Het strijdbare Hamas is erin geslaagd de Palestijnse kwestie weer op de internationale agenda te zetten, al was dat ten koste van veel verwerpelijk bloedvergieten. Maar de VS en de EU willen van Hamas niets weten en bestrijden het als een terroristische organisatie, terwijl de Israëlische premier Netanyahu Hamas helemaal wil uitroeien. Daartegenover staat de vleugellamme beweging Fatah, de grootste fractie van de Palestine Liberation Organisation. Die PLO is erkend als vertegenwoordiging van de Palestijnen, maar brengt niets in beweging. Er zijn voorstellen om Fatah, dat de Westoever bestuurt, ook weer verantwoordelijk te maken voor Gaza, maar Israël is daartegen. Er staan trouwens ook al Joodse kolonisten klaar om zich straks weer in Gaza te vestigen, lees je in Médiapart. Hoe geraakt Gaza aan de autonomie waar het recht op heeft? Hoe kan het zich losrukken uit de klauwen van Israël?
“Het idee dat de sleutel voor Palestijns succes bij het bereiken van een onafhankelijke staat gelegen is in nationale eenheid is zich aan het versterken in delen van de Palestijnse wereld,” schrijft het periodiek Al Monitor. Maar samenwerking tussen die twee bewegingen is niet evident. Ze zijn immers concurrenten en Hamas heeft in 2006 in Gaza de verkiezingen gewonnen van Fatah en die beweging vervolgens buitengeduwd. Dat is al een onaangename herinnering voor Fatah. Maar Fatahleider Mahmoud Abbas is ook geïrriteerd door de aanval van 7 oktober. Omwille van het enorme risico op Palestijnse slachtoffers dat genomen werd (en dat nog groter is dan je kon bedenken, vermits Israël alle ethiek en alle oorlogsregels naast zich neerlegt en op genocide uit is). Maar Abbas is ook gestoord door het solospel van Hamas, dat zonder enig overleg met Fatah te werk ging.
Internationaal is Fatah in het voordeel: het is via de PLO (Palestine Liberation Organisation) officiële vertegenwoordiger van de Palestijnen en geniet de steun van internationale instanties en meerdere landen. Fatah erkent het bestaansrecht van Israël, wil geen gewapende strijd voeren en hoopt op een Palestijnse staat die er door internationale bemiddeling zal komen. Alleen is er van die staat niets te merken en is hij niet in zicht, en was Israël volop bezig goede contacten te leggen met Arabische landen. Dat impliceerde dat die niet of niet meer moeilijk zouden doen over de Palestijnse kwestie. Israël zou zijn gang kunnen gaan, geen probleem.
Het resultaat van de aanval van Hamas op Israël en de buitensporige en genocidaire reactie van Israël is nu wel dat de diplomatieke winst van Israël beschadigd is, want in de Arabische wereld kan je vandaag niet meer goedkeurend over Israël spreken, laat staan er zo maar zaken mee doen.
Wederzijdse beschuldigingen
Hamas lust Fatah even weinig als Fatah Hamas. “Hamas, van zijn kant, beschuldigt Fatah ervan nauw samen te werken met Israël en al zijn vertrouwen te zetten op een politiek proces dat tot niets geleid heeft en alleen maar een toename van kolonies heeft laten zien.” Bovendien verwijt Hamas Fatah dat het niets doet om de Al-Aqsamoskee te verdedigen tegen Joodse indringers. (Naar dit laatste punt verwijst, zoals bekend, de naam Al Aqsa Flood van de Hamasaanval van 7 oktober.) Hier knoopt Hamas aan bij internationale gevoeligheden binnen de islamitische wereld, wat solidariteit kan oproepen vanuit een religieus standpunt. (En wat een dwaasheid van het arrogante Israël dat het dat pesten van de moslimgemeenschap door conservatieve joden toelaat! Het brengt niets op, maar richt grote diplomatieke schade aan!)
De gespannen verhouding tussen Fatah en Hamas is niet makkelijk op te lossen. De inmiddels oude baas van Fatah, Mahmoud Abbas, heeft in 2021 al eens verkiezingen in Gaza geschrapt. “De verkiezingen hadden als doel een regering van nationale eenheid te creëren waarbij Hamas een substantiële positie in de wetgevende raad en in de uitgebreide Palsestijnse Nationale Raad zou hebben (…)”
Zonder Hamas geen oplossing!
De internationale machthebbers doen weinig of niets om een oplossing voor de Palestijnse kwestie te realiseren. Noch de VS bijvoorbeeld, noch de EU, hebben zich daar de laatste jaren voor ingespannen. Maar de EU is dan ook de belangrijkse klant van de Israëlische wapen- en security-industrie, terwijl de VS Israël nodig hebben als machtsplatform aan de Middellandse Zee. Nu Hamas de zaken met hard (en immoreel) geweld heeft aangepakt, wordt het uitgespuwd en van alle verdere gesprekken weggehouden. Maar een oplossing voor de Palestijnse kwestie zonder Hamas is even ondenkbaar als een oplossing zonder Israël.
Het nu door het Westen tot paria verklaarde Hamas heeft er alle belang bij samen te werken met het internationaal aanvaarde, maar slappe en machteloze Fatah en gebruik te maken van de status van die organisatie. De lamme Fatah zou van haar kant de stootkracht van Hamas best kunnen gebruiken, al kan je je voorstellen welke internationale tegendruk er meteen komt als die twee gaan samenwerken. En hoezeer Israël zo’n samenwerking zou tegenwerken en proberen op te blazen.
Maar kijk wat er al gebeurd is: “Terwijl de Amerikanen nu aandringen op een gerevitaliseerd Palestijns leiderschap is Ramallah [de bestuurszetel van Fatah, EH] opnieuw aan het proberen relevant te blijven. De Palestijnse premier Mohammed Shtayyeh sprak zondag op het Forum in Doha in Qatar over de samenwerking tussen Fatah en Hamas.” Al Monitor van 17/12 bracht een interview met een hoge functionaris van Hamas in Doha, Mousa Abu Marzouk, en die suggereerde dat Hamas bereid zou zijn om het bestaansrecht van Israël te erkennen. “Wij proberen een deel van de PLO te worden, en we hebben gezegd dat we de verplichtingen van de PLO zullen respecteren.” Hij voegde daaraan toe dat de Israëli’s moeten krijgen waar ze recht op hebben, “maar niet ten koste van anderen.”
Citaten uit: http://Is a Hamas-Fatah rapprochement in the cards? – Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East
Behalve het laatste citaat, dat komt uit: Elizabeth Hagedorn, The Takeaway: In shift, top Hamas official floats Israel recognition, nieuwsbrief van Al Monitor van 14/12/2023
