Naarmate de dagen, de maanden, de jaren opschuiven lijkt het almaar duidelijker dat de tweespalt tussen links en rechts, kapitalistisch en communistisch, zoals we dat enkele decennia geleden nog hanteerden, niet meer functioneert. Meer en meer wordt een tweespalt tussen oost en west duidelijk. Concreet gezegd staan aan de ene kant de Verenigde Staten en de hele aanhang die zij in hun zog meesleuren, te beginnen met West Europa en vervolgens Israel, Japan, Australië en een rits landen uit vooral Latijns-Amerika. Aan de andere kant staan China en Rusland en een aantal landen die zichzelf een links imago ophangen of door anderen opgehangen krijgen. Daarbij maakt China, met zijn communistisch politiek beleid en zijn kapitalistische economische opstelling, zich razend snel op om de Verenigde Staten als heersende grootmacht naar de kroon te steken.

Hooggeprijsde waarden

De Verenigde Staten komen tot treurens toe tussen in interne aangelegenheden van andere landen, zwaaiend met de banieren van ‘democratie,’ ‘mensenrechten’ en ‘vrijheid.’ Laten we meteen stellen dat die hooggeprijsde waarden simpelweg drogredenen zijn. In feite zien we dat de opeenvolgende Amerikaanse regeringen in andere landen dictaturen instaleren of steunen en (dikwijls democratisch verkozen) regeringen die niet in hun lijn liggen, ten val brengen. Vooral landen in Latijns-Amerika weten daar alles van. Zo wordt beweerd dat de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt, kritisch bevraagd in verband met zijn  steun aan de Nicaraguaanse dictator Anastasio Somoza in 1939 zou opgemerkt hebben: ‘Somoza mag dan wel een klootzak zijn, maar hij is onze klootzak.’

En zo deed zich recent (eind 2022) alweer een incident voor in Peru. Het Congres wilde de democratisch verkozen president Pedro Castillo onwettelijk afzetten. De president wilde het Congres voor zijn en had de intentie om het Congres naar huis te sturen. Het leger greep in en zette de president gevangen. En wat blijkt? De Amerikaanse ambassadeur in Peru, Lisa Kenna, een ervaren agente van de Central Intelligence Agency (CIA), had uren voor de aanhouding van president Pedro Castillo, een ontmoeting met de Peruaanse minister van Defensie Gustavo Bobbio. De afgezette president Castillo twitterde dat ‘die bijeenkomst niet gratis was, noch ten gunste van het land, maar om het bevel te lanceren de troepen de straat op te sturen en mijn weerloze bevolking af te slachten en terloops de weg vrij te maken voor de mijnbouwbedrijven (…) de pers zal hierover niet alleen zwijgen, maar het ook ontkennen, zo eenvoudig is het.’ [1] Meteen steunden Argentinië, Bolivië, Colombia en Mexico in een gezamenlijk schrijven de afgezette president, terwijl de VS en hun knechtje Luis Almagro, de Uruguayaanse algemeen secretaris van de Organisatie van Amerikaanse Staten, de staatsgreep steunden. Inmiddels weigerden Argentinië, Bolivië, Colombia, Mexico, Honduras, Venezuela, Cuba en verschillende Caraïbische staten de nieuwe regering in Peru te erkennen.

Het moet gezegd. De VS zullen niet gauw zelf een militaire invasie op touw zetten. Meestal zenden ze een contingent militairen (‘vredestroepen’,)  wapens en financiële bijdragen om de legers van de betrokken landen te ondersteunen. Dank zij die Amerikaanse hulp kunnen de betreffende legers met succes de onderdrukte bevolking, die ofwel gewelddadig (in het geval van een guerrillaoorlog) of op vreedzame wijze verzet pleegt, onder de duim houden.

Meer doorslaggevend voor de stelling dat ‘democratie,’ ‘mensenrechten’ en ‘vrijheid’ de VS geen ene moer kunnen schelen, is te merken daar waar we hun coalities bekijken, zoals bij voorbeeld die met het regime van Saoedi-Arabië, een van de ergste mensenrechtenschenders ter wereld en die met het apartheidsregime van Israel, dat een volk langzaam wurgt.

