De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Is Poetin een Hannibal Lectr? Nepjournalistiek in De Morgen

Is Poetin een Hannibal Lectr? Nepjournalistiek in De Morgen

vrijdag 13 mei 2022 20:45
Spread the love

Jörg Kronauer, foto: German Foreign Policy

Jörg Kronauer (°1968) is een Duitse journalist, van opleiding socioloog. Hij woont in Londen en is documentalist voor het onvolprezen online medium German Foreign Policy, dat elke dag een artikel met analyse en commentaar bij de Duitse en internationale politiek brengt. (Zie bijvoorbeeld in DWM (link):   De NAVO speelt Oekraïense roulette met Duitse wapens.)

Kronauers publicaties zijn bijzonder goed gedocumenteerd met feiten, cijfermateriaal en citaten uit een groot aantal bronnen. Zijn aanpak is nuchter en kritisch, afwegend en zakelijk. Met zijn thema’s zit hij midden in de actualiteit, want hij schreef boeken over Oekraïne en Rusland in de internationale politiek, en zijn jongste boek, dat de voorgeschiedenis van de huidige oorlog uitlegt, was drukklaar toen de oorlog uitbrak op 24 april: “Der Aufmarsch – Vorgeschichte zum Krieg.”


Over dit laatste werk wilde ik het hier net hebben. Maar ik sla het dagblad De Morgen open, en stuit op een stuk van twee pagina’s van de hand van Jarron Kamphorst over een pas in het Nederlands verschenen boek van Bill Browder, “Achtervolgd door de staatsmaffia.”  Er staat niet bij dat de tekst overgenomen is uit het Nederlandse blad Trouw, wat ik verneem op het internet. De auteur is journalistiek correspondent met standplaats Moskou. Het stuk is een interview met als titel “Poetin  lijkt op Hannibal Lectr: ze hebben evenveel empathie en moreel geweten”.

Daarmee is de toon gezet: we krijgen een sensatiegericht stuk waarin Poetin wordt afgeschilderd als een psychopaat zonder medegevoel of moraal, waarin geostrategie geen rol speelt en alles herleid wordt tot het karakter en het eigenbelang van de Russische president. Een imbeciele benadering. Het interview verloopt volkomen kritiekloos, en de “journalist” gaat gewoon mee in een propagandaverhaal dat de geïnterviewde opdist, en dat gebaseerd is op zijn persoonlijke haat tegen Rusland en Poetin en de door hem gekozen rol van “grootste vijand van Vladimir Poetin”, die hem voor russofobe media aantrekkelijk maakt.

Browder promoot zichzelf als vijand nummer 1 van Poetin. (Boekcover Kero)

In zijn inleiding stelt Kamphorst Browder voor als een zeer correcte man, die geëngageerd de corruptie in Rusland bestrijdt.  In de jaren ’90 en begin 2000 was Bill Browder een succesvolle zakenman die vele miljoenen investeerde in de Russische economie. “Daarnaast voerde Browder in die jaren een harde en eenzame strijd tegen de wijdverbreide corruptie waar hij in het Russische zakenleven consequent tegen aanliep. Een strijd die het Kremlin niet op prijs stelde, waardoor Browder in 2005 tot ‘nationale veiligheidsdreiging’ werd bestempeld en het land werd uitgezet. Maar ook op afstand bleef de zakenman Poetin en het Russische regime uitdagen.”

 

“Het absolute dieptepunt van zijn confrontatie met het Kremlin voltrok zich in 2009 toen Browders advocaat, Sergej Magnitski, werd gearresteerd en een krap jaar later in een cel in Moskou overleed. Uit onderzoek kwam naar voren dat de 37-jarige advocaat, die destijds een corruptieschandaal binnen de regering op het spoor was, door marteling en verwaarlozing om het leven kwam. In de jaren daarna maakte Browder het tot zijn missie om overal ter wereld te lobbyen voor sancties tegen het regime van Poetin.”

 

“In 2012 leidde dat in de VS tot de zogeheten Magnitski-wet, die alle betrokkenen bij de dood van Sergej Magnitiski sancties oplegde. Ook in Europa kwam het in 2020 tot soortgelijke wetgeving die lidstaten van de Europese Unie in staat stelt om mensenrechtenschenders overal ter wereld harder aan te pakken. Maar de missie van Browder is nog lang niet volbracht. In zijn nieuwe boek ‘Achtervolgd door de staatsmaffia’ beschrijft hij hoever Poetin bereid is te gaan om alles en iedereen die het tegen hem opneemt te terroriseren. En dat is, zeker in een tijd waarin Rusland een verwoestende oorlog voert in Oekraïne, volgens Browder relevanter dan ooit.”

 

De mythe van de held Magnitsky

 

Dit verhaal, al lang bekend en nog maar eens herhaald in De Morgen, is erg onwaarschijnlijk. Een succesvolle investeerder in een vreemd land die tegelijk in dat land strijd voert tegen corruptie en de regering aanklaagt – dat is een onwerkbare combinatie! Dat blijkt ook: tot 2005 was Browders een enthousiaste verdediger van Poetin, maar dat veranderde nadat zijn bedrijf in moeilijkheden kwam.

