Ami Ayalon, gewezen commandant van de Israëlische zeemacht, gewezen directeur van de Israëlische geheime dienst Shin Bet, gewezen minister en ook bekend als vredesactivist, publiceerde op 11 april een essay in Foreign Affairs, online: “De enige manier voor Israël om Hamas echt te verslaan. Waarom de zionistische droom afhangt van een tweestatenoplossing”. Een interessante beschouwing van iemand die als insider met kennis van zaken de Palestijnse kwestie kan bekijken  en die daar ook al opgemerkte boeken over schreef, zoals “Friendly fire: How Israel Became its Own Worst Enemy and the Hope for its Future”.

Ayalon begint met een alinea die de Israëlische/Joodse lezer welwillend moet stemmen: de oorlog die Israël voert in Gaza is gerechtvaardigd. De afschuwelijke daden van Hamas – die hij nog eens samenvat – gingen in tegen elk gevoel voor recht en humaniteit. De slachters pronkten ook nog met hun daden en er werden beelden van verspreid in horrorvideo’s. Als reactie heeft, zo besluit de auteur, Israël een rechtvaardige oorlog van zelfverdediging gevoerd.

Het leed aan de Palestijnse kant

Maar meteen daarna begint Ayalon over het leed aan de andere kant: tienduizenden doden, velen daarvan burgers, waaronder duizenden vrouwen en kinderen. Dat komt doordat de strijd in dichtbevolkt gebied gebeurt en ook doordat Hamas scholen, moskeeën en hospitalen gebruikt als commandocentrales, communicatiecentra en fabrieken en opslagplaatsen voor wapens. Hamas gebruikt de mensen die het zou moeten beschermen als een menselijk schild.

Het is begrijpelijk, zegt de auteur, dat de Palestijnen het conflict anders bekijken dan de Israëli’s. Zij tolereren of ondersteunen Hamas, want in hun ogen gaat het om een bevrijdingsoorlog, tegen de Israëlische bezetting, zelfs als ze de radicale islamistische agenda van Hamas en de verdorvenheid van het opofferen van burgers erkennen. En dan komt de pijnlijke conclusie van Ayalon: “Hamas is, ondanks zijn methodes, steun aan het winnen, niet alleen bij de Palestijnen, maar ook in landen met een Arabische of islamitische meerderheid buiten het Midden-Oosten.”

“Het cumulerende effect van de opinies in de wereld is kritisch voor Israëls vooruitzichten op een overwinning.”

De wreedheden van Hamas van 7 oktober worden steeds meer overschaduwd door de reactie van Israël, dat zijn morele superioriteit verliest. Met name door het doden van medewerkers van World Central Kitchen is het globale narratief “definitief omgeslagen in het voordeel van Israëls vijanden.” Om de oorlog te kunnen winnen, moet Israël dringend het narratief weer aan zijn kant krijgen, en daardoor is een andere aanpak nodig. De leiders van Israël zijn er niet in geslaagd duidelijke politieke objectieven te formuleren en altijd maar voortvechten brengt de twee partijen niet dichter bij een vredesakkoord voor de lange termijn.

De conclusie van de auteur: “Israël moet nu opnieuw de diplomatieke piste starten die het uiteindelijke doel van een tweestatenoplossing doet herleven, en het heeft daarvoor een nieuw leiderschap nodig. Alleen door zijn engagement voor een onderhandelde oplossing kan Israël terug de steun die het nodig heeft van zijn partners in Europa, het Midden-Oosten en de VS terugwinnen, de steun die ondergraven is door de voorbije zes maanden oorlog in Gaza.”

Ayalon wijst er op dat, toen Israël officieel aanstuurde op een tweestatenregeling en de Oslo-akkorden ondertekende, het brede steun kreeg in de wereld, ook al bestreed het ondertussen het Palestijnse terrorisme. Hijzelf was toen hoofd van de binnenlandse veiligheidsdienst Shin Bet en herinnert zich: “Onze samenwerking met Palestijnse veiligheidsdiensten leidde tot een krachtige vermindering van het Hamasterrorisme, maar mijn Palestijnse partners maakten me duidelijk dat de voortzetting van hun medewerking afhing van de politieke vooruitgang naar het einde van de bezetting en het oprichten van een Palestijnse staat naast Israël.”

“Israël kan de oorlog niet winnen door alleen maar Hamas te ontwapenen en zijn leiders te elimineren.”

Ayalon vat zijn visie op Hamas helder samen: “Niemand moet naïef zijn over Hamas. Het is een moorddadige organisatie die men niet moet toestaan de verantwoordelijkheid voor Gaza te behouden. In alle functies die ik had binnen het Israëlische veiligheidsbestel heb ik Hamas behandeld als een meedogenloze terreurgroep die waar Israël tegen moet vechten. Ik verzette me tegen elke poging om met Hamas te onderhandelen omdat zo’n tegemoetkoming de macht van de groep zou versterken en die van de Palestijnse Autoriteit, die het recht van het Israëlische volk op een eigen land erkend had, zou verzwakken.”

(In gedachten vervang ik in de eerste zinnen Hamas door Israël, en kom tot een betoog waarmee ik kan instemmen: Israël, een moorddadige organisatie, een meedogenloze terreurorganisatie, die men geen macht over Gaza mag geven…”)

De gedachtengang van Ayalon is verder dat zelfs als Israël Hamas zou overwinnen, de ideologie ervan zal blijven bestaan, en het conflict blijft duren. Dus concludeert de auteur: “Op dit punt zijn er maar twee zaken die Israël kan doen om het verhaal te veranderen: nieuwe leiders kiezen en terugkeren naar het doel van de tweestatenoplossing als onderdeel van een diplomatieke beëindiging van deze oorlog.”

De voorgestelde strategie is niet alleen bedoeld om de internationale steun terug te winnen. Ze is ook essentieel om Hamas politiek te overwinnen en op lange termijn Israëls veiligheid te garanderen. Hier citeert Ayalon de stichter van Hamas, de door Israël vermoorde Sheik Ahmed Yassin, die ooit in een interview verklaarde dat het enige wat de zege van Hamas zou kunnen tegenhouden is: dat Israël zou instemmen met de oprichting van een Palestijnse staat naast zich!

Ayalon becommentarieert: “Yassin had gelijk. Een tweestatenoplossing zou geen nederlaag zijn voor Israël, maar een overwinning – en het zou de enige manier zijn om Hamas echt te verzwakken. Dat resultaat nastreven zou geen capitulatie zijn voor het terrorisme en geen onderwerping aan een Amerikaans dictaat. Het is veeleer de beste manier om de zionistische droom van een blijvende staat Israël, Joods en democratisch, te realiseren.”

Het lijkt me een stap vooruit dat een politicus als Ayalon pleit voor een diplomatieke oplossing van het conflict, via een tweestatenoplossing. Maar hij doet dat uit strategische overwegingen. Zijn visie op de rechten van de Palestijnen en op Hamas verdient kritisch onderzoek. Daarover meer in Deel 2 van deze beschouwing.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier