Thema en synopsis:Tijd voor een nieuwe wind in bankenlandschap
Over Panama Papers en Fortisgate
De financiële wereld draait dol. Na de bankencrisis werd de roep naar transparantie alleen maar groter, zeker nadat in België bleek dat justitie zich wel erg vreemd gedroeg tijdens de Fortis-affaire. Internationaal zorgden LuxLeaks en de Panama Papers voor een storm van verontwaardiging die nog niet meteen zal luwen.
Apache-hoofdredacteur Karl van den Broeck praat met twee van Vlaanderens beste onderzoeksjournalisten over ethiek in de financiële wereld. Lars Bové (De Tijd) ontsloot samen met journalisten van meer dan 100 internationale media de 11 miljoen Panama Papers en Wim Van den Eynde (VRT) schreef met Fortisgate – Een stresstest voor justitie een boek dat de disfuncties binnen justitie tijdens de bankencrisis genadeloos blootlegde. Tot slot gaat Marc Bontemps in op NewB: een nieuwe wind in het bankenlandschap. Stel je voor: een bank die echt geeft om haar klanten, die sober werkt, zonder bonussen en zonder paleizen van kantoren, een bank die transparant werkt, die haar klanten echte inspraak geeft, die niet speculeert met uw geld maar er duurzaam en ethisch mee omgaat.
Karl van den Broeck was chef Cultuur bij De Morgen en hoofdredacteur van Knack. Nu verdeelt hij zijn aandacht tussen de onafhankelijke nieuwssite voor onderzoeksjournalistiek Apache.be en BOZAR, waar hij debatten over cultuur en samenleving organiseert. Van zijn hand verscheen zopas het boek ‘Waarom ik de Indianen wil redden’. In 2014 publiceerde hij ‘De echte vader van de pil’, over dokter Nand Peeters.
Lars Bové is al elf jaar journalist bij de krant De Tijd. Hij legde talloze fraudezaken bloot, waarvoor hij meermaals bekroond werd. Bové is lid van het internationale netwerk, dat de beste onderzoeksjournalisten van de wereld bijeenbrengt. Hij doceert gerechtsjournalistiek en is regelmatig te gast in nieuwsprogramma’s.
Wim Van den Eynde is een onderzoeksjournalist pur sang die met zijn reportages voor Panorama al verschillende keren flink op de tenen trapte van het Belgische establishment. Voor zijn journalistieke verdiensten mocht hij al driemaal de prestigieuze Dexia (nu Belfius) Persprijs in ontvangst nemen.
Marc Bontemps is bezieler van de ethische, participatieve en coöperatieve bank NewB. De bank in oprichting met nu al 50.000 coöperanten en 138 lidorganisaties lanceerde onlangs Goodpay, de eerste echt duurzame prepaid betaalkaart, als innovatieve wereldprimeur.
Karl verwelkomt de aanwezigen met een “goedenavond!”
Vanavond gaan we praten met 3 mensen die het gegeven telkens vanuit een andere invalshoek bekijken.
Hij introduceert deze sprekers.
Lars heeft het even over het ontstaan en de positie van het internationale netwerk van onderzoeksjournalisten, het ICIJ (the International Consortium of Investigative Journalists) https://www.icij.org/
Dit is heel goed georganiseerd en de zetel is gevestigd in Washington. Het is “state of the Art”! Vele journalisten werken samen en filteren de massa aan data uit. Deze Panama papers zijn gigantisch qua informatie wat de impact nog groter zal maken!
Cijfers? Het is heel moeilijk om er een bedrag op te kleven. Het advocatenkantoor is leverancier van schijnfirma’s. Het gaat over ettelijke miljarden USD en het grootste deel gaat over “duister” geld… Het probleem is dat alles fictief is met stromannen en geknoei met gegevens.
Heb je vertrouwen in de toekomst? Ja zeker, want wereldwijd is er een positieve verandering aan de gang! Er kan minder en minder misbruik gemaakt worden qua belastingontduiking. Overal worden antifraude plannen ingevoerd, strafbare feiten worden aangeklaagd en ook politieke sancties gaat men niet meer uit de weg. Bepaalde politici treden dan ook af. In ons land zijn er zo’n 130 personen “in behandeling”. Belastingen zullen kunnen ingevorderd worden. Er worden regularisatierondes georganiseerd.
Wim heeft zijn tanden in Fortisgate gezet en de verkoop van Fortis in 2008 uitgeplozen. Het beraad gevolgd en gezien hoe de rechters met mekaar communiceerden en mekaar probeerden te overtuigen. Wim trok grote ogen over de manier waarop! Yves Leterme: belangenvermenging!
Het begon al met een conflict binnen de raad van de drie rechters. In het begin zaten ze op hetzelfde spoor, nl de verkoop afkeuren. Toen keerde eentje zijn kar.
