Evaluatie van het huidige politieke model

Als we het politieke politieke model evalueren, is het duidelijk dat alle fases (Opstellen agenda, Beleidsvoorbereiding, beslissen) door gekozen politici worden geregeld. Dit is in lijn met onze huidige implementatie van het representatieve systeem.

Het representatieve systeem is gebaseerd op de premisse dat we willen dat bepaalde mensen ons vertegenwoordigen in de overheid. En we organiseren verkiezingen om onze steun uit te spreken voor de politici van onze keuze. Elke 4 tot 6 jaar kunnen we onze dank of afkeuring uitspreken voor het werk van politici.

Ook de teams die het werk doen, worden samengesteld door de gekozen meerderheid. En de meerderheid wordt geleid door de partijprogramma’s. Of de gemeenschappelijke afspraken van de meerderheid. Op dat moment hebben de kiezers geen zeggenschap meer.

Beslissingen worden openbaar gemaakt, maar zijn moeilijk te vinden en zelden te traceren.

Wanneer we naar de vraag kijken om alle fases van het beslissingsmodel open te stellen voor burgers, onder andere via het directe democratiemodel, komen we onmiddellijk een duidelijk argument tegen tegen directe democratie, nl. ‘mensen hebben geen ervaring in de onderwerpen’. Het tegenargument hierop dat de partij-politiek het antwoord hierop is, is ook discussieerbaar.

Maar bekijken we dit vanop een afstand, dan zien we dat dit twee extremen zijn die enkel leiden tot een binaire keuze. Partijpolitiek versus directe democratie.

Hoe kunnen we uit dit binaire debat stappen?

Wat zou de volgende eerste stap kunnen zijn om dialoog in deze binaire strijd te openen?

Om die puzzel op te lossen, moeten we kijken naar de beperkingen van het huidige systeem. We hebben in het algemeen te maken met een vertrouwensbreuk in de huidige politiek.

Zwevende kiezers

Op basis van de laatste cijfers van de Nederlandse verkiezingen vormen 40% tot 50% van de totale kiezers zogenaamde “zwevende kiezers”[1][2].

Dat betekent dat ze niet automatisch een partij ondersteunen op basis van hun programma, maar willen verschillende programma’s vergelijken om te bepalen op wie ze moeten stemmen[3].

Ze zijn inherent politiek veelzijdig (multidimensionale politieke visie) en hun getallen groeien. Dit betekent dat meer en meer mensen zich in een combinatie van verschillende programma’s kunnen vinden. En hebben daardoor een duidelijk afwijkende mening over een aantal voorstellen in het programma van de politieke partij waarop ze uiteindelijk kiezen. Ideologie wordt feitelijk per onderwerp geshopt!

Dit politiek veelzijdig aspect van mensen is niet aanwezig in het huidige systeem. Het huidige ideologie-gebaseerde partijsysteem maakt slechts één ideologie per partij mogelijk. En verhindert constructiviteit in politieke oplossingen. En aldus versterkt het polarisatie.

Hoewel in feite de politieke arena de plek is waar compromissen tussen verschillende ideologieën gemaakt worden, zien we dit maar zelden aan het werk.

Openheid

Daarnaast is openheid een probleem.

We gebruiken een democratisch representatief systeem dat in essentie zou werken. Maar de politieke partijen zelf zijn niet democratisch georganiseerd. Hun interne governance is niet transparant. En hoewel de aanpak om te luisteren naar hun kiezers door alle partijen is aangenomen, lijkt het buitengewoon moeilijk voor de burgers om kwesties aan te kaarten.

Waar kan een burger zijn gerieven neerleggen, en opvolgen of het al dan niet behandeld wordt? Waar kan een burger feedback geven aan de door hem gekozen politici?

Over het algemeen gesproken kunnen we stellen dat openheid een heikel punt is en dat het bestuur niet transparant is.

Verkennen van een mogelijke eerste stap

Wat zijn de randvoorwaarden om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn.

De eerste stap dient alvast de volgende punten te combineren:

* geen binaire discussie (partijpolitiek vs directe democratie)

* rekening houden met het multidimensionale politieke opinie van mensen

* wees open en transparant

* gemakkelijker feedback geven voor mensen tijdens een bestuursperiode

Stem op meerdere partijen

Als we rekening willen houden met de politiek veelzijdige opinie van mensen, en dit concept in het kiessysteem willen omzetten,dan zou één optie kunnen zijn dat er op meerdere partijen kan worden gestemd.

Dit simpelweg doen door één stem te verdelen over meerdere partijen, geeft de mensen niet echt de gelegenheid om hun voorkeur uit te spreken voor dat éne segment van het partijprogramma dat ze wél willen steunen.

Zo vind je bijvoorbeeld het sociale idee van een socialistische partij leuk. Maar je bent ook bezorgd over de impact op economisch niveau en hebt dan liever daarvoor een liberale implementatie. Hoe kan je dat uitdrukken in een stemming?

Of iedere combinatie van meerdere elementen.

Om dat op te lossen moeten we onderwerpen presenteren waarop u kunt uiten welke partij uw mening het beste vertegenwoordigt.

Laten we ervan uitgaan dat het kiessysteem u toelaat om, bijvoorbeeld, op twee onderwerpen anders te stemmen. De onderwerpen zijn:

   Sociaal en groen

   Economie en veiligheid

Laten we een 3-partij systeem aannemen. Een socialistische partij, een centrale partij en een liberale partij. En mensen kunnen beslissen of ze één partij over de ganse lijn ondersteunen of hun stem over meerdere partijen willen splitsen.

De verkiezingen hebben als resultaat:

   Socialisten: 20%

   Centralisten: 20%

   Liberalen: 20%

   Multi-partij stemmen: 40%

Geen 2 partijen samen kunnen een meerderheidscoalitie creëren.

De multidimensionale kiesuitslag

Stel dat de verdeling van de Multi-partij stemmen (40% van het totaal) over de 2 onderwerpen als volgt verdeeld is:

Sociaal en Groen programma

    Socialisten 50%, Centralisten 25%, Liberalen 25%

Economie en veiligheid

    Socialisten 25%, centralisten 25%, liberalen 50%

Dit betekent dat in het geval van sociale en groene onderwerpen de stemverdeling is:

   Socialisten: 20% + 50% * 40% = 40%

   Centralisten: 20% + 25% * 40% = 30%

   Liberalen: 20% + 25% * 40% = 30%

En in het geval van economische en veiligheidsonderwerpen is de stemverdeling:

   Socialisten: 20% + 25% * 40% = 30%

   Centralisten: 20% + 25% * 40% = 30%

   Liberalen: 20% + 50% * 40% = 40%

Dit drukt veel beter de voorkeur van de mensen uit. En een overheid kan worden gevormd met een programma dat consistent is met wat de kiezers aangeven wat ze willen aanpakken.

En vooral, ideologie behoudt een plaats in het politieke systeem. Het wordt een kader waaruit men oplossingen kan formuleren. Dit verandert het spel drastisch, omdat we rekening kunnen houden met zwevende stem in over thema’s die anders aangepakt worden in de diverse ideologieën.

Natuurlijk is het voorbeeld te eenvoudig. In de realiteit hebben we 5 of meer partijen en moeten er een klein eindige aantal onderwerpen vastgelegd worden (waarschijnlijk <10) om uw mening te differentiëren. Maar het zou een veel genuanceerder beeld geven waarom mensen op een partij stemmen. Nu worden we verplicht een keuze te maken die nog steeds door de partijen geïnterpreteerd wordt als een absoluut mandaat voor hun volledige programma.

Een Liquid Democracy Partij

Het implementeren van het idee van meerpartij-stemmen, zoals voorgesteld in de vorige paragraaf, zal niet evident zijn, omdat we de huidige politieke partijen moeten overtuigen om het kiesmechanisme te transformeren.

Een oplossing hiervoor kan de vorming van een Liquid Democracy partij/lijst zijn om de multidimensionale opinie van de zwevende kiezer voor te stellen. Deze partij wil rekening houden met de spreiding van meningen voor de verkiezingen en tijdens de regeringsperiode (dit kan bijvoorbeeld veranderen door veranderende omstandigheden).

Dit kan ondersteund met moderne technologieën gebeuren. Tegelijkertijd biedt deze partij tegelijkertijd de mogelijkheid aan de burgers om mee de prioriteiten te bepalen van onderwerpen die door de overheid worden aangepakt en geïmplementeerd.

Conclusie

Het is mogelijk om Liquid Democracy in het huidige democratische kiessysteem te injecteren door een partij te creëren die zich gedraagt als de vloeibare mening van burgers. Hierdoor richten we ons specifiek tot de zwevende kiezers en vormt dit een werkbare oplossing om rekening te houden met multidimensionale opinies

Er staan uiteraard nog vele vragen open over hoe dit concreet aangepakt kan worden. Maar ook hier kan de (zwevende) kiezer een rol spelen. Door met hen in dialoog te gaan en te begrijpen welke randvoorwaarden gebruikt moeten worden.

[1] [http://www.uva.nl/content/nieuws/persberichten/2017/03 /zwevende-kiezer-maakt-vaak-weloverwogen-stemkeuze.html]

[2] [https://www.apache.be/2017/03/01/nederland-opent-jacht-op-zwevende-kiezers/]

[3]  [Politieke Tool Kit: Secrets of Winning Campaigns; Ron Parsons; 2013]