Het menselijk geheugen is kort. Weten jullie nog dat een
dikke maand geleden we een oorlog voerden tegen de staat omdat deze ons royaal
in onze kont aan het nemen is? Dat er een nationale staking was? Dat er 120.000
mensen de straten van Brussel vulden en enkele rebellen de relflikken een
stenen douche verschaften? Waarschijnlijk weten we dat allemaal nog wel. Maar
toch lijkt de hete herfst een dikke maand in het nieuwe jaar al in een ver
verleden. Goed, de vakbondsleiders zitten rond de tafel met de regering en er
wordt heftig gedebatteerd, belangen worden verdedigd en ruzies worden
uitgevochten. Maar is dit wel de manier waarop we ons verzet tegen het nieuwe
regeringsbeleid willen voeren? Ons laten vertegenwoordigen door vakbondsleiders
die meer gemeenschappelijk hebben met de politici en ondernemers waarmee ze
rond de tafel zitten dan met de werknemers die ze vertegenwoordigen?

Monopolie op onderhandelen

Goed, ik ga niet ontkennen dat de hiërarchische structuur
van de vakbonden voordelen met zich meebrengen. Een centraal geleid bestuur
vergemakkelijkt het op poten zetten van grootschalige acties zoals de
demonstratie in Brussel en de nationale staking. Maar willen we echt onze
toekomst in de handen leggen van enkele topvakbondsmensen die even verzeild
zijn in de bureaucratische rompslomp als de politici waarmee ze bekvechten? Hoeveel
voeling hebben die goedbetaalde vakbondsleiders eigenlijk met de massa die ze
vertegenwoordigen? Hun lonen liggen alleszins een pak dichter bij die van
anderen binnen de elite dan bij die van de meeste werkenden. Niet dat ze niet
het beste met ons voorhebben, maar willen we de macht over onze levens wel in
handen leggen van deze handvol individuen die het monopolie op onderhandeling
stevig vasthouden? Als zij plots beslissen dat de belangen van hun achterban
goed verdedigd zijn en dat het wel mooi genoeg is met het sociale verzet, wie
zal er dan nog verder strijden om de belangen die de vakbond niet beschermd
heeft te vrijwaren? Op deze manier lijkt het wel alsof wij het kanonnenvoer van
de vakbond zijn, pionnen om op straat ingezet te worden in een machtsspel
tussen politici en vakbonden, klaar om opgeborgen te worden zodra onze leiding
vindt dat het nu toch wel eens genoeg geweest is.

Ik moet er geen tekening bij maken dat deze hiërarchische
structuur er toe kan leiden dat het sociaal verzet van de ene dag op de andere
weer opgeborgen kan worden. Daar zouden we dan staan, nog steeds kwaad, maar
zonder de middelen om ons te organiseren. Veel vakbondsleden zouden
waarschijnlijk hun leiding blindelings vertrouwen en naar huis gaan met het
idee dat ze weer veilig kunnen slapen nu de vakbondsleiding onze toekomst beschermd
heeft. Compromissen zijn wat ze zeggen dat ze zijn: toegevingen van beide
kanten. Eens de vakbond uitgepraat is, zullen we hopelijk minder hard in onze
kont genomen zijn, men zal wat glijmiddel toegevoegd hebben en misschien een
lief woordje in ons oor fluisteren. Maar geneukt zullen we nog steeds zijn.
Want ook de vakbonden maken deel uit van een kapitalisme dat onze levens
reduceert tot het produceren en consumeren van producten die we denken nodig te
hebben. Zij staan misschien een menselijker kapitalisme voor, maar ze stellen
de vermarkting van alle aspecten van het leven niet meer in vraag dan anderen
in topposities in onze samenleving. Én ze bezitten de te grote macht om het
verzet te fnuiken zodra dat hen wenselijk lijkt.

Angst

Nog gevaarlijker voor het voortbestaan van het sociale
verzet, is de aanwakkering van de angst voor een terreuraanslag. Ik ga niet zo
ver gaan als zeggen dat De Wever en co aanslagen verzonnen of opgezet hebben om
angst te zaaien, maar de terreurdreiging komt hen ongetwijfeld zeer goed uit.
Angst leidt de mensen af van hun woede op de machthebbers en de ordehandhavers
en leidt hen ertoe zich bang achter politie en leger te verschuilen zodat deze
hen tegen de slechteriken kunnen beschermen. Als er één manier is om sociale
onrust de kop in te drukken, is het een gemeenschappelijke vijand creëren. De
Wever en co zijn geen dommeriken (helaas) en zagen ongetwijfeld in dat de
aanslagen in Parijs en de terugkeer van enkele Syriëstrijders naar Verviers een
kans boden om een verdeeld land samen te brengen tegen het islamitisch fascisme
van IS. Het terreurniveau wordt een nummertje omhoog gekrikt en plots is het
doodnormaal dat er soldaten door de straten patrouilleren en dat er flikken met
shotguns in de stations staan. En zo werd de militarisering van ons straatbeeld
tussen de soep en de patatten ons leven binnengeloodst. De staat en politie
herbevestigen hun greep op het dagelijkse leven, tonen dat zíj de controle in
handen hebben. Na de camera’s, de GAS-boetes en groeiende aanwezigheid van
blauw op straat is dit de volgende stap richting een samenleving zoals George
Orwell ze in 1948 beschreef. Maar ze zullen ons vertellen dat het voor onze
eigen veiligheid is, om ons tegen kwade buitenstaanders te beschermen. En als
we dan in de toekomst plots beseffen dat deze bescherming tegen het kwaad ons
onze vrijheid gekost heeft, en we weer de straten op gaan, zullen ze zeggen dat
wij de slechteriken zijn en op ons schieten als we een gevaar voor hun orde
vormen. Willen we echt wennen aan geweren in ons straatbeeld? Aan de constante
bevestiging dat we bang moeten zijn voor een vijand die elk moment kan
toeslaan? Ik wil dat alleszins niet gewoon worden. Het ís niet normaal om
geweren in het straatbeeld te zien. En ik zal me ook niet laten inpakken door
hun angstzaaierij.

Verder strijden

Ik vind het belangrijk om te blijven onthouden dat het
verstrijken van de tijd en het vermoeid raken door het actievoeren de plannen
van de regering niet doen verdwijnen of veranderen. We zullen moeten blijven
strijden voor een warmere samenleving, ondanks terreurdreiging, en ondanks
vakbondsleiding die morgen de strijdbijl kunnen begraven. Want deze regeringsplannen
zijn slechts het topje van een ijsberg van neoliberale hervormingen en sociale
herstructureringen die de macht meer en meer wegnemen van de mensen en ze
verstevigt in de handen van een al zeer machtige elite. Kapitalisme is een ziek
beest dat we best zo snel mogelijk onder de grond steken. En we moeten vooral
opletten dat de terreurdreiging van de fascisten van de IS er niet voor zorgt
dat de fascisten van de N-VA onze levens onder quasi volledige controle
krijgen. Ook niet als de vakbondsleiding beslist dat het nu wel goed is
geweest. Want het zijn onze levens waar we voor strijden, niet die van de
vakbondsleiding. Ik zal voor de belangen van mezelf en mijn naasten blijven
strijden, ook als hogergeplaatsten me proberen wijsmaken dat zij die belangen
al behartigd hebben. Hoe zeer beleidsmakers en vakbondsleiding ook denken dat
ze weten wat goed voor ons, enkel wijzelf weten wat best voor ons is, en enkel
wijzelf kunnen onze belangen écht verdedigen.