Fortis kon niet meer overeind blijven en de “hoge heren” van de bank legden de bal in het kamp van de regering: “los het op!” De druk op Leterme was heel hoog. Een systemische ofte grootbank mag nu eenmaal niet failliet gaan. Dat hadden we nog nooit eerder meegemaakt. De regering wordt als zondebok aangeduid want die heb je altijd nodig! “Zoek het uit…”
Is het systeem nu robuust genoeg?
Lars durft zich niet uit te spreken.
Zijn de banken veranderd? Fortis had ook een tak “off-shore” en hebben het beleid grondig veranderd.
Dexia was de grootste klant van het Panamees kantoor.
De meeste Belgische banken deden beperkt mee want je hoefde maar over de grens te gaan naar Luxemburg…
Dexia werd geholpen met belastinggeld en de constructies werden verdergezet! De fraudebestrijding in België werkt dan ook nog niet! Politiek en justitie moeten zulke zaken krachtdadig aanpakken.
In hogere kringen is men toch zo bezig met z’n eigen status. Er bestaat nog steeds een filter die het imago tegen justitie beschermt. De Kamer van Koophandel heeft een heel belangrijke functie. Maar het is weer typisch Belgisch om te merken hoe een klein aantal mensen heel veel te zeggen hebben. Zijn nog 19de-eeuwse praktijken!
De fraudeinspecteurs worden nog steeds te weinig “gewapend”. Journalisten zijn beter geëquipeerd!
Hallucinant is ook dat er zich maar heel weinig mensen op hoog niveau bezig houden met fraudebestrijding.
Het dossier Fortis is nog steeds niet door de Raadkamer en wordt denkelijk langs alle kanten vertraagd om op verjaring aan te sturen…
Arco-Dexia: geld kwijt… Zijn de aandeelhouders misleid? Wie gaat er opdraaien voor de schuld.
Politiek gezien is het een schaakspel geworden.
Wat heeft er zich precies afgespeeld? Een idee voor een volgend boek: “de functie van journalistiek”.
Wordt een journalist eventueel onder druk gezet? Niet naar mijn gevoel want als vb kan je Marc Saverys noemen die beheerder is bij Mediafin, de koepel voor o.a. DeTijd.
Lars probeert secuur te schrijven en dat was niet vanzelfsprekend om o.a. over de LuxLeaks te berichten daar de “hoge heren” geviseerd worden!
De politiek zit met een vergrootglas naar de VRT te kijken: censuur?
Over naar Marc, de bezieler van de bank van de mensen.
Leg eens uit, waar ben je aan begonnen?
Het wekt verontwaardiging op om dit alles te horen. Er gaat blijkbaar niet zo heel veel veranderen. Vandaar het idee om zelf iets te beginnen. Om een bank te mogen zijn. Voor mij staat een bank voor geld, brains en een goede organisatie. Per dag schrijven er zich 6 nieuwe coöperanten in.
Waarom gaat alles zo traag? Het traject loopt al zo’n 3 jaar. Wat zijn de te nemen hordes (extern/intern)
Extern heb je de rigide regels van de Nationale bank, de concurrentie van de beursbanken die een business model hebben van rond de 10 procent winst maken maar dit vereist risico’s nemen… Het dividend van NewB is maximaal 6 procent en wij hebben andere soorten projecten.
Een bank dient meer en meer te verdienen aan de perifere modellen.
NewB is de eerste met een prepaid kaart met een goed gevoel, nl er gaat een marge van 0.05€ per transactie naar een goed doel dat je zelf kan kiezen. We zorgen dan ook voor een signaalfunctie. Geen enkele andere bank doet dit!
Een toekomstig product zal een betaalterminal zijn (acquiring) want momenteel is dat in handen van enkele monopolies.
Op welke termijn mogen we een spaarrekening verwachten en de mogelijkheid een lening aan te gaan?
Dat kan pas als de banklicentie in orde is maar er was veel tegenwerking van de gouverneur van de Nationale Bank die o.a. vindt dat er al banken genoeg zijn! Hij is dan ook totaal tegen! In de UK en Nederland zeggen de gouverneurs dan weer net het tegenovergestelde. Zij zijn pro meer coöperaties.
Ondertussen is er wel een wissel gebeurd en de nieuwe gouverneur is iets positiever. Mag hier niet verder over uitweiden wegens de vertrouwelijkheid.
We gaan eerst randproducten ontwikkelen en dan de stap zetten naar de start van de bank zelf.
Coöperatieven zijn wat in een slecht daglicht gesteld wegens het fiasco van ARCO en ElectraWinds.
Bij NewB pakken we het volledig anders aan en streven naar een volledige transparantie en een één op één relatie. Bij ARCO werd je niet op de A.V. uitgenodigd. Bij NewB geeft één aandeel recht op één stem, meerdere aandelen vormen samen ook één stem.
NewB is pluralistisch en wordt gesteund door 36 organisaties.
Zijn er nog vragen? Lees DeTijd (…)
De banken staan in dit landje onder streng toezicht maar het loopt toch nog fout…
Tot slot een promotiefilmpje van NewB voor de Prepaidkaart.
