De Telegraaf schreef gisteren dat het Europees Parlement de speculatie op de financiële markten wil gaan aanpakken. Dat wil een verbod op de ongedekte handel in kredietderivaten, waarmee beleggers zich indekken tegen het faillissement van een land. Het wil ook toezicht op het speculeren op een koersdaling van aandelen of obligaties die men zelf niet in bezit heeft, het zgn. ‘naked short selling’.
Short sellers speculeren op de daling van de aandelenkoersen. In feite verkopen deze speculanten ook aandelen die ze lenen of helemaal niet hebben (naked short selling). Ze hopen ze later, voordat de stukken echt moeten geleverd worden, tegen een lagere koers te kunnen aanschaffen om zo op korte termijn grote winsten te maken. Soms worden er valse geruchten verspreid om aandelenkoersen te beïnvloeden zodat er door short selling enorme winsten op te rapen vallen.
In Europa moet iemand die stukken verkoopt die binnen enkele dagen kunnen leveren. Verkoopt men stukken, die men niet heeft, dan eist de bank dat op de rekening een reserve geblokkeerd wordt om de transactie te dekken mocht er toch moeten bijgepast worden (als de koers stijgt). Die provisie noemt men de ’margin’.
Tegenstanders zien de maatregelen als een ingreep in de werking van de vrije markt. Voor de crisis van 2008 meende de SEC (de Amerikaanse ‘beurswaakhond’) al dat de aandelenprijzen in een neergaande spiraal geraken door de grote toevloed van beleggers die speculeren op koersdalingen.
Tegen het faillissement van een land kunnen speculanten zich beschermen met ‘credit default swaps’. Die kan je niet in het bankkantoor om de hoek kopen. Af en toe vind je er wel een bericht over in de media. Speculatie is dan nooit ver weg, maar wat is een Credit Default Swap (CDS) eigenlijk?
Een credit default swap is een verzekering. Vooral institutionelen en hedge-fondsbeheerders kennen ze wel. Als een emittent van obligaties zijn verplichtingen niet nakomt (default) zal de CDS het verlies compenseren.
Stel dat je een obligatie bezit van een bedrijf of van een overheid en je vreest een faillissement van dat bedrijf of van die overheid, dan kan je een verzekering nemen tegen dat faillissementsrisico. Daarvoor betaal je een premie en speel je dus een deel van het rendement kwijt, maar je hoeft je slaap niet meer te laten. Die verzekering: dat is een CDS.
Het probleem met de CDS-en is echter dat je ze kan kopen zonder dat je de betreffende obligaties effectief bezit. De CDS heeft een waarde, die verhoogd of verlaagd met het betrokken risico. Bijvoorbeeld in Griekenland gaat het nu zeer slecht en een CDS om Griekse staatsleningen te verzekeren is dus zeer prijzig.
Zo ontstaat er dus een handel in Credit Default Swaps die je gerust als uitermate speculatief mag bestempelen. Traders die ermee bezig zijn, hebben er dus belang bij dat het met een bedrijf of met een land slechter gaat, want dan verhoogt de waarde van hun portefeuille.
In feite is er sprake van een soort kansspel, waarbij er ingezet wordt op het al of niet optreden van betalingsmoeilijkheden bij een debiteur. Je kan het kopen van een CDS vergelijken met het afsluiten van een brandverzekering op het huis van je buurman. Als je zo’n verzekering neemt, hebt je er alle belang bij dat het huis van je buurman ook effectief afbrandt.
De koers van de CDS is dus deels gebaseerd op het risico van wanbetaling en deels op pure speculatie.
Ook ratingbureaus spelen natuurlijk een hoofdrol in deze saga.
www.openbarebank.be