Eigenaardige bondgenootschappen

Vanuit Europa staan we onthutst te kijken naar op het eerste gezicht eigenaardige bondgenootschappen. We kunnen  inderdaad niet begrijpen waarom bij voorbeeld president Nicolás Maduro van Venezuela, die zich beroept op het legaat van de charismatische leider Hugo Chávez, nauwe banden aanhaalt met een land als Iran, dat volgens onze begrippen weinig socialistische waarden hanteert. Chávez deed er alles aan om van het land een laboratorium van ‘een socialisme van de eenentwintigste eeuw’ te maken.

Zo ook lijkt het ons bizar waarom Venezuela en Cuba de hand boven het hoofd van Nicaragua houden. Terwijl hier bij ons gespuwd wordt op de Nicaraguaanse regering, omdat het nepotistisch binomium, de Ortega’s,  uitgesproken dictatoriale trekken vertoont, ongeacht een heuse tevredenheid bij lagen van de boerenbevolking in het binnenland, die zich gesteund weet.

Ook de vernieuwde toenadering tussen Cuba en Rusland doet de wenkbrauwen fronsen. Op 22 november ontmoette de Cubaanse president Miguel Díaz-Canel de Russische president Vladimir Poetin in het Kremlin en verdedigde daar de Russische oorlog in Oekraïne. Daarbij beschuldigde hij de NAVO ervan met haar acties de Russische grenzen binnen te dringen. De twee leiders beloofden de bilaterale betrekkingen te verdiepen, in een tijd waarin de VS hun embargo tegen Cuba aanscherpen.

‘De Sovjet-Unie en Rusland hebben het Cubaanse volk altijd gesteund in hun strijd voor onafhankelijkheid en soevereiniteit. We hebben ons altijd verzet tegen eventuele beperkingen, embargo’s, blokkades enzovoort. We hebben Cuba altijd gesteund op internationale platforms’, zei Poetin tijdens die ontmoeting.[2]

De oorlog in Oekraïne heeft voor nog meer eigenaardige allianties gezorgd. Rusland en Iran waren reeds ‘schouder aan schouder’ druk doende in de conflicten in Syrië.

‘Alleen dank zij de steun van Rusland en Iran kon Assad aan de macht blijven,’ stond te lezen in De Standaard van 24 en 25 december 2022. Maar nu heeft de oorlog in Oekraïne de banden tussen Rusland en Iran alleen maar sterker gemaakt.

De vijand van mijn vijand is mijn vriend

Hier in onze media wordt op dit ogenblik nagenoeg gezwegen over Venezuela. Dat was een paar jaren geleden helemaal anders. De VS deed er alles aan om de regering van president Nicolás Maduro ten val te brengen. Ze blokkeerden en legden beslag op miljoenen dollars van de Venezolaanse staatskist. Ze legden beslag op de Venezolaanse raffinaderij, gelegen in de VS. Ze schudden een parallelle president uit hun mouw, keerden de gestolen dollars aan hem uit om zijn ‘neven-presidentschap’ aan te sterken. Juan Guaidó profiteerde van die gulle financiële steun en van de politieke bijval van de Europese Unie en richtte her en der eigen ambassades op in het buitenland. Ondertussen blokkeerden de VS de export van ruwe olie uit Venezuela en de invoer van geraffineerde olie in het land. Iran snelde ter hulp. Ze namen het risico om de Amerikaanse blokkade te doorbreken op gevaar af van geblokkeerd of beschoten te worden en zonden schepen met olie naar het nooddruftige Latijns-Amerikaanse land.

