De collaboratie van de Franse staat met de Duitse bezetter tijdens WOII en de Franse deelname aan de Jodenvervolging heeft gezorgd voor een muur tussen rechts en uiterst-rechts. Dat gaat terug op het Vichyregime, het bestuur van Frankrijk door maarschalk Pétain, in samenwerking met de Duitse bezetter.
Daartegenover stond het verzet en de strijd tegen Duitsland, aangewakkerd en mede georganiseerd vanuit Engeland door een vroegere naaste medewerker van Pétain, Charles de Gaulle, die later president van Frankrijk zou worden. Pétain en de Gaulle werden de boegbeelden van twee onverzoenbare visies, gecultiveerd door respectievelijk uiterst-rechts en rechts.
Het Vichyregime heeft zich gecompromitteerd door de samenwerking met de Duitsers, en dan vooral door zijn bijdrage tot de Jodenvervolging: 74.150 Joden werden gedeporteerd, waarvan er maar 4000 teruggekeerd zijn. President Chirac heeft in 1995 deze collaboratie en schuld van Frankrijk toegegeven en veroordeeld, wat leidde tot ongenoegen bij uiterst-rechts.
Een Jood kan toch geen nazi zijn!
Als Jood van Algerijnse afkomst heeft Zemmour een ingewikkelde, maar ook voordelige positie. Hoewel hij uiterst-rechtse denkbeelden propageert en tegen de migratie en met name de ‘ingeweken’ moslims en hun godsdienst ageert, staat hij via zijn Joodse achtergrond boven het antisemitisme van Vichy en van wie in dat spoor blijft denken. Een Jood kan toch geen nazi zijn! Hij is door zijn achtergrond ook de geschikte persoon om de Jodenvervolging te relativeren, en uiterst-rechts gunstig te stemmen.
Zelf komt hij politiek gezien uit de rechtse hoek, uit de gaullistisch georiënteerde partij RPR. Maar hij keek al lang over de muur heen die deze strekking scheidt van uiterst-rechts, en had contacten met Jean-Marie Le Pen en Marine Le Pen. Zijn probleem is momenteel hoe hij Marine Le Pen bij de presidentsverkiezingen de loef kan afsteken en zoveel mogelijk stemmen van haar partij, het Rassemblement National (het vroegere Front National) kan binnenhalen. En tegelijk zich niet onmogelijk maken bij ‘correct’ (anti-Vichy) rechts.
Schild en zwaard, allebei nodig
Zijn strategie daartoe knoopt aan bij die van Pétain zelf, zoals geformuleerd in diens zelfverdediging voor de rechtbank in 1945. De maarschalk stelde toen dat zijn politiek beleid positief geweest was voor Frankrijk: hij had van zijn legitieme en internationaal erkende macht gebruik gemaakt als “een schild om het Franse volk te beschermen”. En: “Terwijl generaal De Gaulle, buiten de grenzen de strijd voortzette, heb ik de wegen voor de bevrijding voorbereid en een lijdend maar levend Frankrijk in stand gehouden …” In deze visie waren zowel Pétain zelf als De Gaulle nuttig en nodig voor Frankrijk, als het noodzakelijke schild en het even noodzakelijke zwaard om Frankrijk te beschermen en te redden.
In werkelijkheid betekende Pétains collaboratie dat er samengewerkt werd met de Duitsers op een manier die onder andere heel wat verzetslieden het leven kostte, en ook een massa Joden. Toch speelt Zemmour het klaar om te verklaren dat Pétain de Franse Joden gered heeft, een verbijsterend standpunt! Maar je moet goed op de formulering letten: de Franse Joden. Pétain liet eerst en vooral de Joden die geen Franse nationaliteit hadden, oppakken voor deportatie naar Auschwitz.
In de visie van Zemmour heeft hij daardoor de (of veel) Franse Joden gered. Op de televisie verklaarde Zemmour in september 2021: “Vichy heeft de Franse Joden beschermd en de Joodse vreemdelingen uitgeleverd” en noemde de toespraak van president Chirac in 1995, waarin die de Franse schuld aan de Jodenvervolging erkende, “crimineel”. Het Vichyregime daarentegen heeft volgens hem geen misdaden begaan, dat had hij al eerder op de televisie beweerd: “Men heeft geen misdaad begaan.” Pétain was niet crimineel, maar Chirac wel: een merkwaardige omkering van waarden! (En is de uitroeiing van Joodse ‘vreemdelingen’ minder erg dan die van Franse Joden?)
De deculpabilisering en rehabilitering van Pétain is een heel belangrijk punt voor Zemmour. Die moeten de muur tussen rechts en uiterst-rechts slopen, maar ook verhinderen dat de antimigrantenpolitiek en de islambestrijding die hij voorstaat, afgeremd worden door vergelijkingen met het racisme en de medewerking aan de Shoah van Frankrijk onder Pétain.
Een jood kan toch geen nazi zijn?
In het zeer goed geschreven en uitstekend gedocumenteerde boek van Étienne Girard, Le RADICALisé, Enquête sur Éric Zemmour, dat de achtergrond van Zemmour, de opbouw van zijn sociaal netwerk en zijn evolutie met veel sprekende details beschrijft, wordt ook ingegaan op een debat in de Parijse synagoge La Victoire op 1 juni 2016. Zemmour gaat daar de confrontatie aan met de grootrabbijn van Frankrijk, Gilles Bernheim, over zijn verbijsterende visie op Vichy.
Hij stelt: “Destijds vond men dat de Joden te veel macht naar zich toe getrokken hadden, dat ze te invloedrijk waren, dat ze buitensporig dominant waren in de economie, de media, de Franse cultuur, zoals trouwens ook in Duitsland en in Europa.” En hij voegt daaraan toe: “En dat was trouwens gedeeltelijk waar.” Zelfs de antisemitische propaganda over de macht die de Joden veroverd hadden keurt Zemmour goed, met als beveiliging alleen maar het woordje ‘gedeeltelijk’.
Hoever kan je als Jood meegaan met het nazisme? Och, je kan heel goed ‘gedeeltelijk’ nazi zijn, nietwaar? En achter het oude spookbeeld van de Joodse samenzwering in Europa herken je het nieuwe spookbeeld van de Islam die Europa zou veroveren, maar die Zemmour (en vele anderen met hem) met alle middelen willen bestrijden. Nee, nog geen gaskamers. Maar het laten verdrinken van migranten die via de zee Europese landen binnen willen, is al in het nieuws geweest. Het is goedkoop en makkelijk, en “ze hebben het zichzelf aangedaan, nietwaar”! Laten omkomen door honger en kou? Idem.
Laurent Joly, La falsification de l’Histoire, Éric Zemmour, l’extrême droite, Vichy et les juifs, Grasset, december 2021. Étienne Girard, Le RADICALisé, Enquête sur Éric Zemmour, Seuil, oktober 2021.
