandhout van alles wat El Kaouakibi’s verdediging had aangedragen. En ondertussen zitten De Wever zijn mensen ergens op het Schoon Verdiep “elk papiertje om te draaien” in hun eigenste audit omtrent de besteding van de stadssubsidies. … Is er nog iemand die zich zeer, zeer ongemakkelijk voelt wanneer men dit als leek aanschouwt ? Wanneer de lichamen die door ons zijn aangesteld om binnen de cultuur van bedrijven en organisaties aan doorlichting en waarheidszoeken te doen, elkaar zo flagrant tegenspreken ? Wat is dan nog de waarde van “de waarheid” die naar boven wordt gedolven ? Wie zijn waarheid is dan het meest waar ? Wat te denken van een President van de Association of Certfied Fraud Examiners die zomaar, schijnbaar, wordt overruled door de bevindingen van een advocate uit een eerder klein kantoorgebouw in Wilrijk waar nog 18 andere bedrijven staan geregistreerd ? Zo mensen leggen toch niet zomaar hun hoofd op het kapblok ? Het antwoord, naar mijn aanvoelen, kan enkel maar zijn wat Jeroen Olyslaegers zo mooi stelde in zijn gesprek met “Zwijgen is geen optie”, namelijk dat de ratio (achter welke vlag een audit, denk ik, zich toch hoopt te scharen) eigenlijk evengoed tjokvol emotie en irrationaliteit zit. Dat het niet meer dan een snapshot is van “een situatie” op “een moment” en dat het resultaat van de audit grotendeels, indien niet volledig, wordt bepaald door een aantal non-objectieve factoren zoals wie de audit aanvraagt, wat het doelpubliek is en wat men hoopt te bereiken met de resultaten. Die nuance mis ik ook compleet in de berichtgeving.

Tenslotte denk ik dat heel deze onverkwikkelijke affaire (want dat is ze nu al, ongeacht de afloop) ons dwingt om ook de rol van de overheid in het sociaal werk opnieuw te gaan herevalueren. De vermarkting, het outsourcen van zijn verantwoordelijkheid op dat gebied is veel te ver doorgeslagen. Ik denk dat Dyab Abou Jahjah een stevig punt maakt wanneer hij op 2 april 2021 in een opiniestuk in De Morgen het volgende poneert:

De keuze is duidelijk: óf we blijven de hashtag socio-ondernemers financieren, óf we investeren dat geld in boots on the ground die elke dag met de echte problemen van armoede en marginalisatie worden geconfronteerd. In onze traditionele jeugd- en sociale werkers, leraren en kinderopvangprofessionals, verple(e)g(st)ers, eerstehulpverleners, jobconsulenten en alle andere beroepen die niet enkel een job maar ook een roeping zijn.

Er is al heel veel gezegd en nog heel veel niet gezegd over deze affaire en het mag duidelijk zijn dat de implicaties tot ver buiten LGU reiken. Mij maakt het vooral bedroefd, zeker in het geval de aantijgingen, die ondertussen de proporties van een lawine hebben aangenomen, waar zouden zijn, maar evenzeer in het geval de aantijgingen alsnog weerlegd zouden worden. Ik deel met Rutger Bregman namelijk het geloof dat de meeste mensen eigenlijk wel deugen. Dus vraag ik mij vandaag niet begrijpend af hoe het überhaupt mogelijk is dat een vrouw die tot gisteren nog door de verzamelde goegemeente werd bejubeld, er in zou geslaagd zijn zowat de hele Vlaamse kloot met een pokerface te belazeren. Het gaat er bij mij, vooralsnog, niet echt in, maar misschien is dat wel mijn probleem en ben ik te naïef. Over één ding moeten we echter ook duidelijk wezen: met LGU heeft El-Kaouakibi sowieso een legacy nagelaten die belangrijk is. Het is niet voor niets dat Bart De Wever hierover heel duidelijk was: “Het stadsbestuur benadrukt wel dat het de werking van de vzw wil voortzetten. “De stad wil in de mate van het mogelijke de rust voor die jongeren, en de continuïteit van de werking met deze jongeren, op welke manier dan ook veilig stellen”, zei De Wever. “Hoe dit ook afloopt: dat is een belangrijk objectief van de stad. In dit deel van de stad is die werking noodzakelijk. En we hebben nu ook een prachtige infrastructuur” (VRTNWS, 30 maart 2021). Onder dat project zal altijd de naam van Sihame El-Kaouakibi blijven staan.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!