Sindsdien haalde president Nicolás Maduro  de banden met Iran aan. Op 15 september namen de twee landen verder contact op toen Venezuela een nieuwe tanker van Iraanse makelij in ontvangst nam om ruwe olie te transporteren en toe te voegen aan de vloot van het staatsbedrijf PDVSA. Half september werd in Caracas de Wetenschappelijke, Technologische en Industriële Expo gehouden. Ongeveer tachtig Iraanse bedrijven namen eraan deel, van drones tot dialyseapparaten, auto’s en antivirale vaccins. Het luidde een nieuw tijdperk in voor de betrekkingen tussen Venezuela en Iran. Die Expo was een voorloper van de oprichting, met Iraans advies en hulp, van een industriepark in Venezuela. Einde 2022 ondertekenden Iran en Venezuela een ‘routekaart’ voor 20 jaar samenwerking. Daarbij zal de Iraanse autofabrikant Saipa nieuwe modellen op de markt brengen in Venezuela. En zo zien de VS met lede ogen aan dat Venezuela de steun krijgt van ‘de as van het kwaad, China-Rusland-Iran.’[3]

Nicolás Maduro  had inderdaad ook al met China en Turkije de banden aangehaald om de gevolgen van de Amerikaanse financiële sancties te omzeilen,

Een jaarlijkse blamage van formaat voor het mensenrechtenactivisme van de VS

Jaarlijks staat de blokkade tegen Cuba op de agenda van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De Verenigde Staten zetten zich gedurende dertig jaar als een pariastaat buiten de internationale gemeenschap. In 2022 stemden 185 landen voor de Cubaanse resolutie om de blokkade te stoppen. 2 stemden tegen, de VS en het apartheidsregime van Israël. En 2 landen onthielden zich, Oekraïne en het Brazilië van uiterst rechtse president Bolsonaro.

De Amerikaanse blokkade tegen Cuba behelst ondermeer het verbod om fondsen en financiële steun te sturen naar het eiland. Dat betekent heel concreet dat bij voorbeeld Belgische banken zoals BNP Paris Bas weigeren om steun van personen of NGO’s uit België over te boeken. Hetzelfde doet zich voor met banken in andere Europese landen.

Colombia is een nieuw verhaal.

In juni 2022 werd Gustavo Petro, voormalig lid van de guerrillabeweging M-19, verkozen tot president. En de zwarte Francia Márquez tot vicepresidente.

De vorige presidenten Alvaro Uribe en Iván Duque Márquez gedroegen zich als gedweeë lakeien van de oorlogszuchtige Verenigde Staten en gingen mee in de Amerikaanse vijandigheid tegen de staat Venezuela, tot en met militaire acties aan de grenzen. Colombia werd in 2018 godbetert lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Was het bestaansrecht van de NAVO niet gebaseerd om de ‘bedreiging van Rusland tegen West-Europa’ het hoofd te bieden? Wat heeft Colombia daarmee te maken? Door lid te worden van  de NAVO maakte de Colombiaanse regering de weg vrij voor onbeperkte NAVO-manoeuvres. Bovendien zijn reeds twintig jaar Amerikaanse militairen in Colombia aanwezig.

De natte droom van John Bolton, Nationaal Veiligheidsadviseur onder president Donald Trump (9 april 2018-10 september 2019) was om 5.000 manschappen te ontschepen in het land. Uit een destijds door SEMANA gepubliceerd onderzoek bleek dat er op het hoogtepunt ongeveer duizend Amerikaanse oorlogsprofessionals in Colombia waren, waaronder veel gepensioneerde ‘special forces‘ officieren van het Pentagon. Die beschikten over eenenvijftig Amerikaanse militaire gebouwen in het land. Met andere woorden, het toelaatbare maximum van achthonderd Amerikaanse militairen en burgers werd geschonden.

Er waren momenten waarop de Amerikaanse invloed zodanig was dat marges werden overschreden. Eind 2001 brak er bijvoorbeeld een nationale controverse uit over DynCorp, een bedrijf dat onder contract stond bij de Amerikaanse regering en dat zich in Colombia voornamelijk bezighield met de bestrijding van illegale gewassen vanuit de lucht. Er waren klachten over gebrek aan discipline en wrijvingen met de Colombiaanse autoriteiten.

