Om Valentijnsdag 2015 een originele wending te geven kan je met jouw partner naar de première van de softerotische film – hoef ik het eigenlijk te zeggen? – Fifty Shades of Grey gaan kijken. De Noord-Amerikaanse reviews zijn wel ok, die op eigen bodem (totnogtoe) niet zo.

Zelf heb ik de film nog niet gezien noch heb ik daar plannen toe. Ik heb ook het boek, of 2 sequels ervan, gelezen. Ik wil het ook niet hebben over de film of het verhaal, dus dat laat ik in het midden.

Waar de massa mee bezig was, heeft me altijd al ergens geboeid. Ik kan niet zeggen dat ik nooit heb meegedaan. Tenslotte begint iedereen te roken omdat de rest het doet of het deed, maar het nog steeds elke dag mist.

Ik wil het hebben over hypes in de popcultuur en dat vanuit een introspectief standpunt. Waarom, hoor ik je denken. Terechte vraag die ik later zal beantwoorden.

Omdat ikzelf nog geen kwarteeuw oud ben zal ik het hebben over de hypes welke ik me kan herinneren en nog relatief goed in het collectief geheugen zitten. Tokio Hotel. 8 jaar geleden. Wat een hype. Jonas Brothers, 7 jaar geleden. Wat een hype. In datzelfde jaar worden we gebombardeerd met (letterlijk) schitterende vampieren – Twilight is in ‘t land. En, ondertussen toch ook alweer vijf jaar geleden, Justin Bieber.

Ongetwijfeld zijn er meerdere hypes welke dit rijtje kunnen vervoegen, zoals The Hunger Games en One Direction, maar het zijn er al genoeg.

Laten we verdergaan met Twilight, een boekenreeks die het witte doek haalde. Ik was en ben nog steeds van mening dat je iets niet naar behoren kan beoordelen als je de boeken niet hebt gelezen noch de films heb gezien. Dus heb ik de boeken gelezen en beide films gezien. Nu kan ik oprecht zeggen – dit was de hype niet waard. Per definitie is een hype iets dat belangrijker lijkt dan het in werkelijkheid is.

Een tweetal jaar geleden werkte ik op een plek met voornamelijk vrouwelijke collega’s. Alsof het uit het niets kwam, las plots drievierde van die vrouwen al eens een boek en vonden ze Vijftig Tinten Grijs een meesterwerk. Onthou: het gaat niet over kwaliteit. Maar, wat pas echt mijn aandacht trok was toen een van mijn toenmalige collega’s, ook een vrouw, zei dat ze het niet zo goed vond. Er werd nog geBFF’t en getagged in Facebookposts, maar er was even een moment waarop het een missie leek om deze ene ketter te overhalen en haar op het juiste pad te krijgen.

Waar voor mij het schoentje knelt bij hypes is dat een groep mensen die wij nooit of nooit zullen zien hebben besloten dat wij dit leuk moeten vinden. Wij moeten het aangenaam vinden. Wij moeten er geld aan willen uitgeven. Daar zit het probleem. 

Vaak wordt er gemikt op tieners, die sowieso al meer moeite hebben om zoals een zalm tegen de stroom in te zwemmen. In een periode waarin ze net aangemoedigd zouden moeten worden om op zoektocht te gaan naar wie ze zijn, of willen zijn, en wat (en of) ze iets van hun leven willen maken.

Ik vind het triestig als ik tieners zie rondlopen met dezelfde kleren, dezelfde handtassen en dezelfde hoesjes. Gezichtsloze boekjes bepalen wie hot is en wie not en ook welke muziek in is en welke muziek out. Intussen volgen ze een opleiding die niet is afgesteld op hen als individu. Een maatschappelijk ingestelde standaard wordt voor ogen gehouden. ‘Je moet dit kunnen’, ‘Je moet je daar niet mee bezighouden’. Gruwelijk.

Bestaat deze standaard eigenlijk wel? Voor hetzelfde geld hebben eeuwen geleden een paar machtige mensen deze standaard ingesteld, om te zien of iedereen er zou in trappen.

En dedoeme, het is hen nog gelukt ook.