Ik ben de dochter van een jurist, dat maakt dat ik daar van kleins af aan redelijk wat rond meegekregen heb. Een van die dingen is dat wetteksten steeds voor interpretatie vatbaar zijn en het daarbij dus afhankelijk is van met welke bril je kijkt of wil kijken.
Als je schrijft, heb je al eens te maken met auteursrechten en sta me toe te zeggen dat vooral die wetgeving erg vaag en voor interpretatie vatbaar is. Er zijn veel grijze zones. Uiteraard zijn er duidelijk omschreven regels, maar op zo goed als elke regel heb je dus uitzonderingen en vooral die uitzonderingen maken het lastig. Volgens mijn vader is dat net het interessante aan wetgeving, maar het maakt het ook allesbehalve duidelijk.
Begin deze week kreeg ik een mail van het enige bedrijf in België dat zich bezighoudt met auteursrechten op foto’s. De mail zou ik passief-agressief opgesteld durven noemen. Dat ze zeggen dat ik een schending gedaan heb, wil ik nog aannemen. Vooral de bedragen die ze vragen voor het zogenaamd opzoeken wie ik ben, zijn belachelijk hoog. Bovendien is dat nu echt niet zo moeilijk, het staat gewoon op mijn website. Daar waar ze de al dan niet geschonden auteursrechten gevonden hebben. Ik schrok van deze mail. Gelukkig ken ik wel iets van zulke zaken, maar dat geldt niet voor iedereen. Ik stuurde een vriendelijk mailtje terug of ze me konden zeggen waar ik dan precies in de fout was gegaan. Ik kreeg een antwoord waar ze niet spraken van de uitzondering waar ik hier volgens mijn interpretatie gebruik van gemaakt had. Bovendien vertelden ze dus ook zaken als stelligheden die echt niet zo stellig zijn. Daarop gaf ik aan dat ik op voorhand had opgezocht wat kon en mij dit een situatie van citaatrecht leek. Ik vroeg daarbij dan ook of ze me de specifieke wetteksten dat dit toch niet zo zou zijn, konden voorleggen. Dat deden ze niet. Ik wist op voorhand ook dat ze dat wellicht niet konden, net omdat het over interpretaties van wetteksten gaat.
Het interessante in deze hele zaak, is dat we ondertussen ook de fotograaf opgebeld hadden. Hij was erg vriendelijk trouwens, maar deze hele kwestie zei hem niets. Hij zei wel dat we anders even moesten horen bij zijn agentschap. Het agentschap zei dat ze inderdaad met deze firma samenwerken. Ze zeiden vooral ook dat ze niet akkoord gaan met hun werkwijze, maar dat ze geen andere keuze hadden gezien het monopolie van dit bedrijf. Dat laatste verklaarde plots veel. Mijn rechtvaardigheidsgevoel kwam hier echter nog meer door naar boven.
Enig opzoekwerk levert ook wel wat op. Deze firma is voor deze praktijken zelfs al voor de rechtbank verschenen. Ooit is er een principekwestie van gemaakt, de rechter zijn uitspraak was in het nadeel van deze firma. Daarna hebben ze hun naam veranderd, wegens ‘imagoschade’. Die imagoschade is er duidelijk nog steeds.
Ondertussen heb ik ook een jurist, gespecialiseerd in auteursrecht, gesproken. Die zei me dat het voor hem hier wel duidelijk over citaatrecht gaat. Ik heb namelijk een deel uit een artikel geplaatst, hetgeen mag volgens het citaatrecht. Dit stukje omvat tekst en een foto, daardoor staat er zelfs duidelijk bij van wie de foto is. Het is ook overduidelijk dat het uit een krant komt en zelfs dewelke, de hele context is omschreven en het vormt bovendien duidelijk de inspiratie voor mijn tekst. Volgens dit bedrijf gaat dit echter niet over citaatrecht. “De foto is enkel ter illustratie op de website geplaatst, u kunt zich dan ook niet beroepen op het citaatrecht.”, zo schrijven ze me. Dat is duidelijk ook een interpretatie van hun kant, nietwaar?
Kom ik terug bij mijn vader die me al van kleins af aan vertelde dat elke wettekst voor interpretatie vatbaar is. Dat is hier ook zo. De jurist die ik hierover aansprak, zei dat ik weleens gelijk kon krijgen als ik dit aanvecht. De vraag is echter of ik dat ervoor over heb wanneer ik net geen 500 euro moet betalen. ‘Choose your battles wisely.’ Dat principe. Heel mijn rechtvaardigheidsgevoel wordt hier echter zo hard in geraakt dat het me hier ook vooral over een principekwestie gaat. En begrijp me niet verkeerd. Ook ik vind auteursrechten belangrijk. Maar dan wel ter bescherming van auteurs, niet opdat grote bedrijven er geld uit kunnen slaan. Ik kan dit bedrag ook betalen, daar gaat het me ook niet om. En mocht de fotograaf in kwestie willen dat ik hem een vergoeding geef, vind ik dat zelfs helemaal oké. Het is gewoon dit bedrijf en hun manier van aanpak dat me zo onrechtvaardig lijkt. Het lijkt op deze manier immers vooral een staaltje kapitalisme op de rug van kunstenaars. Moet ik dat dan toelaten?