‘Het zijn heel moeilijke mensen om mee om te gaan. De meeste van hen zijn zware drugsgebruikers. Velen onder hen spuiten zich in voordat ze met de sproeivliegtuigen de lucht ingaan. Verschillende Colombiaanse officieren hadden  openlijke confrontaties met die piloten, omdat ze de militaire discipline op militaire bases niet respecteerden. En onze officieren aanvaardden die mannen niet, hoe ervaren ze ook waren op het gebied van oorlogsvoering, ze gebruikten drugs binnen de militaire installaties,’ vertelde een Colombiaanse officier destijds aan SEMANA.

Naderhand werden de Amerikaanse militairen ingezet voor de verscheping van heroïne uit Colombia naar een militaire basis in Florida.[4]

Met het aankomen van de nieuwe regering veranderden alras enkele fundamentele situaties.

Dat Francia Márquez in juni 2022 het tot vicepresidente van het land bracht, werd haar niet in dank afgenomen door de racistische maatschappij. Ze kreeg politieke geweldpleging over zich heen, zelfs van vrouwen. Met enig leedvermaak ging ze van leer tegen senator Maria Fernanda Cabal die haar ‘de keizerin’ noemde. ‘Maria Fernanda Cabal is woedend omdat een zwarte vrouw zoals ik geen dienstmeid van haar is, maar de vicepresidente van Colombia,’ merkte ze op.

In een lang interview met de Franse zender France 24 en Radio France (RFI) in november 2022 gaf de nieuwe president Gustavo Petro, een diepgaand overzicht van de oorlog in Oekraïne, de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten, de oorlog tegen drugs in Latijns-Amerika, de invasies in de wereld, de klimaatverandering en het antidrugsbeleid. De Franse journalist zei hem dat de Braziliaanse president Luna da Silva beweerd had dat president Zelensky even verantwoordelijk is voor de oorlog in Oekraïne als de Russische mandataris Vladimir Poetin. Wat is uw opinie? President Gustavo Petro antwoordde onder meer het volgende: ‘Latijns-Amerika heeft talrijke invasies gekend in de loop van de geschiedenis. Spanjaarden, Portugezen, Fransen, Engelsen, Noord-Amerikanen en vooral in de recente geschiedenis heel veel Noord-Amerikaanse invasies. Maar ook in het Midden-Oosten tijdens de 21e eeuw, in Irak, Libië, Syrië. Waarom zijn er goede invasies, waarvoor mijn applaudisseert  terwijl dezelfde mensen die deze invasies toejuichen andere invasies afwijzen? Er zijn goede en slechte invasies of is het zo dat er een spil van machtsbelangen bepaalt dat men  sommige invasies kwalificeert als goed en andere als slecht? Zo promoten zij sommige invasies als goed en vallen anderen aan, afhankelijk van de eigen politieke belangen. Als we een bepaalde invasie verwerpen, dan moeten we alle invasies verwerpen, de voorbije en de toekomstige. Laten we de agressie tot internationale misdaad uitroepen. Elke internationale agressie door gelijk wie bedreven tegen gelijk wie moet als internationale misdaad veroordeeld kunnen worden en als zodanig verklaard tegenover de gepersonaliseerde verantwoordelijken.

De Franse journalist vroeg hem of in die zelfde gedachtegang president Poetin niet  veel meer verantwoordelijk is dan president Zelensky. President Petro kaatste de bal terug en liet dit over aan zijn eigen criterium. Daarna vervolgde hij. Er werd een constructie opgericht die de reactie van Rusland zou opwekken, wat gebeurd is. Oekraïne heeft niets te maken met de NAVO noch met de Russen. En de NAVO of de Russen, de commerciële oorlog tussen de Verenigde Staten en China vertegenwoordigen de Latijns-Amerikaanse belangen niet. Vandaar dat het beste is dat we afstand nemen en gaan voor de vrede.[5]

Een van de eerste belangrijke ingrepen van de nieuwe Colombiaanse regering was de regering van de Venezolaanse president Nicolás Maduro erkennen en de diplomatieke betrekkingen met het buurland herstellen, om daarna volop te gaan met de commerciële relaties. Een zware streep door de rekening van Washington. Ook wordt – eindelijk – volop onderhandeld om de gewapende paramilitaire bendes te doen overgaan tot ontwapening.

