In haar bekommernis om ongewenste migranten af te weren vindt de EU mensenlevens niet zo belangrijk. We zagen dat al toen Ursula von der Leyen in Tunesië een akkoord ging sluiten om dat land migranten te doen tegenhouden, terwijl die daar in de woestijn werden gedumpt zonder middelen om te overleven, en er een accuut en gewelddadig racisme heerste.
Maar iets gelijkaardigs deed zich al voor met Niger: daar had de inmiddels afgezette president Mohamed Bazoum, toen hij nog minister van buitenlandse zaken was, onder druk van de EU migratie strafbaar gemaakt. Die maatregel kostte veel mensenlevens, want de migranten werden zo gedwongen een gevaarlijke route door de woestijn te nemen en velen overleefden dat niet.
De huidige regering van Niger, die via een staatsgreep Bazoum afzette, heeft zopas die inhumane wet – waar trouwens ook de economie onder leed – afgeschaft. Maar ondertussen blijft de EU proberen de nieuwe machthebbers afgezet te krijgen en eisen dat haar marionet Bazoum terugkeert. Er zijn nu nieuwe drukkingsmiddelen mogelijk gemaakt.
De antimigratiewet van Niger uit 2015 is vorige week opgeheven. Maar inmiddels blijft de ECOWAS – een bondgenootschap van Afrikaanse buurlanden die gewillig de Europese koers volgen en dus door Europa gesteund worden – proberen de regering van Niger in moeilijkheden te brengen. Eerst was er gedreigd met oorlog, maar dat is nu gereduceerd tot sancties zoals het stoppen van elektriciteitslevering en het blokkeren van leveringen van goederen. Niger, toch al het derde armste land in de wereld, lijdt erg onder de handelsblokkade, die ook onder druk van de EU ingesteld is. Er is onder meer een tekort aan levensmiddelen en medicijnen en de prijzen zijn enorm gestegen.
“Beperkende maatregelen” om Niger te pesten
Nu heeft de EU de mogelijkheden tot sancties nog uitgebreid, al wordt tegelijkertijd voorzien in noodhulp voor de bevolking. In een persmededeling van de Raad van de EU van 23 oktober jl. staat het als volgt: “De Raad heeft een kader voor beperkende maatregelen in het licht van de situatie in Niger aangenomen. (…) De EU veroordeelt de staatsgreep in Niger al van meet af aan met klem. Met dit besluit voert de EU haar steun aan de inspanningen van de Ecowas op, met een duidelijke boodschap: militaire staatsgrepen blijven niet ongestraft. Deze nieuwe regeling bevat een humanitaire vrijstelling om tijdig te voorzien in de menselijke basisbehoeften in Niger. (…) Met dit nieuwe kader kan de EU sancties opleggen aan personen en entiteiten die verantwoordelijk zijn voor acties die de vrede, stabiliteit en veiligheid van Niger bedreigen, het constitutioneel bestel, de democratie en de rechtsstaat ondermijnen, de mensenrechten ernstig schenden, of in strijd zijn met het internationaal humanitair recht in Niger.”
“De beperkende maatregelen omvatten de bevriezing van tegoeden, een verbod om middelen ter beschikking te stellen van personen en entiteiten, en een reisverbod. In overeenstemming met Resolutie 2664 (2022) van de VN-Veiligheidsraad bevat deze nieuwe regeling een humanitaire vrijstelling van de bevriezing van tegoeden zodat tijdig kan worden voorzien in de menselijke basisbehoeften in Niger. De EU blijft zich voor de bevolking van Niger inzetten met humanitaire hulp om het gebrek aan basisvoorzieningen op te vangen. Zo is in oktober via een humanitaire luchtbrug al 58 ton aan essentiële sanitaire benodigdheden gestuurd, waaronder geneesmiddelen en medisch materiaal.”
Dat de EU zich beroept op de verdediging van de democratie en de rechtsstaat is grotesk: in Oekraïne steunt zij immers een uiterst repressief regime waar de democratie ver zoek is. Haar argumenten zijn dus maar drogredenen om de soevereiniteit van een Afrikaans land te kunnen negeren en te proberen met machtsmiddelen een met haar collaborerend politicus weer aan het bewind te krijgen.
Tegenzet van Niger
Het EU-beleid is er op gericht de bevolking op te zetten tegen de huidige regering, die een van Europa onafhankelijke koers wil varen, en opnieuw de gedwee Europa volgende Bazoum aan de macht te brengen. Deze inmenging in de binnenlandse zaken van Niger, gebaseerd op een akelig neokolonialisme, ontsiert de EU en brengt haar in diskrediet. De terechte en vooruitstrevende reactie van Niger op de nieuwe dreiging met sancties was de onder impuls van de EU ingevoerde antimigratiewet te annuleren.
Zie German Foreign Policy, 28/11/2023
