“ Eén van de problemen met kunst is dat het tijdens de laatste honderd jaar een speeltje van specialisten geworden is, iets elitairs. We preken vandaag voor de eigen kerk. Tenzij je provoceert. Dan wordt iedereen nieuwsgierig. Dus ik hoop dat de voorstelling Black genoeg provoceert.”, zegt Luk Perceval (DM, 14/03) over de eerste productie Black: The Sorrows of Belgium I: Congo, uit de trilogie The Sorrows of Belgium. Jazeker, Luk, het zicht vanuit jouw spiegel was rauw, eerlijk en confronterend.
Hoe komt het dat Black vandaag uiterst actueel en maatschappelijk relevant is? Zolang België niet in het reine komt met zijn koloniale verleden, zal de invloed van het koloniale verleden op identiteit en samenleving een actueel thema blijven. 59 jaar na de onafhankelijkheid van Congo. “ Bovendien is er – bijna zestig jaar na de onafhankelijkheid van Congo – misschien nog nood aan een Waarheidscommissie zoals die in Zuid-Afrika werd ingesteld na de afschaffing van Apartheid. Dit, bij wijze van poging tot genezing van het trauma als gevolg van de miljoenen Congolezen die onder het koloniale bewind het leven lieten. Meteen zou ook deze gruwelijke misdaad tegen de mensheid kunnen doordringen tot het collectieve geheugen van ‘ de Belg ‘.”(DWM, 2/12/18).
Milan Kundera suggereert dat lichtheid ondraaglijker kan aanvoelen dan een zekere zwaarte van de dingen des levens. Welja, geef me dan maar een cocktail van beide ingrediënten. Dat is precies wat Perceval voorschotelde. Alleen al de beklijvende stem van actrice en zangeres Andie Dushime in de kop en het staartstuk van de voorstelling doen je het lijden doorheen de voorstelling er graag bijnemen. Het lijden doorheen de confrontatie met een gruwelijk verleden, in naam van het vaderland.
Perceval: “ Ik maak al dertig jaar theater waarmee ik het publiek probeer te irriteren. Ik vind het steeds leuker als mensen tijdens de voorstelling weglopen. Dat betekent dat ik mijn doel bereik: mensen willen de confrontatie die ik provoceer ontlopen.” (DM, 14/03). Een tweetal mensen hield het niet uit, Luk. Het moedige publiek doorstond de vuurproef, en ging op het einde rechtstaan. Het theaterpubliek van NTGent is bereid deze koloniale gruwel recht in het aangezicht te kijken.
Dr. Ceuppens betoogt dat een onderzoek van het Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding uit 2011 aantoont dat burgers met Congolese roots in België – als derde grootste niet-Europese minderheid van het land – er de hoogste opleidingsgraad met de hoogste werkloosheidsgraad combineren. ‘ Er is verder onderzoek nodig om die paradox te analyseren ’ , aldus Ceuppens, ‘ maar vele Congolezen stellen dat ze geen baan in overeenstemming met hun kwalificaties zouden kunnen krijgen, omdat ‘oude’ Belgen liever geen Congolese baas zouden willen en Congolese werknemers alleen zouden kunnen aanvaarden in een ondergeschikte positie. Zoals knechten. Zoals Zwarte Pieten. (Kif Kif, 2013). ‘ (DWM, 2/12/18). Neen, Luk, de tijd is overrijp, de zaal ontvluchten biedt geen enkel soelaas.
Ellen Braet
https://www.ntgent.be/nl/producties/black-the-sorrows-of-belgium-i-congo
https://www.actionzoohumain.be/nl/home
