De Iraaks-Koerdische president Masrour Barzani heeft dinsdagmiddag aan Washington gevraagd om hun troepen te stationeren aan de grens met Syrië na de zoveelste escalatie tussen de PKK (de Koerdische Arbeiderspartij) en de KDP (Koerdische Democratische Partij). Volgens de KDP hebben de Syrisch-Koerdische YPG (Volksbeschermingseenheden) geprobeerd hun grondgebied te infiltreren. Dit resulteerde in een vuurgevecht.
Beide partijen kennen een lange geschiedenis van rivaliteit en spanningen. Zo stonden ze al eerder tegenover elkaar in de zogenaamde ‘Oorlog om Qandil’. Rivalerende Iraaks-Koerdische partijen KDP en PUK (Patriottische Unie van Koerdistan) vochten daar van 1994 tot 1997 om de macht in Iraaks Koerdistan. Tot 1996 leek de PUK de strijd om Iraaks Koerdistan te winnen, het kreeg daarbij hulp van Iran. KDP leider Barzani riep daarop de hulp van Saddam Hoessein in, die het Iraaks leger ter beschikking stelde. In de ‘strijd om Erbil’ nam de KDP de hoofdstad van de Iraaks-Koerdische autonome regio terug.
Wat de Koerdische burgeroorlog verder compliceerde, was de aanwezigheid van de PKK, die de strijdkrachten van PUK ondersteunden. Hun aanwezigheid provoceerde Turkije om zich in het conflict te mengen. Tijdens ‘Operatie Hamer’ vielen de KDP strijders en het Turkse leger beiden de PKK aan in een poging de PKK terug naar de libanese Beka’a vallei te verbannen. Aan alle kanten leidde dit regionale conflict tot veel slachtoffers, maar de PKK verblijft ook vandaag nog steeds in de bergen van Noord-Irak.
De KDP onderhoudt ook vandaag nog goede banden met Turkije, tot grote ergernis van de PKK. Turkije heeft door de jaren meermaals grootschalige militaire operaties in het gebied uitgevoerd, en bombardeert regelmatig de PKK-kampen met hun jets. Er zijn honderden nabijgelegen Noord-Iraakse dorpen leeggelopen en ook veel burgers het slachtoffer van, wat weer tot ergernis van de KDP leidt.
Bezorgheid om een hevig intra-Koerdisch conflict startte eerder dit jaar. Dit begon in de lente, toen de Iraaks-Koerdische KDP troepen plaatste in het gebied Zini Werta, een strategische oversteek tussen de Kandil- en Gare gebergtes. Tegelijkertijd voerde de Turken een groot offensief uit op Iraaks-Koerdisch grondgebied, en zette er meerdere nieuwe militaire posten op. Dit leidde tot een ware social media-oorlog tussen de Koerdische supporters van beide facties, en alarmbellen in de hele regio. Spanningen bereikten een nieuwe hoogte als de KDP de PKK ervan beschuldigde de massale protesten in Noord-Irak te hebben veroorzaakt. Duizenden jongeren gingen er de straat op om tegen corruptie, vertraging van het uitbetalen van lonen en uitzichtloosheid te protesteren.
En dan vorige week leidden deze alsmaar stijgende spanningen tot een vuurgevecht. Volgens Serbest Lezgin, plaatsvervangend minister voor peshmerga-zaken, heeft een groep van ongeveer 50 YPG strijders vanuit Syrië geprobeerd om Iraaks Koerdistan te infiltreren, aan de grens van Fish Khabur. Toen Iraaks-Koerdische peshmerga strijders de infiltranten wensten te ontwapenen, brak er een vuurgevecht uit.
De Syrisch-Koerdische militie YPG is sterk gelieerd aan de PKK, een doorn in het oog van de buitenwereld. Zo heeft de VS al regelmatig verklaard dat de PKK strijdkrachten het gebied moeten verlaten, en de YPG zich moet losschudden van haar banden met de PKK als het Amerikaanse steun wil behouden.
De Verenigde Staten steunen de YPG militair en financieel, maar zijn tot nu toe geen politieke verbintenissen met hen aangegaan. Tegelijkertijd hebben de Amerikanen ook een goede band met de Iraakse Koerden, die ze al decennia lang militair, financieel en politiek ondersteunen.
Amerikaanse patrouilles aan de Iraaks-Syrische grens zouden volgens de Koerdische autoriteiten verschillende doelen dienen, waaronder het onafhankelijk verifiëren van smokkeloperaties langs de grens, dat loont voor de Koerdische regio van Noord-Irak en haar belangrijkste regionale bondgenoot, Turkije. De waarnemers zouden tegelijkertijd de verboden PKK strijdkrachten ontmoedigen om manschappen en voorraden van haar kampen in Noord-Irak naar Syrisch Koerdistan te verplaatsen, De aanwezigheid van de VS als waarnemers, zou de door de PKK geleide en door de VS gesteunde Syrische Koerdische YPG verantwoordelijk houden voor ‘het verbreken van de banden met de PKK’, het eigenlijke doel achter dit verzoek.
Na bijna twee decennia kunnen de Koerdische partijen geschillen uit het verleden niet vergeten. Het blijkt telkens weer: ze kunnen elkaars bloed wel drinken. Een ding is duidelijk, het Koerdische volk heeft nog een lange weg te gaan tot eenheid.