 

In rechtszaken geldt het principe “hoor ook de andere kant”, en dat is ook een onmisbaar uitgangspunt in de journalistiek. De “journalist” Kamphorst heeft daar nog nooit van gehoord, want hij baseert zijn hele tekst op de informatie van de geïnterviewde, en zegt niets over alle controverse rond dit merkwaardige personage en alles wat het rondbazuint. Magnitsky was de boekhouder van Browders bedrijf in Rusland, en werd ervan verdacht belastingontduiking te verzorgen. Daarvoor werd hij opgesloten, en hij stierf in 2008 in gevangenschap, door ontoereikende medische verzorging, wat een schande moet heten. (Maar dat hij door de politie zou doodgeknuppeld zijn, zoals Browder beweert, is niet bewezen.)

 

Wat volgde beschrijft Jörg Kronauer in zijn boek als volgt: “Browder beweert – en zijn versie van het verhaal wordt in het Westen bij voorkeur verspreid – dat de boekhouder een miljoenencorruptie van hoge Russische ambtenaren zou ontdekt en aangeklaagd zou hebben, en daarom gearresteerd en ten slotte door gevangenisbewakers doodgeslagen zou zijn. Hoge kringen zouden bij de zaak betrokken zijn, en uiteindelijk zou de moord op Magnitsky zelfs door president Vladimir Poetin persoonlijk gedekt zijn.”

 

Geen klokkenluider maar een belastingfraudeur

 

Kronauer merkt op dat er ook andere versies van deze kwestie bestaan, zoals die van de filmregisseur Andrej Nekrassow, die in het Westen succes had zolang zijn documentaires scherpe kritiek op Rusland brachten – maar die bijval sloeg om in 2016. De regisseur was aan een film over de zaak-Magnitsky begonnen, met de bedoeling schendingen van de mensenrechten aan te klagen, maar ontdekte gaandeweg dat van het verhaal van Browder niet veel klopte. Zijn film, die hij samen met de Duitse televisieomroep ZDF en Arte had geproduceerd, werd niet uitgezonden, wat Kronauer becommentarieert met: “Gebaseerd op gefundeerde bewijzen sprak hij de Westerse story over de Russische staatsmoord op een heldhaftige anti-corruptiestrijder tegen. Daarmee was Nekrassow – tot zijn ontzetting – in het ‘Vrije Westen’ uitgerangeerd.”

 

Hier is aan toe te voegen dat Browder met juridische acties dreigde tegen de film, zowel tegen de uitzending ervan door de genoemde televisiezenders als tegen de vertoning ervan in het Europees parlement. Browders voerde ook actie tegen het Duitse weekblad Der Spiegel, wegens een artikel over de zaak dat hem niet beviel. De titel van de Engelse versie luidt: “The case of Sergei Magnitsky. Questions Cloud Story Behind U.S. Sanctions.” Maar Der Spiegel hield voet bij stuk: “Why DER SPIEGEL Stands Behind Its Magnitsky Reporting”.

 

De criminele Magnitskywetten

 

Het gefantaseerde verhaal van Browders over Magnitsky als klokkenluider die vermoord werd in een Russische gevangenis, was in de VS, door lobbying van Browder, aanleiding tot de uitvaardiging van de zogenaamde Magnitskywet, die in 2012 door Obama ondertekend werd en die in 2016 wereldwijde gelding kreeg. De wet stelt de VS in staat “officials” van over heel de wereld die betrokken (zouden) zijn bij schendingen van de mensenrechten te straffen, hun bezittingen in de VS aan te slaan en hen de toegang tot de VS te verbieden.

 

Andere landen, zoals Groot-Brittannië en Canada, Estland, Letland en Litauen en Kosovo vaardigden gelijkaardige wetten uit, en ook de EU deed dat. Het probleem daarmee is, zo stelt Kronauer terecht, dat de politiek beslist over iemands schuld, in de VS de president. En dat er geen juridisch onderzoek en geen juridisch oordeel te pas komt aan de Magnitskywetten. Het is dus een instrument voor willekeurige sancties, in functie van politieke belangen. Kronauer merkt droogjes op: “Dat bijvoorbeeld CIA-medewerkers, die in het kader van de War on terror van de VS verdachten lieten folteren – bijvoorbeeld de CIA-directrice Gina Haspel die van april 2018 tot januari 2021 in het ambt was – geen EU-sancties moeten vrezen, dat spreekt vanzelf.”

 

Dat De Morgen de blubberjournalistiek van Jarron Kamphorst kritiekloos opneemt, geeft blijk van een akelig gebrek aan journalistieke ernst van die gazet.

 

 

 

https://www.demorgen.be/politiek/hij-was-een-van-de-grootste-investeerders-in-rusland-nu-brandt-hij-poetin-af-dit-is-een-afleidingsoorlog~b1f53747/

 

The Case of Sergei Magnitsky: Anti-Corruption Champion or Corrupt Anti-Hero? – DER SPIEGEL

 

Russland: Der Fall Magnitski – Story ohne Held – DER SPIEGEL

 

SPIEGEL Responds to Browder Criticisms of Magnitsky Story – DER SPIEGEL

 

https://archive.ph/20160615131010/http://www.nytimes.com/2016/06/10/world/europe/sergei-magnitsky-russia-vladimir-putin.html?_r=0#selection-1901.0-1901.51 )

 

 

 

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!