De waterkering tussen de vijandige blokken

Het is duidelijk dat de oorlog in Oekraïne de waterkering tussen de vijandige blokken in de wereld nog intensiever in de verf gezet heeft. Begin maart 2022 werd tijdens de buitengewone Algemene Vergadering de resolutie voorgelegd om de inval van Rusland in Oekraïne te veroordelen, waarbij Moskou opgeroepen werd zich onmiddellijk en onvoorwaardelijk uit het buurland terug te trekken.

In totaal stemden 146 landen: 141 voor de resolutie en 5 tegen, terwijl 35 landen zich van de stemming onthielden, waaronder China en voor Latijns-Amerika: Bolivia, Cuba, Nicaragua en El Salvador (waar president Nayib Bukele op ramkoers leeft met de VS.) De overige 12 lidstaten woonden de stemming niet bij. Venezuela verloor het recht om mee te stemmen, omdat het land zijn financiële bijdragen aan de VN niet ingelost heeft. Geschat wordt dat de landen, die niet horen bij de 141 stemmers voor de resolutie tegen Rusland, bijna de helft van de wereldbevolking vertegenwoordigen. En zo wordt duidelijk hoe vandaag de wereld eraan toe is. En dat het al lang niet meer simpel gaat over links tegen rechts.

‘De vijand van mijn vijand is mijn vriend.’ Dit geldt ook voor Noord-Korea dat Rusland honderdduizend troepen zou aangeboden hebben om de oorlog tegen Oekraïne te winnen, althans volgens Russische staatsmedia. Daarnaast zou de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un ook arbeiders sturen naar de zwaar gehavende Donbas-regio om te helpen bij de heropbouw.

Maar ook voor Latijns-Amerika gaat het al lang niet meer over links of rechts. De scheiding van de geesten en gemoederen loopt over het zich opstellen met of tegen/zonder de Verenigde Staten. Zo is bij voorbeeld de positie van de regering van Ecuador vandaag duidelijk. President Guillermo Alberto Lasso kondigde vanop het Witte Huis bij president Joe Biden aan dat hij terug presidentskandidaat is voor de verkiezingen van 2025.

En Europa?

De oorlog in Oekraïne zet de tweespalt tussen oost en west extra in de verf. Onze mainstream media doen er alles aan om ons een eenzijdige visie op de machtsverhoudingen van de wereld van vandaag voor te spiegelen. Neen, het gaat niet alleen over wat gezegd wordt, maar evengoed hoe het gezegd wordt en over wat verzwegen wordt.

Europa loopt achter de VS aan. De Oekraïense oorlog speelt zich af in Europa. Tijdens een interview voor de VRT werd de vraag gesteld aan Ruslandkenner Jan Baljauw hoe het uit te leggen valt dat de Oekraïense president Volodymyr Oleksandrovych Zelensky onlangs over Brussel vloog, de Europese Unie negeerde en op de koffie ging bij Joe Biden in Washington. Het antwoord was onthutsend waarachtig: Joe Biden is de opperbevelhebber van de NAVO-strijdmachten.

[1] https://www.jornada.com.mx/2022/12/16/mundo/026n2mun

[2] Nu de nieuwe Koude Oorlog aan de gang is, versterken Cuba en Rusland de historische geopolitieke alliantie | Covert Action Magazine

[3] https://dialogo-americas.com/es/articles/venezuela-e-iran-profundizan-relaciones-en-varios-frentes/#.Y6lny3bMKUk

[4] Así han sido 20 años de presencia militar gringa en Colombia (semana.com)

[5] ¿Por qué hay unas invasiones que son buenas y se aplauden, y los mismos que aplauden esas invasiones rechazan otras? (ecsaharaui.com)